Reklama

Dzieje Klubu Inteligencji Katolickiej w Toruniu (6)

W czasach trudnej wolności

Niedziela toruńska 17/2008

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Z nadejściem miesiąca maja, który pobożność wiernych już dawno poświęciła Maryi Bogurodzicy, dostrzegamy wzruszające widowisko wiary i miłości, jakie wkrótce przedstawi cała ziemia na cześć Królowej Niebios. W tym bowiem miesiącu chrześcijanie, i w świątyniach, i w domach, składają Bogurodzicy Dziewicy z tradycji przejęte hołdy czci i miłości. Maryja jest drogą, która wiedzie do Chrystusa
Paweł VI, Encyklika w sprawie modłów do Matki Bożej w miesiącu maju „Mense maio”

Koncesjonowane wybory do Sejmu i w pełni wolne do Senatu 4 czerwca 1989 r. przyniosły miażdżące zwycięstwo kandydatom Komitetu Obywatelskiego NSZZ „Solidarność” (do Sejmu weszli Jan Wyrowiński i Krzysztof Żabiński, do Senatu - prof. Alicja Grześkowiak i prof. Stanisław Dembiński). Zmiany polityczne i społeczne nabierały coraz szybszego tempa. 24 sierpnia 1989 r. na urząd premiera desygnowany został Tadeusz Mazowiecki - działacz i publicysta katolicki, jeden z założycieli Klubu Inteligencji Katolickiej w Warszawie oraz redaktor naczelny miesięcznika „Więź” (1958-1981). Rozpoczął się trudny, kilkuletni proces odbudowy niepodległości i suwerenności Polski, w którym czołową rolę mieli odegrać działacze laikatu katolickiego. 1 października 1989 r. walne zebranie członków Toruńskiego Klubu Katolików uchwaliło powrót do historycznej nazwy: Klub Inteligencji Katolickiej w Toruniu.
Potrzeba budowy społeczeństwa obywatelskiego zrodziła wśród działaczy KIK-u pomysł zorganizowania wykładów, które miały być próbą odpowiedzi na kluczowe problemy moralne i społeczne. Wiosną 1990 r. zainicjowano cykl wykładów i spotkań dyskusyjnych „Miejsce i rola środowisk katolickich w społeczeństwie pluralistycznym”.
Do nowych inicjatyw klubu należało zorganizowanie w 1992 i 1993 r. Konkursu Wiedzy Religijnej dla uczniów szkół ponadpodstawowych, warsztatów literackich dla młodych poetów oraz Konkursu Poetyckiego Młodych. Warto także odnotować realizowany w latach 1995-1999 cykl kilkudziesięciu wykładów zatytułowany „Czytając «Katechizm Kościoła Katolickiego»”, sympozjum poświęcone encyklice Jana Pawła II „Fides et ratio” współorganizowane z UMK i WSD w kwietniu 1999 r. czy konkurs dla młodzieży akademickiej „Jan Paweł II - świadek nadziei” rozpisany w październiku 2002 r.
W pierwszej połowie lat 90. XX wieku w klubie działały następujące sekcje: charytatywna, nauki społecznej Kościoła, rodzin, współpracy z Polonią oraz grupa samokatechizująca. Sekcja rodzin, oprócz organizacji spotkań świątecznych dla dzieci i wypoczynku w czasie wakacji letnich, rozpoczęła prowadzenie poradni dla rodziców, w której można było znaleźć fachową pomoc pedagoga bądź psychologa.
Szczególnie prężnie działała sekcja współpracy z Polonią kierowana przez Ryszarda Konikiewicza. W 1990, 1991 i 1992 r. sekcja ta zorganizowała trzytygodniowe letnie kursy teologiczne dla katechetów - Polaków z Litwy oraz Białorusi. Kursy te udało się zorganizować dzięki uzyskaniu subwencji od Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” oraz ofiarnej, społecznej pracy wykładowców. Łącznie we wszystkich edycjach kursu wzięło udział ponad 100 rodaków zamieszkujących dawne Kresy Wschodnie. Ponadto w 1990 r. członkowie sekcji ufundowali oraz przekazali bp. Tadeuszowi Kondrusiewiczowi z Grodna paramenty i szaty liturgiczne, kilkadziesiąt egzemplarzy Pisma Świętego, książeczek do nabożeństwa w języku polskim, a także dewocjonalia. Latem 1993 r. sekcja współpracy z Polonią przy współudziale Towarzystwa Przyjaciół Wilna i Wileńszczyzny przeprowadziła szkolenie muzyczne dla organistów z Białorusi.
