Reklama

Św. Barbara - Patronka górników

Wałbrzyska kraina przez swój związek z rozwijającym się tu od XIX wieku górnictwem na trwałe złączyła się z postacią św. Barbary. Jej wezwanie otrzymała w 1869 r. nowo erygowana, pierwsza od średniowiecza na tym terenie, parafia w Starym-Zdroju. Tu bowiem osiedlało się wielu katolickich górników. Duszpasterze dbali, by w kościołach, gdzie uczęszczali gwarkowie, nie brakowało wizerunku św. Barbary. W kościołach na wałbrzyskim Białym Kamieniu i Podgórzu wciąż wiszą płótna przedstawiające postać Świętej, która w chodniku kopalni przynosi górnikowi wiatyk.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Przybyli po wojnie Polacy pielęgnowali nabożeństwo do św. Barbary. Sztygar Alojzy Biela z zagłębia borysławskiego przywiózł sztandar z wyhaftowanym benedyktyńskim: „Módl się i pracuj”, na którym gwarkowie adorują św. Barbarę.
Początkowo charakter górniczego święta - Barbórki posiadał cechy religijne. Górnicy przed uroczystościami w kopalniach oficjalnie uczestniczyli we Mszy św., ale władze stopniowo marginalizowały i zacierały wszelkie przejawy kultu św. Barbary. 4 grudnia miał kojarzyć się jedynie z karczmą piwną, przyjmowaniem nowych zobowiązań przez przodowników górniczych czy przekroczeniem kolejnych norm wydobycia.
Św. Barbara zniknęła z górniczych sztandarów. Kresową chorągiew w kopalni „Victoria” zastąpiła nowa, bez elementów religijnych, flaga.
Parafie były jedynym miejscem kultu św. Barbary. Tam górnicza brać miała swoje proporce i przy nich występowała. Tak było ze sztandarem ufundowanym w 1975 r. przez górników w parafii św. Franciszka z Asyżu w Wałbrzychu. W tutejszym kościele przy tabernakulum wciąż płoną górnicze lampki.
Zmiana nastąpiła po sierpniu 1980 r. i utworzeniu NSZZ „Solidarność”. Górnicy przywrócili tron swojej Patronce, umieszczając jej podobizny przy bramach kopalni. W Dolnośląskim Przedsiębiorstwie Urządzeń Górniczych w Wałbrzychu wykonano dwanaście aluminiowych statuetek św. Barbary. Ich pierwowzorem była po ustaleniach z abp. Henrykiem Gulbinowiczem figura przekazana z wałbrzyskiej parafii pw. Zmartwychwstania Pańskiego.
Barbórka w 1980 r. miała szczególny charakter. Uroczyście ubrani gwarkowie wzięli udział we Mszy św. na terenie kopalni „Thorez”. Eucharystii przewodniczył bp Tadeusz Rybak. On to poświęcił figurki św. Barbary, potem intronizowane w noworudzkiej, turoszowskiej i wałbrzyskich kopalniach oraz w kamieniołomach w Sobótce.
Górnikom brakowało tylko sztandarów z ich patronką. Sztandary górniczej „S” kopalni „Thorez”, „Victoria”, „Wałbrzych”, „Nowa Ruda” oraz wałbrzyskiego Przedsiębiorstwa Robót Górniczych poświęcił 29 listopada 1981 r. na stadionie piłkarskim K.S. Górnik prymas Polski abp Józef Glemp, który przybył do Wałbrzycha na zaproszenie górników.
W nocy 12/13 grudnia 1980 r. górnicy w obawie przed zniszczeniem przez UB ukryli chorągwie u swoich duszpasterzy. Maria Krokowska wspomina, że jej syn opasał się bławatem sztandaru związkowego kopalni „Wałbrzych” i wyniósł go pod ubraniem z biura „Solidarności”. Tak dotarł do ks. Adolfa Iwanciowa, proboszcza parafii pw. Świętych Aniołów Stróżów. Podobnie było z proporcem kopalni „Thorez”. Ocalił go z innymi górnikami Stanisław Jakubik i ukrył u ks. Juliana Źrałko, proboszcza z Białego Kamienia. Jednak proboszcz parafii pw. św. Jerzego, wspierający górników w trudnych chwilach, szczególnie narażony był na rewizje. Przekazał więc sztandar proboszczowi wałbrzyskiej parafii św. Barbary ks. Ludwikowi Hawrylewczowi. Ten przechował go do 1989 r.
W czasie stanu wojennego nie ośmielono się zniszczyć figur św. Barbary. Górnicy publicznie składali jej wota. Ryszard Mocek wspomina: był taki górniczy przesąd, że św. Barbara na Barbórkę górników zabiera. I rzeczywiście, pod koniec listopada cudem uniknąłem śmierci w kopalni. W 1985 r. w podzięce za ocalone życie wraz z innymi górnikami z kopalni „Thorez” odnowiłem statuetkę Świętej, umieszczając ją w nowej kapliczce.
Patronat św. Barbary dalej jest aktualny. Episkopat Polski w 2003 r. ogłosił wspomnienie św. Barbary dniem modlitwy w intencji bezrobotnych. Co roku byli górnicy wałbrzyskich kopalń przybywają na odpust do kościoła pw. św. Barbary. Ich sztandary pojawiają się na uroczystościach 3 maja, 11 listopada oraz na Mszach św. za Ojczyznę w kościele pw. Świętych Aniołów Stróżów. Nieraz towarzyszy im orkiestra górnicza.

