Reklama

Turki z sandomierskiej diecezji

Do bardzo ciekawych obrzędów wielkanocnych w diecezji sandomierskiej należą straże grobowe. Biorą udział w wielu uroczystościach i nabożeństwach Wielkiego Tygodnia. Pełnią warty przy grobie Chrystusa w Radomyślu nad Sanem, w Zaleszanach, w Woli Rzeczyckiej i innych miejscowościach regionu. Ich parady i musztry przyciągają tłumy ludzi z okolic. Są chwalebnym przykładem kultywowania w społeczności lokalnej ludowej kultury.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Najbardziej znane w regionie „Turki” z Radomyśla nad Sanem mają swoją udokumentowaną historię. Radomyśl w latach 1556 - 1935 posiadał prawa miejskie. Mieszczanie, jako piechota królewska, z wojskami Jana III Sobieskiego brali udział w odsieczy wiedeńskiej. Powracając z wojny, przebrani w zdobyczne tureckie mundury, wywołując zrozumiały popłoch wśród ludzi, przybyli do rodzinnych stron w Wielki Piątek. Chcąc podziękować Bogu za szczęśliwy powrót udali się prosto do kościoła, gdzie stanęli przy grobie Chrystusa pełniąc honorową wartę. Od tej pory już co roku „Turki” w odnawianych lub nowych fantazyjnych strojach trzymają przy grobie straż. Asystują podczas święceniach jadła, ognia i wody, strzelają z moździerzy, a po rezurekcji urządzają parady, odwiedzają okoliczne domostwa. Ponieważ szerokie tureckie szarawary przeszkadzały w paradach i tańcach, zamieniono je z czasem na spodnie, a turbany na czapki w tureckie wzory i pióropusze. W skład grupy wchodzą dowódca zwany baszą, z czterema pomocnikami tzw. kogutami, kwatermistrz zwany dorą, który zbiera do swojej manierki napoje potrzebne dla przewoźnika łodzią na drugą stronę rzeki, gdzie oddział udawał się z życzeniami do okolicznych wiosek. W skład oddziału wchodzą też „doktorzy” - specjaliści od figlów i inni mniejsi rangą.
Imprezy z „Turkami” były niejednokrotnie wyrazem uczuć i patriotycznych nastrojów. W okresie rozbiorów kończyły się tańcem wokół polskiego sztandaru, który potajemnie, nocą, zawieszano na najwyższym drzewie w rynku. Malowane węglem portrety monarchów Austrii, Rosji i Prus palono w wielkim ognisku. Poczynania „Turków” nie podobały się również władzom stalinowskim.
Paradnemu widowisku towarzyszy zawsze orkiestra, która już poranną Mszą rezurekcyjną gra na pobudkę i przygrywa we wszystkich większych uroczystościach kościelnych i państwowych.
Pod koniec lat dwudziestych w pobliskiej Woli Rzeczyckiej powstała nowa parafia. Tu właśnie urodził się bp Edward Frankowski. Jednym z proboszczów nowo powstałej parafii był ks. Janusz Geneja. On właśnie na wzór radomyskich „Turków” utworzył straż grobową, która z kolei swoim umundurowaniem nawiązuje do Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej. Podobnie w Majdanie Zbydniowskim z wieloletnią tradycją działa, potocznie zwane wojsko majdańskie - Gwardia Narodowa im. Tadeusza Kościuszki. Posiada swój sztandar, oryginalne mundury. W czasie okupacji niemieckiej mundury i całe uposażenie zakopano w skrzyniach na prywatnej posesji Andrzeja Turka. Z czasem oryginalne mundury tureckie zanikały, a późniejsze pokolenia przyjęły wzory mundurów polskich wojsk z czasów ważnych wydarzeń historycznych - powstań kościuszkowskiego czy listopadowego. Od początku istnienia straż z Majdanu Zbydniowskiego jest nieodłącznym elementem obrzędów podczas Świąt Wielkanocnych w parafii Zaleszany. Członkowie wielu rodzin kultywują tradycje swoich przodków, a dumą niejednego młodego człowieka jest przyjęcie go do „Turków”.
W czasie stanu wojennego nie wolno było „Turkom” używać oryginalnych szabel, wykonano więc drewniane atrapy, a władze ówczesne skrupulatnie kontrolowały obrzęd. Zabroniono też przemarszu. Patrole milicyjne podjeżdżały pod drzwi kościoła, bacznie obserwując członków gwardii. Chlubą oddziału jest prezentowany na paradach i uroczystościach sztandar. Prawdopodobnie jego historia sięga powstania śląskiego. Na dzisiejszej jego kopii, tak jak na oryginale, z jednej strony jest wizerunek Matki Boskiej, z drugiej cytat z „Warszawianki”: „Leć orle w górnym pędzie, sławie, Polsce, światu służ”.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Podziel się:

