Z kart historii

W województwie podkarpackim wzdłuż doliny Wisłoka, na trasie Strzyżow - Rzeszów, znajduje się miejscowość Czudec, otoczona malowniczo zalesionymi wzgórzami. Pierwszą wzmiankę o Czudcu mamy z roku 1264. Drogocennym klejnotem wspomnianej miejscowości jest obraz Matki Bożej Łaskawej, Królowej Różańca Świętego. historia obrazu, tak jak historia miasteczka Czudec, ginie w mrokach zamierzchłej przeszłości. Według historyków, pierwszy kościół parafialny pw. św. Marcina Biskupa powstał na wzgórzu obecnego cmentarza w roku 1326, z fundacji rodu Gryfinów. W miarę wzrostu ludności, nowy dziedzic Czudca Mikołaj Strzyżowski postanowił wybudować drewniany kościół pw. św. Zofii. Biskup krakowski Fryderyk Jagiellończyk, 13 listopada 1489 r. wydał dokument, w którym wyraźnie stwierdza, że za jego zgodą został wybudowany i przez niego poświęcony kościół św. Zofii. Ten sam dokument podaje, że za zgodą biskupa przeniesiono z kościoła św. Marcina do świątyni św. Zofii wiele sprzętów, wśród których nie wymienia się jednak obrazu Matki Bożej Łaskawej. Należy przypuszczać, że obraz ten już istniał, gdyż obok głównego ołtarza, z obrazem św. Zofii, kościół posiadał dwie przeciwległe kaplice z obrazami: Matki Bożej i św. Anny.
Przeprowadzone ekspertyzy obrazu, jak również katalog zabytków dawnego powiatu strzyżowskiego, a także inwentarz kościoła w Czudcu, jednomyślnie podają, że obraz Matki Bożej Łaskawej powstał w XV wieku. Ówczesne zapisy historyczne podają, że posiadał haftowane sukienki Matki Bożej i Dzieciątka, zmieniane i coraz bardziej ozdabiane. Wystrój obrazu uzupełniano kilka razy, dodając w roku 1660 na głowę Matki Bożej i Jezusa srebrne korony. Obraz był tak obłożony wotami, że jedne nakrywały drugie, a pozostałe rozmieszczono po ścianach kaplicy. Były to między innymi: kule złożone w podzięce za dar chodzenia, ręce i nogi odlane z wosku, perły, korale, pierścienie złote.

Czudec i Jasna Góra

W miarę upływu czasu stan drewnianego kościoła św. Zofii był coraz gorszy. Wtedy nowy właściciel Czudca Józef Grabieński podjął decyzję o budowie kolejnej świątyni w Czudcu. Miała być ona wyrazem wdzięczności fundatora, który zawdzięczał Matce Bożej swe uzdrowienie z ciężkiej choroby. O tym jak cenny dla ówczesnych ludzi był obraz Matki świadczy fakt, że budowę trzeciego kościoła w Czudcu pw. Trójcy Świętej rozpoczęto 22 czerwca 1713 r. od obecnie istniejącej kaplicy, w której znajduje się cudowny obraz. Poświęcenie kaplicy Matki Bożej nastąpiło 8 września 1717 r., a więc w tym samym dniu, gdy na Jasnej Górze odbyła się pierwsza w Polsce koronacja obrazu Matki Bożej Częstochowskiej.
Dzień ten dziwnym zbiegiem okoliczności połączył Czudec z Jasną Górą. Jest jeszcze wcześniejsze zdarzenie z roku 1696 łączące te dwa miejsca. W księdze łask i cudów za przyczyną Matki Bożej Łaskawej w Czudcu czytamy: „J.M. ks. Mikołaj Grabieński, przeor częstochowski, za osobliwym natchnieniem do cudownego obrazu N.M. Czudeckiej, który śmiertelnie prawie na nogę zachorowawszy, oddał wotum srebrne do tego obraz dziękując za otrzymane zdrowie dobrodziejstwo. Jest noga na kolano wyrobiona. Eodem anno guo superius. 7.1.1696 tenże pomieniony oddał na obraz Matki Najświętszej pierścień złocisty z turkusikiem”.
Okres wielkiej świetności kultu Matki Bożej Łaskawej trwał do rozbiorów Polski. Zajęcie przez Austrię Małopolski, zbeszczeczenie kościoła, zrabowanie wotów, przyczyniło się do osłabienia ducha ofiary i kultu Matki Bożej. Dramatyczne wydarzenia przerwały rejestr łask i uzdrowień, otrzymanych za przyczyną Matki Bożej Łaskawej. Kiedy minęły lata niewoli, przyszła wolność i niepodległość wzmógł się kult Maryi. Przed każdym nabożeństwem i po nabożeństwie wierni tłumnie udawali się przed obraz Matki Bożej, by na klęczkach dziękować za otrzymane łaski i prosić o pomoc, wstawiennictwo u Syna. Dostrzegając ten niezwykły i niespotykany kult, proboszcz ks. Piotr Szkolnicki, już w pierwszym roku swego duszpasterzowania - w 1968 zaprowadził nieustanną Nowennę do Matki Bożej, którą rozpoczęli rekolekcjami Ojcowie Redemptoryści z Tuchowa. Podczas audiencji dla Polaków 19 marca 1993 r. pielgrzymi z Czudca wręczyli Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II kopię obrazu czudeckiej Matki Bożej Łaskawej, wykonaną przez tutejszego parafianina Marka Szorca. Dar obrazu był równocześnie prośbą o jego ukoronowanie i o błogosławieństwo poczynaniom w tej sprawie. Ks. Piotr Szkolnicki rozpoczął starania o koronację Matki Bożej Łaskawej z Dzieciątkiem 10 maja 1993 r. Ks. inf. Józef Sondej z Rzeszowa, po zapoznaniu się z nadesłanymi dokumentami sporządził stosowne pismo i przesłał je do Kurii Biskupiej w Rzeszowie, aprobując myśl o koronacji.