W drugiej połowie lat 90. XX wieku nastąpił rozkwit działalności charytatywnej. W latach 1994-1999 klub wspomagał finansowo obozy dla dzieci ze środowisk zagrożonych w Beskidzie Żywieckim, obozy młodzieży polskiej i harcerzy z Białorusi, w tym udział młodzieży z Białorusi w ogólnopolskim zlocie harcerzy w Gnieźnie latem 2000 r. Ponadto stowarzyszenie ufundowano kilka stypendiów specjalnych m.in. dla pochodzącej z Ukrainy uczennicy szkoły sióstr urszulanek SJK w Pniewach, studentki UMK pochodzącej z Białorusi oraz kleryka WSD. Mimo pojawiających się od początku XXI wieku trudności finansowych, związanych z coraz mniejszymi dotacjami uzyskiwanymi za pośrednictwem warszawskiego KIK-u, nie zaprzestano wspierania dzieł misyjnych. Szczególną opieką toruński KIK otoczył o. Józefa Matyjka SI, misjonarza pracującego od 1992 r. w Zambii. Dzięki zbiórce zorganizowanej wśród członków, przyjaciół i sympatyków klubu udało się m.in. sfinansować budowę studni o głębokości 32 m w miejscowości Kitwe (w pobliżu granicy z Zairem), w której o. Matyjek sprawował posługę duszpasterską do 1997 r. Comiesięczne zbiórki, wspierające obecną placówkę misyjną o. J. Matyjka w Mumbwa (środkowa Zambia), kontynuowane są w czasie Mszy formacyjnych.
W latach 1994-1996 w KIK-u działał także Zespół Synodalny, którego członkowie podjęli systematyczne studia nad najnowszymi dokumentami Kościoła, w tym tekstami roboczymi II Polskiego Synodu Plenarnego (1991-1999). Brali również aktywny udział w diecezjalnych i ogólnopolskich spotkaniach synodalnych. Chlubą klubu była imponująca biblioteka. W latach 1989-2005 opiekowali się nią kolejno: Anna i Otton Kulikowscy, Maria Kuliczkowska, Feliks Maniakowski i Ewa Zduńska. W 1991 r. liczyła ona 4,2 tys. tomów, w 1994 r. - 4,8 tys. tomów, a w 2005 r. - w chwili przekazania jej zbiorów bibliotece Wydziału Teologicznego UMK - ponad 5 tys. tomów.
Zaangażowanie polityczne czołowych działaczy klubu spowodowało, iż kilkakrotnie dochodziło do zmian składu zarządu w trakcie trwania kadencji. Do 1 października 1990 r. prezesem był prof. Andrzej Tyc, od 1 października 1990 r. do 1 grudnia 1991 r. - dr Jerzy Matyjek, od 1 grudnia 1991 r. do 16 kwietnia 1994 r. - Krystyna Porębska, od 16 kwietnia 1994 r. do dnia dzisiejszego jest dr Cecylia Iwaniszewska.
W tym czasie wielokrotnie dochodziło również do zmiany kapelanów klubu. Podtrzymywana była jednak tradycja piastowania tej funkcji przez ojców jezuitów. Po przeniesieniu o. Władysława Wołoszyna SI we wrześniu 1988 r. do domu zakonnego w Poznaniu i objęciu kierownictwa Studium Myśli Chrześcijańskiej, w październiku 1989 r. kapelanem został o. Zdzisław Wojciechowski. Kolejnymi opiekunami duchowymi byli: publicysta i poeta o. Wacław Oszajca SI (1992-1994), o. Tomasz Gebhardt SI (1994-1995), p.o. kapelan o. Feliks Dziadczyk SI (1995-1996), o. Krzysztof Fiałkowski SI (1996-1999), o. Leszek Gołębiewski SI (1999-2002), o. Rafał Zarzeczny (2002-2005). Od jesieni 2005 r. funkcję tę sprawuje superior o. Wiesław Kulisz SI.
