Akcja Katolicka- swoje powstanie zawdzięcza decyzji Biskupa Ordynariusza z 14 października 1995 r., który powołał najpierw grupę inicjatywną, a na asystenta kościelnego wyznaczył ks. dr. Grzegorza Noszczyka. Stowarzyszenie jest szansą włączenia ludzi świeckich w życie Kościoła trzeciego tysiąclecia chrześcijaństwa. Dziś członkowie sosnowieckiej AK obecni są w ponad 100 parafiach diecezji. Wraz z dekretem erygującym AK powstał Instytut Akcji Katolickiej, a księża proboszczowie i administratorzy zostali asystentami parafialnych oddziałów Akcji Katolickiej. Siedziba AK znajduje się w domu parafialnym przy ul. Jagiellońskiej.

Bazylika- na terenie diecezji sosnowieckiej znajdują się 3 bazyliki mniejsze: w Sosnowcu - Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, Dąbrowie Górniczej - Matki Bożej Anielskiej i Olkuszu - św. Andrzeja Apostoła. Tytuł bazyliki mniejszej otrzymują kościoły, które odznaczają się wyjątkową wartością zabytkową lub użytecznością liturgiczną i duszpasterską.

Caritas- znaczy mądre miłosierdzie. Caritas Diecezji Sosnowieckiej jest jedną z dróg Wydziału Charytatywnego Kurii Diecezjalnej w Sosnowcu, mającą na celu pomoc biednym, chorym, samotnym. Istnieje od 11 lat.

Dzieciniec Miłości- działa przy parafii katedralnej Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Sosnowcu już od ponad 11 lat. Twórcą, a zarazem koordynatorem działań placówki jest Halina Łojas, która nie tylko czas, ale i własne serce poświęca niesieniu pomocy dzieciom i ich rodzinom. "Ludziom, którzy zaniedbali swoje życie, trzeba dać miłość" - mówi Halina Łojas. Wzorcem wychowawczym jest system prewencyjny św. Jana Bosko, twórcy Zgromadzenia Księży Salezjanów. Święty, prowadząc w trudnych warunkach oratoria, budował swój system wychowawczy na solidnych fundamentach wiary, rozumu a przede wszystkim miłości.

Golgota Wschodu- to wymowne dla XIX-wiecznych i najnowszych dziejów Polski, jedyne na terenie Polski sanktuarium Polskiej Golgoty Wschodu w parafii pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Będzinie-Syberce. Myśl ufundowania sanktuarium w tej dzielnicy miasta, która od czasu powstania styczniowego była miejscem zbornym dla skazywanych na zsyłkę na Sybir, zrodziła się u kapelana rodzin katyńskich, ks. prał. Zdzisława Peszkowskiego. Trudów zorganizowania sanktuarium podjął się proboszcz parafii, ks. prał. Stefan Gibała. W diecezji sosnowieckiej istnieją ponadto cztery sanktuaria maryjne: sanktuarium Matki Bożej Anielskiej w Dąbrowie Górniczej, sanktuarium Matki Bożej Dobrej Drogi w Wojkowicach Kościelnych, sanktuarium Najświętszej Maryi Panny Fatimskiej w Sosnowcu-Zagórzu oraz sanktuarium Najświętszej Maryi Panny Wspomożenia Wiernych w Jaroszowcu. Wiekowym miejscem szczególnej czci św. Antoniego z Padwy jest świątynia parafialna w Dąbrowie Górniczej-Gołonogu, w której znajduje się słynąca cudami figura świętego z XVII w. 13 czerwca 1997 r. Ordynariusz sosnowiecki ustanowił tam sanktuarium św. Antoniego z Padwy.

Hospicja- zapoczątkowany w Krakowie ruch opieki paliatywnej obejmuje w Polsce coraz więcej cierpiących. Także w naszym regionie w ramach diecezji działają dwa hospicja domowe: św. Tomasza w Sosnowcu oraz "Homo Homini Caritas" w Jaworznie.

Na terenie naszej diecezji istnieją 2 oddziały opieki paliatywno-hospicyjnej. Jeden z nich znajduje się w Olkuszu, drugi - w będzińskim Szpitalu Miejskim nr 1. Oba powstały z myślą o ludziach cierpiących na nieuleczalne schorzenia.

Kapituły- na prośbę Ordynariusza sosnowieckiego Stolica Apostolska reskryptem z 4 marca 1997 r. erygowała Sosnowiecką Kapitułę Katedralną. 25 marca mocą dekretu Biskupa sosnowieckiego ustanowione zostały ponadto dwie Kapituły Kolegiackie: Olkusko-Pilicka przy kościele św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu i Kapituła św. Wojciecha w Jaworznie. W skład poszczególnych Kapituł wchodzą kanonicy gremialni i honorowi. Na czele Kapituły stoi prepozyt, wybrany spośród kanoników gremialnych w tajnych wyborach zwykłą większością głosów. Kapituła wybiera także ze swojego grona kustosza, penitencjarza oraz sekretarza.