Św. Barbara - dziewica i męczennica z IV wieku. Pochodziła z pogańskiej rodziny z Nikomedii. Gdy jej ojciec dowiedział się, że została chrześcijanką, chciał ją zmusić do wyparcia się wiary, kiedy to nie poskutkowało, doniósł na nią. Została uwięziona w wieży, gdzie miał przed śmiercią objawić się jej anioł z kielichem i hostią. Została ścięta mieczem prawdopodobnie około 305 r. Przedstawiana z mieczem, jako jednym z jej atrybutów. Zaliczona do Czternastu Świętych Wspomożycieli.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Podziel się:

Oceń:

2008-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Gdańsk: Wymazywanie historii w Muzeum II Wojny Światowej. Zniknęli rtm. Pilecki, o. Kolbe i Ulmowie

2024-06-26 13:52

Karol Porwich/Niedziela

Nocą z 24 na 25 czerwca z ponad 5 tys. metrów kwadratowych wystawy głównej Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku zostali usunięci polscy bohaterowie. Nie zobaczymy tam już rtm. Witolda Pileckiego, św. o. Maksymiliana Kolbe oraz bł. rodziny Ulmów. O skandalicznym działaniu dyrekcji placówki poinformował dr Karol Nawrocki, prezes Instytutu Pamięci Narodowej.

Więcej ...

Zmiany kapłanów 2024 r.

Karol Porwich/Niedziela

Maj i czerwiec to miesiąc personalnych zmian wśród duchownych. Przedstawiamy bieżące zmiany księży proboszczów i wikariuszy w poszczególnych diecezjach.

Więcej ...

Ks. dr Tomasz Podlewski nagrodzony honorowym wyróżnieniem za pracę naukową z dziedziny mediów

2024-06-27 21:08
Ks. Tomasz Podelwski (po prawej) z Adamem Bujakiem

Archiwum Ks. Tomasza Podlewskiego

Ks. Tomasz Podelwski (po prawej) z Adamem Bujakiem

Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, przy współudziale Wydziału Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii oraz Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego wyłoniła laureatów nagrody za najlepszą pracę naukową oraz wydawnictwo z dziedziny mediów elektronicznych. Wśród nagrodzonych znalazł się ks. Dr Tomasz Podlewski, współpracownik Tygodnika Katolickiego „Niedziela”, autor #PodcastUmajony, który na portalu niedziela.pl cieszył się ogromną oglądalnością.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Nowenna do Przenajdroższej Krwi Chrystusa

Wiara

Nowenna do Przenajdroższej Krwi Chrystusa

147 lat temu rozpoczęły się objawienia gietrzwałdzkie,...

Wiara

147 lat temu rozpoczęły się objawienia gietrzwałdzkie,...

Czy Twoje serce jest przygotowane na burzę?

Wiara

Czy Twoje serce jest przygotowane na burzę?

Zmiany kapłanów 2024 r.

Kościół

Zmiany kapłanów 2024 r.

Wakacyjny savoir vivre w Kościele

Niedziela Łódzka

Wakacyjny savoir vivre w Kościele

Diecezja kielecka: zmiany kapłanów 2024

Kościół

Diecezja kielecka: zmiany kapłanów 2024

Oświadczenie rzecznika KEP: ks. Marcin Iżycki zawieszony...

Kościół

Oświadczenie rzecznika KEP: ks. Marcin Iżycki zawieszony...

Trzecia tajemnica fatimska

Wiara

Trzecia tajemnica fatimska

W. Brytania: Polski ksiądz Piotr G. oskarżony o 10...

Kościół

W. Brytania: Polski ksiądz Piotr G. oskarżony o 10...