Wielu dawnych i obecnych członków KIK-u w Toruniu obrało w latach 90. XX wieku drogę kariery politycznej. Kilku z nich stało się również animatorami nowych formacji katolickich, powstałych po utworzeniu w marcu 1992 r. diecezji toruńskiej. Do najbardziej znaczących postaci należy zaliczyć: dr. Jana Adamiaka - przewodniczącego Rady Miasta Torunia (1990-1994), przewodniczącego Wojewódzkiego Sejmiku Samorządowego (1994-1998), działacza Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego, a od 2002 r. Platformy Obywatelskiej; Zofię Biczyk - radną miasta Torunia (1990-1994), działaczkę Unii Demokratycznej (od 1990 r.) i Unii Wolności (od 1994 r.); dr. Wojciecha Daniela - działacza Porozumienia Centrum, rzecznika prasowego Naczelnej Izby Kontroli, ostatniego wojewodę toruńskiego (1997-1998); dr. Stefana Frankiewicza - redaktora naczelnego miesięcznika „Więź” (1989-1995), ambasadora RP przy Stolicy Apostolskiej oraz ambasadora przy Suwerennym Rycerskim Zakonie Kawalerów Maltańskich (1995-2001), jednego z głównych negocjatorów konkordatu ze Stolicą Apostolską zawartego 28 lipca 1993 r. (pełniąc funkcję ambasadora, brał aktywny udział w jego ratyfikacji 23 lutego 1998 r. i wymianie dokumentów 25 marca 1998 r.); Ryszarda Konikiewicza - radnego Torunia (1990-1994), działacza Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego, a od 2002 r. Platformy Obywatelskiej; Bogdana Majora - przewodniczącego Rady Miasta Torunia (1994-2002), działacza Akcji Wyborczej Solidarność, prezesa (2003-2006) i wiceprezesa (od 2006 r.) Stowarzyszenia Rodzin Katolickich Diecezji Chełmińskiej; dr. Jerzego Matyjka - posła (1991-1993), działacza Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego, radnego Torunia (1998-2002) oraz członka założyciela Stowarzyszenia Rodzin Katolickich Diecezji Chełmińskiej; prof. Andrzeja Tyca - wojewodę toruńskiego (1990-1992), senatora (1991-1993), działacza Unii Demokratycznej i Unii Wolności; Jana Wyrowińskiego - posła (1989-2001 i 2005-2007), senatora (od 2007 r.), działacza Unii Demokratycznej i Unii Wolności, aktualnie czołowego działacza Platformy Obywatelskiej w Toruniu.
Przez ponad 30 lat siedzibą toruńskiego KIK-u był lokal w kamienicy przy ul. Mostowej 10. W latach 1989-2005 klub nieodpłatnie udzielał gościny wielu organizacjom i stowarzyszeniom. Wiosną 2005 r. wobec wysokich kosztów utrzymania podjęto decyzję o rezygnacji z tej siedziby. Pomocną dłoń w stronę KIK-u wyciągnął wówczas bp Andrzej Suski, użyczając siedziby w Centrum Dialogu Społecznego. To tam od października 2005 r. odbywają się Msze św. i cotygodniowe spotkania klubowe.
Klub Inteligencji Katolickiej w Toruniu, będąc najstarszym stowarzyszeniem laikatu katolickiego na terenie Pomorza Nadwiślańskiego, pozostaje znakiem obecności w polskim Kościele formacji intelektualnej, głęboko zaangażowanej w dzieło realizacji reform Soboru Watykańskiego II. Działacze i członkowie stowarzyszenia od ponad półwieku nie unikają wyzwań, jakie rzuca katolikom współczesny świat. Ich postawa naznaczona jest ewangeliczną troską o Kościół, jego pasterzy i dobro każdego człowieka.

