Reklama

Dzieje Klubu Inteligencji Katolickiej w Toruniu (6)

W czasach trudnej wolności

Niedziela toruńska 17/2008

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Z nadejściem miesiąca maja, który pobożność wiernych już dawno poświęciła Maryi Bogurodzicy, dostrzegamy wzruszające widowisko wiary i miłości, jakie wkrótce przedstawi cała ziemia na cześć Królowej Niebios. W tym bowiem miesiącu chrześcijanie, i w świątyniach, i w domach, składają Bogurodzicy Dziewicy z tradycji przejęte hołdy czci i miłości. Maryja jest drogą, która wiedzie do Chrystusa
Paweł VI, Encyklika w sprawie modłów do Matki Bożej w miesiącu maju „Mense maio”

Koncesjonowane wybory do Sejmu i w pełni wolne do Senatu 4 czerwca 1989 r. przyniosły miażdżące zwycięstwo kandydatom Komitetu Obywatelskiego NSZZ „Solidarność” (do Sejmu weszli Jan Wyrowiński i Krzysztof Żabiński, do Senatu - prof. Alicja Grześkowiak i prof. Stanisław Dembiński). Zmiany polityczne i społeczne nabierały coraz szybszego tempa. 24 sierpnia 1989 r. na urząd premiera desygnowany został Tadeusz Mazowiecki - działacz i publicysta katolicki, jeden z założycieli Klubu Inteligencji Katolickiej w Warszawie oraz redaktor naczelny miesięcznika „Więź” (1958-1981). Rozpoczął się trudny, kilkuletni proces odbudowy niepodległości i suwerenności Polski, w którym czołową rolę mieli odegrać działacze laikatu katolickiego. 1 października 1989 r. walne zebranie członków Toruńskiego Klubu Katolików uchwaliło powrót do historycznej nazwy: Klub Inteligencji Katolickiej w Toruniu.
Potrzeba budowy społeczeństwa obywatelskiego zrodziła wśród działaczy KIK-u pomysł zorganizowania wykładów, które miały być próbą odpowiedzi na kluczowe problemy moralne i społeczne. Wiosną 1990 r. zainicjowano cykl wykładów i spotkań dyskusyjnych „Miejsce i rola środowisk katolickich w społeczeństwie pluralistycznym”.
Do nowych inicjatyw klubu należało zorganizowanie w 1992 i 1993 r. Konkursu Wiedzy Religijnej dla uczniów szkół ponadpodstawowych, warsztatów literackich dla młodych poetów oraz Konkursu Poetyckiego Młodych. Warto także odnotować realizowany w latach 1995-1999 cykl kilkudziesięciu wykładów zatytułowany „Czytając «Katechizm Kościoła Katolickiego»”, sympozjum poświęcone encyklice Jana Pawła II „Fides et ratio” współorganizowane z UMK i WSD w kwietniu 1999 r. czy konkurs dla młodzieży akademickiej „Jan Paweł II - świadek nadziei” rozpisany w październiku 2002 r.
W pierwszej połowie lat 90. XX wieku w klubie działały następujące sekcje: charytatywna, nauki społecznej Kościoła, rodzin, współpracy z Polonią oraz grupa samokatechizująca. Sekcja rodzin, oprócz organizacji spotkań świątecznych dla dzieci i wypoczynku w czasie wakacji letnich, rozpoczęła prowadzenie poradni dla rodziców, w której można było znaleźć fachową pomoc pedagoga bądź psychologa.
Szczególnie prężnie działała sekcja współpracy z Polonią kierowana przez Ryszarda Konikiewicza. W 1990, 1991 i 1992 r. sekcja ta zorganizowała trzytygodniowe letnie kursy teologiczne dla katechetów - Polaków z Litwy oraz Białorusi. Kursy te udało się zorganizować dzięki uzyskaniu subwencji od Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” oraz ofiarnej, społecznej pracy wykładowców. Łącznie we wszystkich edycjach kursu wzięło udział ponad 100 rodaków zamieszkujących dawne Kresy Wschodnie. Ponadto w 1990 r. członkowie sekcji ufundowali oraz przekazali bp. Tadeuszowi Kondrusiewiczowi z Grodna paramenty i szaty liturgiczne, kilkadziesiąt egzemplarzy Pisma Świętego, książeczek do nabożeństwa w języku polskim, a także dewocjonalia. Latem 1993 r. sekcja współpracy z Polonią przy współudziale Towarzystwa Przyjaciół Wilna i Wileńszczyzny przeprowadziła szkolenie muzyczne dla organistów z Białorusi.
