Zacznijmy od samych korzeni, czyli od historii Paulinów - rozpoczyna o. Piotr. - Pełna nazwa Zakonu Paulinów w języku łacińskim brzmi: „Ordo Sancti Pauli Primi Eremitae” - Zakon Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika (OSPPE). Została ona wzięta od imienia św. Pawła, pustelnika z Teb, który żył w południowym Egipcie w latach 228-341, a którego Kościół uroczyście uznał za pierwszego pustelnika podczas kanonizacji, mającej miejsce w 491 r. w Rzymie, za pontyfikatu papieża Gelazego I.
Sam Zakon Pauliński natomiast powstał na ziemi węgierskiej. Pierwszą paulińską wspólnotę zgromadził z rozproszonych po lasach i grotach skalnych pustelników Bartłomiej, biskup Pecs. Dla niej w roku 1225 wybudował konwent i kościół pw. św. Jakuba na górze Patacs i nadał pierwszą regułę ustalającą styl życia klasztornego. Jednak za głównego ojca i założyciela zakonu uważa się bł. Euzebiusza z Ostrzyhomia, który pod wpływem objawienia przedstawiającego wiele małych płomieni, łączących się w jeden wielki płomień, razem z pierwszymi swymi uczniami - Stefanem i Benedyktem założyli na górze Pilis klasztor Świętego Krzyża, gdzie od poczatku zaczęli żyć według wzoru św. Pawła Pierwszego Pustelnika, kultywując szczególnie nabożeństwo do Matki Bożej. W 1250 r. oba klasztory połączyły się pod przewodnictwem bł. Euzebiusza. Nowo utworzona społeczność zakonna od 1263 r. przyjęła nazwę „Braci Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika”. W roku 1308 kardynał Gentilis, legat papieża Klemensa V, nadał zakonowi w imieniu Stolicy Apostolskiej regułę św. Augustyna i oficjalnie zatwierdził Zakon Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika. Rok później zostają zatwierdzone pierwsze konstytucje zakonne.
Z Węgier Zakon Paulinów rozprzestrzenił się na obszar Chorwacji, gdzie powstało około 50 klasztorów, zaś w Remete zbudowano pierwsze sanktuarium maryjne zakonu. W Chorwacji wprowadzono po raz pierwszy pauliński brewiarz i mszał. Paulini prowadzili wówczas własne szkoły, a także uniwersytet. Istotnym wydarzeniem było, oczywiście, przybycie na ziemie polskie - kontynuuje o. Piotr. - Do Polski z Węgier, z klasztoru Marianosztra (Nasza Maria) sprowadził Paulinów książę Władysław Opolczyk. Paulini przybyli w 1382 r. do Częstochowy, otrzymując wzgórze jasnogórskie wraz z niewielkim kościołem pw. Matki Bożej. W nim wkrótce umieścili od wieków otaczany wielką czcią Cudowny Wizerunek Matki Najświętszej, przywieziony przez fundatora z Bełza. W toku historii Jasna Góra stała się duchową stolicą Polaków, symbolem wierności i religijności narodu, a także, jako pierwszy klasztor pauliński w Polsce, matką innych domów zakonnych, o czym z pewnością nie trzeba przypominać czytelnikom „Niedzieli”.
Szczyt swego rozwoju Zakon Paulinów osiągnął w XVI wieku, kiedy to w krajach Europy, a nawet w Palestynie i Egipcie w 8 prowincjach istniało 300 klasztorów. Klęska wojska węgierskiego pod Mohaczem w 1526 r. przyniosła wielkie spustoszenie Zakonu. Turcy zburzyli dziesiątki klasztorów, spłonęły archiwa i biblioteki, zakonnicy ponieśli męczeńską śmierć. Reszty dopełniła reformacja. Po klęskach na Węgrzech centrum życia zakonnego zaczęło powoli przesuwać się w stronę Jasnej Góry. Fundacja jasnogórskiego klasztoru dała początek nowym placówkom w Polsce. Powstały klasztory w Głogowie (1388), Wieluniu (1394), Wieruszowie (1401), Beszowej (1421), Brdowie (1436), Pińczowie (1484), Oporowie (1453), Krakowie (1472), Wielgomłynach (1476), Konopnicy (1632), Łęczeszycach (1639), św. Barbara w Częstochowie (1646), Topolnie (1658) Warszawie (1661), Włodawie (1698), Leśniowie (1706), Leśnej Podlaskiej (1727), Starejwsi (1728), Niźniowie (1740).
Od XVII wieku zakon przeżywał swój rozkwit na ziemi polskiej. Paulini weszli w bardzo żywy i prężny okres działalności apostolskiej, nauczania ludu przez misje. Oddawali się pracom naukowym, niejednokrotnie stawali na czele narodowych zrywów jako obrońcy wartości kościelnych i narodowych. U schyłku XVIII wieku polska prowincja liczyła już ponad 80 klasztorów, rezydencji, parafii i administratur paulińskich. Zakonnicy poszerzali nadal swą działalność duszpasterską, otaczając opieką chorych i cierpiących.
Rozbiory Polski i okres narodowej niewoli stał się czasem dla zakonu bardzo niekorzystnym. Trwający w pełni rozkwitu duszpasterskiego i intelektualnego (studia uniwersyteckie na Jasnej Górze i w Krakowie) zakon, dotknęły skutki kasaty zakonów. Ze wszystkich istniejących klasztorów na terenie dawnej Rzeczypospolitej, dekrety kasacyjne zaborców zlikwidowały klasztory w Wieluniu, Beszowej, Brdowie, Pińczowie, Oporowie, Warszawie, Wieruszowie, Starej Częstochowie, Konopnicy, Włodawie, Leśniowie, Leśnej Podlaskiej i innych miejscowościach. Z tej dziejowej zawieruchy ocalały tylko dwa klasztory - Jasna Góra i Kraków, stając się niezależnymi od siebie domami.
Po odzyskaniu niepodległości rozpoczęło się powolne odradzanie zakonu. W 1920 r. połączyły się klasztory jasnogórski i krakowski. W tym okresie organizacja zakonu obejmowała trzy domy: Jasną Górę, Kraków i Leśną Podlaską (od 1919). Natomiast po II wojnie światowej paulini powrócili także do innych dawnych placówek, odzyskując m.in. Warszawę (1950), Brdów (1952), Wieruszów (1983) i inne.
Obecnie Zakon Paulinów ciągle się rozwija - powoli kończy swą pierwszą gawędę o. Piotr Urbanek OSPPE. - Aktualnie w Polsce, poza Jasną Górą, gdzie mieści się Dom Generalny, paulińskie klasztory i domy zakonne znajdują się na Bachledówce k. Zakopanego, w Miechowie, Błotnicy k. Radomia, Brdowie, Częstochowie - św. Barbara (dom nowicjacki dla braci), w Krakowie Na Skałce (klasztor i Wyższe Seminarium Duchowne), Leśnej Podlaskiej, Leśniowie - Żarkach (dom nowicjacki), Łęczeszycach, Oporowie k. Kutna, Łukęcinie, Paulinach-Mochowie, Toruniu, Warszawie, Wielgomłynach, Wieruszowie, we Włodawie, Wrocławiu i Żarkach-Letnisko. Paulini mają także klasztory w wielu krajach Europy (m.in. na Węgrzech, Słowacji, w Chorwacji, Niemczech i Włoszech), są obecni w Stanach Zjednoczonych i Australii, a także na misjach w RPA i Kamerunie. Zakon liczy obecnie ok. 490 członków.