PS
Zwrócono mi uwagę, że powinienem zmienić dwa ostatnie zdania drugiego odcinka „Dziejów Klubu Inteligencji Katolickiej w Toruniu” („Głos z Torunia” nr 8/2008), których treść została oparta na analizie materiałów archiwalnych SB zgromadzonych w zasobach Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Gdańsku Delegatura w Bydgoszczy. Owe zdania winny brzmieć: „W uroczystej inauguracji pontyfikatu Papieża Polaka mógł wziąć udział prezes klubu dr Jerzy Matyjek dzięki temu, że został włączony do składu delegacji diecezji chełmińskiej. Delegacja ta otrzymała na Placu św. Piotra w Rzymie zaszczytne miejsce, korespondujące z sektorem specjalnym przeznaczonym dla koronowanych głów i przywódców państw”. Tym samym czynię zadość słusznym uwagom dawnego prezesa klubu i przepraszam czytelników za nieścisłość w treści mojego artykułu.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Podziel się:

Oceń:

2008-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Zapowiedź obchodów 900-lecia diecezji lubuskiej

2024-05-06 10:00
Herb diecezji zielonogórsko-gorzowskiej

Materiały kurialne

Herb diecezji zielonogórsko-gorzowskiej

Główne obchody jubileuszu 900-lecia utworzenia diecezji lubuskiej z udziałem abp. Wojciecha Polaka, Prymasa Polski. Zaplanowano też wiele atrakcji, między innymi jarmark lubuski i koncert zespołu Siewcy Lednicy.

Więcej ...

Portugalia: do Fatimy zmierzają największe od wybuchu pandemii grupy pielgrzymów

2024-05-06 19:15

Graziako

Do Sanktuarium Matki Bożej Różańcowej w Fatimie udają się tysiące pielgrzymów, największe od czasu wybuchu w 2020 r. pandemii Covid-19 grupy pątników z całego kraju, podają portugalskie media na bazie informacji służb policyjnych. Według szacunków funkcjonariuszy portugalskiej drogówki, większość zmierzających do Fatimy pielgrzymów dotrze do sanktuarium w sobotę.

Więcej ...

Watykan: Zaprzysiężenie 34 nowych rekrutów Gwardii Szwajcarskiej

2024-05-06 18:57

PAP/EPA/FABIO FRUSTACI

W Watykanie odbyło się w poniedziałek zaprzysiężenie 34 nowych rekrutów Gwardii Szwajcarskiej. Wydarzenie to odbywa się w rocznicę jedynej bitwy, jaką stoczyli jej żołnierze 6 maja 1527 r. podczas najazdu wojsk cesarza Karola V na Rzym. Szwajcarzy obronili wtedy papieża Klemensa VII.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Litania nie tylko na maj

Wiara

Litania nie tylko na maj

Czy zauważam Boga wokół siebie?

Wiara

Czy zauważam Boga wokół siebie?

#PodcastUmajony (odcinek 6.): Nie uciekaj, mały!

Wiara

#PodcastUmajony (odcinek 6.): Nie uciekaj, mały!

Pojechała pożegnać się z Matką Bożą... wróciła...

Wiara

Pojechała pożegnać się z Matką Bożą... wróciła...

Czy 3 maja obowiązuje wstrzemięźliwość od pokarmów...

Kościół

Czy 3 maja obowiązuje wstrzemięźliwość od pokarmów...

#NiezbędnikMaryjny: Litania Loretańska - wezwania

Wiara

#NiezbędnikMaryjny: Litania Loretańska - wezwania

Nakazane święta kościelne w 2024 roku

Kościół

Nakazane święta kościelne w 2024 roku

Nabożeństwo majowe - znaczenie, historia, duchowość +...

Wiara

Nabożeństwo majowe - znaczenie, historia, duchowość +...

Czy 3 maja obowiązuje nas udział we Mszy św.?

Kościół

Czy 3 maja obowiązuje nas udział we Mszy św.?