Koronacja uwieńczeniem wielowiekowego kultu

Nagła śmierć ks. Szkolnickiego przerwała rozpoczęte dzieło. Nowo mianowany proboszcz ks. Stanisław Kopeć podjął na nowo starania w tej sprawie. Najpierw wprowadził w każdą środę Nowennę do Matki Bożej Łaskawej, którą zatwierdził i zainaugurował w czasie wizytacji kanonicznej biskup ordynariusz Kazimierz Górny. W ostatnich latach, przy dużym zaangażowaniu duszpasterzy, kult Matki Bożej nieustannie się rozwija. Wierni spieszą do Bogurodzicy, by u Jej stóp składać swe prośby i podziękowania. Gromadzone są one w specjalnej księdze łask i cudów. Troska o stały rozwój kultu znajduje swe odzwierciedlenie w duszpasterskim programie parafii. Wśród jego najważniejszych form znajdują się: uroczystości odpustowe (I niedziela października i uroczystość Trójcy Przenajświętszej), nowenna do Matki Bożej Łaskawej, z odczytywaniem złożonych próśb i podziękowań (w środy po Mszy św. wieczornej), Apel Jasnogórski (I soboty miesiąca) oraz nabożeństwo fatimskie.
Uwieńczeniem wielowiekowego kultu Czudeckiej Pani, a zwłaszcza jego ostatniego okresu była koronacja wizerunku, dokonana 8 września 2002 r. przez biskupa rzeszowskiego Kazimierza Górnego, w obecności 5 biskupów, ok. 200 kapłanów i 20 tys. wiernych. Podniesienie kościoła parafialnego w Czudcu do rangi sanktuarium została z radością doceniona przez wiernych, którzy pod przewodnictwem nowego proboszcza ks. Antoniego Kocoła, codziennie przed Mszą św. wieczorną gromadzą się przed Cudownym Obrazem i odmawiają cząstkę Różańca Świętego. Również każdego dnia o godz. 21 na głos dzwonu zbierają się rodziny w domach przed obrazem Matki Bożej, aby Jej powiedzieć: „Jestem przy Tobie pamiętam, jestem przy Tobie czuwam”.
Owocem Roku Eucharystycznego w naszej parafii jest całodniowa adoracja Pana Jezusa w monstrancji, w każdy piątek. Przy tej okazji wierni po odprawieniu adoracji przed Najświętszym Sakramentem, kierują swoje kroki do kaplicy cudownego obrazu Matki Bożej Łaskawej. Podobnie czynią po każdej Mszy św., w której uczestniczyli. W ten sposób uwielbiony jest Pan Jezus i Jego Matka.
Coraz częściej do Pani Czudeckiej przybywają wierni z okolicznych parafii. Na szczególne uznanie zasługuje Pielgrzymka Piesza Księży Przełożonych i Alumnów z Seminarium Duchownego w Rzeszowie. Pielgrzymi przybyli do naszego sanktuarium w niedzielę 2 października 2005 r. i uczestniczyli w Sumie odpustowej sprawowanej przez wicerektora ks. Andrzeja Widaka, ojców duchownych i księży prefektów rzeszowskiego Seminarium.

Cudowny wizerunek

Obraz przedstawia Maryję z Dzieciątkiem na ręku. Namalowany jest na desce. Umieszczonej w prostokątnej ramie, zakończonej półkoliście, ozdobionej rokokowymi elementami (kwiatami po bokach i muszlą w zwięczeniu). Wymiary obrazu w ramie: 125 cm. wysokości, 83 cm. szerokości. Maryja na lewej ręce trzyma Jezusa. Prawą ręką, o wysmukłych, złączonych i lekko wygiętych palcach, wskazuje na Syna, jako Zbawiciela świata. Ugiętym ku górze kciukiem stara się ukazać siebie jako Pośredniczkę między Synem a wiernymi. Owalna twarz Maryi, o dużych lekko zmrużonych i skierowanych na widza oczach, cienkich brwiach, prostym nosie, uśmiechniętych ustach.
Czułość i miłość matczyna uzewnętrznia się w lekkim nachyleniu się ku Odkupicielowi. Trzymane przez Maryję Dzieciątko o owalnej twarzy i wysokim czole, o rumianych policzkach i krótkich włosach, swój wzrok podobnie jak Ona kieruje na widza. Prawą rękę ma wyciągniętą w geście błogosławieństwa. Natomiast w lewej trzyma, opartą na kolanach, księgę Żywota. Spod sukni wystają obie Jego bose stopy. Głowy obu postaci przyozdobione są koronami. Ponadto głowę Bogurodzicy okala podwójny nimb. Zewnętrzny zawiera gotycki napis: Regina coeli laetare… (Królowo nieba, wesel się alleluja..). Zaś wewnętrzny zdobią srebrzyste promienie. Podobny w kolorze nimb okala głowę Jezusa. Złocone tło obrazu wypełniają ornamenty roślinne.