W drugiej połowie lat 90. XX wieku nastąpił rozkwit działalności charytatywnej. W latach 1994-1999 klub wspomagał finansowo obozy dla dzieci ze środowisk zagrożonych w Beskidzie Żywieckim, obozy młodzieży polskiej i harcerzy z Białorusi, w tym udział młodzieży z Białorusi w ogólnopolskim zlocie harcerzy w Gnieźnie latem 2000 r. Ponadto stowarzyszenie ufundowano kilka stypendiów specjalnych m.in. dla pochodzącej z Ukrainy uczennicy szkoły sióstr urszulanek SJK w Pniewach, studentki UMK pochodzącej z Białorusi oraz kleryka WSD. Mimo pojawiających się od początku XXI wieku trudności finansowych, związanych z coraz mniejszymi dotacjami uzyskiwanymi za pośrednictwem warszawskiego KIK-u, nie zaprzestano wspierania dzieł misyjnych. Szczególną opieką toruński KIK otoczył o. Józefa Matyjka SI, misjonarza pracującego od 1992 r. w Zambii. Dzięki zbiórce zorganizowanej wśród członków, przyjaciół i sympatyków klubu udało się m.in. sfinansować budowę studni o głębokości 32 m w miejscowości Kitwe (w pobliżu granicy z Zairem), w której o. Matyjek sprawował posługę duszpasterską do 1997 r. Comiesięczne zbiórki, wspierające obecną placówkę misyjną o. J. Matyjka w Mumbwa (środkowa Zambia), kontynuowane są w czasie Mszy formacyjnych.
W latach 1994-1996 w KIK-u działał także Zespół Synodalny, którego członkowie podjęli systematyczne studia nad najnowszymi dokumentami Kościoła, w tym tekstami roboczymi II Polskiego Synodu Plenarnego (1991-1999). Brali również aktywny udział w diecezjalnych i ogólnopolskich spotkaniach synodalnych. Chlubą klubu była imponująca biblioteka. W latach 1989-2005 opiekowali się nią kolejno: Anna i Otton Kulikowscy, Maria Kuliczkowska, Feliks Maniakowski i Ewa Zduńska. W 1991 r. liczyła ona 4,2 tys. tomów, w 1994 r. - 4,8 tys. tomów, a w 2005 r. - w chwili przekazania jej zbiorów bibliotece Wydziału Teologicznego UMK - ponad 5 tys. tomów.
Zaangażowanie polityczne czołowych działaczy klubu spowodowało, iż kilkakrotnie dochodziło do zmian składu zarządu w trakcie trwania kadencji. Do 1 października 1990 r. prezesem był prof. Andrzej Tyc, od 1 października 1990 r. do 1 grudnia 1991 r. - dr Jerzy Matyjek, od 1 grudnia 1991 r. do 16 kwietnia 1994 r. - Krystyna Porębska, od 16 kwietnia 1994 r. do dnia dzisiejszego jest dr Cecylia Iwaniszewska.
W tym czasie wielokrotnie dochodziło również do zmiany kapelanów klubu. Podtrzymywana była jednak tradycja piastowania tej funkcji przez ojców jezuitów. Po przeniesieniu o. Władysława Wołoszyna SI we wrześniu 1988 r. do domu zakonnego w Poznaniu i objęciu kierownictwa Studium Myśli Chrześcijańskiej, w październiku 1989 r. kapelanem został o. Zdzisław Wojciechowski. Kolejnymi opiekunami duchowymi byli: publicysta i poeta o. Wacław Oszajca SI (1992-1994), o. Tomasz Gebhardt SI (1994-1995), p.o. kapelan o. Feliks Dziadczyk SI (1995-1996), o. Krzysztof Fiałkowski SI (1996-1999), o. Leszek Gołębiewski SI (1999-2002), o. Rafał Zarzeczny (2002-2005). Od jesieni 2005 r. funkcję tę sprawuje superior o. Wiesław Kulisz SI.