Oceń:

2008-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Papież pozdrowił uczestników Orszaku Trzech Króli

2025-01-06 12:42

Włodzimierz Rędzioch

W pozdrowieniach na zakończenie południowej modlitwy Anioł Pański Ojciec Święty wspomniał m.in. o Orszakach Trzech Króli, które odbywają się dziś w całej Polsce i za granicą.

Więcej ...

Jasna Góra: Rozpoczyna się Nowenna do św. Pawła I Pustelnika

2025-01-05 17:54
Jasnogórskie Pawełki

Krzysztof Świertok/BPJG

Jasnogórskie Pawełki

6 stycznia, na Jasnej Górze, jak i we wszystkich paulińskich klasztorach rozpoczną się „Pawełki” - dziewięciodniowe nabożeństwo ku czci św. Pawła I Pustelnika, patriarchy Zakonu. Początek roku to dla wszystkich duchowych synów tego wielkiego Pustelnika czas powrotu do korzeni, do refleksji nad swoim powołaniem i życia charyzmatem zakonu.

Więcej ...

Orszak Trzech Króli w Żernikach Wrocławskich

2025-01-06 20:57
Orszak Trzech Króli w Żernikach Wrocławskich

Marcin Cyfert

Orszak Trzech Króli w Żernikach Wrocławskich

II Orszak Trzech Króli przeszedł ulicami Żernik Wrocławskich. Wśród obecnych był m.in. król Bolesław Chrobry w 1000. rocznicę koronacji a orszakowi towarzyszył zespół Karkonosze z Gruszkowa.

Więcej ...
Przejdź teraz
REKLAMA: Artykuł wyświetli się za 15 sekund

Reklama

Najpopularniejsze

K+M+B czy C+M+B? Jak poprawnie oznaczyć drzwi?

Wiara

K+M+B czy C+M+B? Jak poprawnie oznaczyć drzwi?

Nowenna do Matki Bożej Rozwiązującej Węzły!

Wiara

Nowenna do Matki Bożej Rozwiązującej Węzły!

Tragiczny wypadek na Lubelszczyźnie; nie żyje proboszcz...

Kościół

Tragiczny wypadek na Lubelszczyźnie; nie żyje proboszcz...

Warszawscy urzędnicy chcieli zdjąć krzyż z sali obrad....

Kościół

Warszawscy urzędnicy chcieli zdjąć krzyż z sali obrad....

Zmarł ks. Dariusz Tuszyński

Aspekty

Zmarł ks. Dariusz Tuszyński

11 stycznia 2025 r. wejdą w życie zmiany w prawie...

Wiadomości

11 stycznia 2025 r. wejdą w życie zmiany w prawie...

Laptopy dla nauczycieli, w tym dla nauczycieli religii

Wiadomości

Laptopy dla nauczycieli, w tym dla nauczycieli religii

Bóg chce, abyśmy wchodzili w nowy rok z sercem...

Wiara

Bóg chce, abyśmy wchodzili w nowy rok z sercem...

Przewodniczący Episkopatu: wypisywanie się z lekcji...

Kościół

Przewodniczący Episkopatu: wypisywanie się z lekcji...