W poniedziałek 28 stycznia, na spotkaniu z pracownikami Roty Rzymskiej, Jan Paweł II potępił "zło", jakim są rozwody. Wystosował też apel do sędziów i adwokatów, by nie brali udziału w sprawach rozwodowych. O rozmowę na ten temat poprosiliśmy ks. prałata Stefana Kośnika, oficjała Sądu Metropolitalnego Warszawskiego.

- Dlaczego akurat teraz Papież tak jednoznacznie opowiedział się przeciw rozwodom?

- Przeciw rozwodom Jan Paweł II występował zawsze, wiele pisał na ten temat nie będąc jeszcze papieżem, taka bowiem jest nauka Kościoła na ten temat. Małżeństwo - z ustanowienia samego Chrystusa - jest sakramentem nierozerwalnym, wierność obowiązuje więc do końca życia.

Można się natomiast zastanawiać, dlaczego właśnie teraz Ojciec Święty po raz kolejny zabrał głos w tej sprawie? Myślę, że stało się tak, gdyż coraz bardziej zaciera się dzisiaj poczucie odpowiedzialności za składaną przysięgę małżeńską. Ludzie zawierają ślub, a potem szybko dochodzą do wniosku, że przestali się kochać albo że nie pasują do siebie charakterem. I zaczynają starać się o rozwód - często po to, by zawrzeć nowy związek.

- A jeżeli o ten rozwód stara się kobieta, nad którą znęca się mąż - pijak, albo mężczyzna, którego żona nagminnie zdradza?

- Rozwód nie jest tu wcale konieczny. Po to istnieje separacja małżeńska, którą Kościół akceptuje.

- Na czym polega różnica?

- Separacja zwalnia z obowiązku węzła małżeńskiego, nie pozwala natomiast na zawarcie drugiego związku. Rozwód natomiast go umożliwia.

- Prawo kościelne dopuszcza też stwierdzenie nieważności małżeństwa.

- Tak, istnieją przypadki, w których małżeństwo od początku zawarte jest w sposób nieważny. Jeśli udowodni się to w przewodzie sądowym, takie orzeczenie można uzyskać.

- Czy nie istnieje obawa, że po tak ostrych słowach Papieża wzrośnie zainteresowanie unieważnianiem małżeństwa, że ludzie będą na siłę szukać do tego pretekstu?

- Jest to oczywiście kwestia ludzkiego sumienia. Nie ma tu jednak wielu możliwości i trudno o manipulację. Unieważnienie małżeństwa może nastąpić naprawdę w ściśle określonych warunkach.

- Padają zarzuty, że Papież wtrąca się do prywatnych spraw ludzi.

- Małżeństwo nigdy nie było traktowane przez prawodawstwo kościelne jako sprawa prywatna. Podobnie zresztą, jak kapłaństwo. Są to sakramenty społeczne, zadania wynikające z ich przyjęcia dotyczą innych ludzi, są służbą całym społecznościom, nie zaś samym sobie.

- Jan Paweł II zaapelował też do sędziów i adwokatów, by nie brali udziału w sprawach rozwodowych, gdyż jest to współudział w złu. Ale przecież prawodawstwo nie uznaje sprzeciwu sumienia jako uzasadnienia powstrzymywania się od wydawania orzeczeń. Jak powinni się teraz zachować prawnicy, którzy są katolikami?

- Jest to kwestia analogiczna do lekarzy wykonujących aborcję. Tak, jak oni biorą wyraźny współudział w złu, jakim jest zabójstwo, tak prawnicy orzekający rozwód przyczyniają się demoralizacji. Dają ludziom przyzwolenie na zawarcie kolejnego związku, a więc na życie w stanie grzechu ciężkiego. Co mają robić? Zastępować rozwody separacją, która, jak podkreślałem, z moralnego punktu widzenia jest przez Kościół dopuszczalna. Nie daje prawa do zawarcia nowego związku.