Wielu dawnych i obecnych członków KIK-u w Toruniu obrało w latach 90. XX wieku drogę kariery politycznej. Kilku z nich stało się również animatorami nowych formacji katolickich, powstałych po utworzeniu w marcu 1992 r. diecezji toruńskiej. Do najbardziej znaczących postaci należy zaliczyć: dr. Jana Adamiaka - przewodniczącego Rady Miasta Torunia (1990-1994), przewodniczącego Wojewódzkiego Sejmiku Samorządowego (1994-1998), działacza Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego, a od 2002 r. Platformy Obywatelskiej; Zofię Biczyk - radną miasta Torunia (1990-1994), działaczkę Unii Demokratycznej (od 1990 r.) i Unii Wolności (od 1994 r.); dr. Wojciecha Daniela - działacza Porozumienia Centrum, rzecznika prasowego Naczelnej Izby Kontroli, ostatniego wojewodę toruńskiego (1997-1998); dr. Stefana Frankiewicza - redaktora naczelnego miesięcznika „Więź” (1989-1995), ambasadora RP przy Stolicy Apostolskiej oraz ambasadora przy Suwerennym Rycerskim Zakonie Kawalerów Maltańskich (1995-2001), jednego z głównych negocjatorów konkordatu ze Stolicą Apostolską zawartego 28 lipca 1993 r. (pełniąc funkcję ambasadora, brał aktywny udział w jego ratyfikacji 23 lutego 1998 r. i wymianie dokumentów 25 marca 1998 r.); Ryszarda Konikiewicza - radnego Torunia (1990-1994), działacza Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego, a od 2002 r. Platformy Obywatelskiej; Bogdana Majora - przewodniczącego Rady Miasta Torunia (1994-2002), działacza Akcji Wyborczej Solidarność, prezesa (2003-2006) i wiceprezesa (od 2006 r.) Stowarzyszenia Rodzin Katolickich Diecezji Chełmińskiej; dr. Jerzego Matyjka - posła (1991-1993), działacza Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego, radnego Torunia (1998-2002) oraz członka założyciela Stowarzyszenia Rodzin Katolickich Diecezji Chełmińskiej; prof. Andrzeja Tyca - wojewodę toruńskiego (1990-1992), senatora (1991-1993), działacza Unii Demokratycznej i Unii Wolności; Jana Wyrowińskiego - posła (1989-2001 i 2005-2007), senatora (od 2007 r.), działacza Unii Demokratycznej i Unii Wolności, aktualnie czołowego działacza Platformy Obywatelskiej w Toruniu.
Przez ponad 30 lat siedzibą toruńskiego KIK-u był lokal w kamienicy przy ul. Mostowej 10. W latach 1989-2005 klub nieodpłatnie udzielał gościny wielu organizacjom i stowarzyszeniom. Wiosną 2005 r. wobec wysokich kosztów utrzymania podjęto decyzję o rezygnacji z tej siedziby. Pomocną dłoń w stronę KIK-u wyciągnął wówczas bp Andrzej Suski, użyczając siedziby w Centrum Dialogu Społecznego. To tam od października 2005 r. odbywają się Msze św. i cotygodniowe spotkania klubowe.
Klub Inteligencji Katolickiej w Toruniu, będąc najstarszym stowarzyszeniem laikatu katolickiego na terenie Pomorza Nadwiślańskiego, pozostaje znakiem obecności w polskim Kościele formacji intelektualnej, głęboko zaangażowanej w dzieło realizacji reform Soboru Watykańskiego II. Działacze i członkowie stowarzyszenia od ponad półwieku nie unikają wyzwań, jakie rzuca katolikom współczesny świat. Ich postawa naznaczona jest ewangeliczną troską o Kościół, jego pasterzy i dobro każdego człowieka.

PS
Zwrócono mi uwagę, że powinienem zmienić dwa ostatnie zdania drugiego odcinka „Dziejów Klubu Inteligencji Katolickiej w Toruniu” („Głos z Torunia” nr 8/2008), których treść została oparta na analizie materiałów archiwalnych SB zgromadzonych w zasobach Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Gdańsku Delegatura w Bydgoszczy. Owe zdania winny brzmieć: „W uroczystej inauguracji pontyfikatu Papieża Polaka mógł wziąć udział prezes klubu dr Jerzy Matyjek dzięki temu, że został włączony do składu delegacji diecezji chełmińskiej. Delegacja ta otrzymała na Placu św. Piotra w Rzymie zaszczytne miejsce, korespondujące z sektorem specjalnym przeznaczonym dla koronowanych głów i przywódców państw”. Tym samym czynię zadość słusznym uwagom dawnego prezesa klubu i przepraszam czytelników za nieścisłość w treści mojego artykułu.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Podziel się:

Oceń:

2008-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Dlaczego Kościół jest czymś więcej niż instytucją?

2025-03-30 20:55

Adobe Stock

Wielki Post to czas modlitwy, postu i jałmużny. To wiemy, prawda? Jednak te 40 dni to również czas duchowej przemiany, pogłębienia swojej wiary, a może nawet… powrotu do jej podstaw? Dziś odpowiedź na pytanie - dlaczego Kościół jest czymś więcej niż instytucją?

Więcej ...

Trump: jeśli Iran nie zawrze umowy o programie atomowym, będzie bombardowanie

2025-03-30 17:11

PAP/EPA/SHAWN THEW

Jeśli Iran nie zawrze umowy o programie atomowym, dojdzie do bombardowania "jakiego nikt wcześniej nie widział" - oświadczył w niedzielę prezydent USA Donald Trump w wywiadzie dla telewizji NBC.

Więcej ...

Zaproszenie na Jubileuszową Pielgrzymkę Liturgicznej Służby Ołtarza do Katedry Rzeszowskiej

2025-03-30 17:46
Zaproszenie-plakat

Archiwum LSO

Zaproszenie-plakat

Wielki Czwartek, 17 kwietnia 2025 r., to wyjątkowa okazja, by wspólnie z Liturgiczną Służbą Ołtarza, Dziewczęcą Służbą Maryjną oraz schola parafialnymi wziąć udział w Jubileuszowej Pielgrzymce do Katedry Rzeszowskiej. W tym szczególnym dniu spotkajmy się jako Pielgrzymi nadziei, aby w łączności z opiekunami naszych wspólnot przeżyć ten czas w duchu modlitwy i wspólnoty.

Więcej ...
Przejdź teraz
REKLAMA: Artykuł wyświetli się za 15 sekund

Reklama

Najpopularniejsze

Panie! Ucz mnie wychodzić naprzeciw potrzebom bliźnich!

Wiara

Panie! Ucz mnie wychodzić naprzeciw potrzebom bliźnich!

Czy można zmusić człowieka, by uwierzył w Boga?

Wiara

Czy można zmusić człowieka, by uwierzył w Boga?

Dwóch 18-latków zginęło w wypadku w Chełmie; w aucie...

Wiadomości

Dwóch 18-latków zginęło w wypadku w Chełmie; w aucie...

Wojtyła z pełnym przekonaniem przygotowywał się do...

Jan Paweł II

Wojtyła z pełnym przekonaniem przygotowywał się do...

Papież powołał kontrowersyjną profesor teologii z...

Franciszek

Papież powołał kontrowersyjną profesor teologii z...

Katecheci świeccy skarżą polski rząd do Trybunału w...

Katecheci świeccy skarżą polski rząd do Trybunału w...

Tu wyspowiadasz się nawet po północy. Wkrótce...

Kościół

Tu wyspowiadasz się nawet po północy. Wkrótce...

Trzymaliśmy w ramionach świętego

Niedziela Wrocławska

Trzymaliśmy w ramionach świętego

Paulin, który z ambony trafił do więzienia za obronę...

Kościół

Paulin, który z ambony trafił do więzienia za obronę...