Kierocińska- "Czy chcesz zostać karmelitanką? - Chcę. - Czy zgadzasz się zostać pierwszą przełożoną III Zakonu Karmelitańskiego Regularnego? - Jeśli taka jest wola Boża, zgadzam się". Tak prawdopodobnie wyglądała rozmowa, którą przeprowadził z Janiną Kierocińską o. Anzelm Gądek, karmelita bosy. Zgoda Janiny Kierocińskiej dała początek Zgromadzeniu Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus. Zgromadzenie zostało założone w 1921 r. Trudne były jego początki. Zaraz po obłóczynach sześć sióstr, w tym s. Janina Kierocińska, udało się na dworzec kolejowy, by pojechać do Sosnowca i podjąć pracę w Towarzystwie Dobroczynności. Nad całością prac, a także formacją zakonną w Sosnowcu czuwała m. Teresa Kierocińska. Chęć pomocy bliźnim i hart ducha Matki Teresy był tak duży, że nie wahała się dzielić swoim jedzenie z biednymi, a w czasie wojny ratować żydowskie dzieci. Tylko dzięki jest stanowczości, oddaniu sprawie Bożej Zgromadzenie przetrwało i zaczęło się rozwijać. "Niebem moim jest dobrze czynić na ziemi" - zwykła powtarzać współzałożycielka Zgromadzenia.

Klub Inteligencji Katolickiej- początkiem działalności KIK w Sosnowcu było zebranie założycielskie 19 grudnia 1980 r., na którym w roli "ojca chrzestnego" wystąpił prezes KIK z Krakowa, nieżyjący już Andrzej Potocki. Klub, po pierwotnej odmowie władz miejskich, został zerejestrowany 30 marca 1981 r. Swoją siedzibę znalazł w budynku plebanii św. Tomasza Apostoła w Sosnowcu. Kryterium przyjęcia do Klubu nie stanowi cenzus wykształcenia formalnego, lecz żywa wiara połączona z pragnieniem pogłębiania formacji intelektualnej.

Kopalniane szyby- niegdyś szyby kopalniane były wpisane w krajobraz większej części diecezji. Dzisiaj z pięciu sosnowieckich kopalń została tylko jedna. W Dąbrowie Górniczej, Będzinie, Wojkowicach, Grodźcu nie wydobywa się węgla. W Jaworznie z dwóch kopalń działa tylko jedna. Natomiast zachował się Kombinat Górniczo-Hutniczy "Bukowno" koło Olkusza, ale to kopalnie cynku i ołowiu.

Kuchnie dla ubogich- w diecezji działają kuchnie dla ubogich, zapewniając często jedyny posiłek w ciągu dnia wielu biednym. Działa jadłodajnia św. Zyty przy katedrze Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Sosnowcu. Również siostry ze Zgromadzenia Karmelitanek Dzieciątka Jezus w Sosnowcu prowadzą jadłodajnie dla ubogich. Kuchnie w Domach dla Bezdomnych w Będzinie-Łagiszy oraz w Dąbrowie Górniczej-Ząbkowicach wydają posiłki dla pensjonariuszy i proszących o pomoc. Biednym, bezdomnym i ludziom borykającym się z problemami materialnymi pomagają także Parafialne Zespoły Charytatywne, służące nie tylko pomocą rzeczową, ale także fachowym doradztwem.

Misje- i nasza diecezja włączyła się w dzieło misyjne, posyłając swoich kapłanów zwanych fideonistami. W krajach misyjnych Japonii, Argentynie i Zambii pracuje 3 księży.

"Niedziela" i inne periodyki- Niedziela Sosnowiecka ukazuje się od 30 maja 1993 r. Na swoich łamach podejmuje tematykę religijną, kulturalną i społeczną. Oprócz tego w diecezji regularnie ukazują się Sosnowieckie Wiadomości Diecezjalne, Okólnik Duszpastersko-Informacyjny, Zeszyty Społeczno-Pastoralne, cotygodniowy sosnowiecki dodatek do tygodnika Źródło.

Najstarszy kościół- to kościół św. Jana Chrzciciela w Siewierzu. Wzniesiony został prawdopodobnie ok. 1140 r. przez znanego fundatora kościołów Piotra Własta Dunina. Do XV w. był kościołem parafialnym, później filialnym. Najstarszy zabytek sakralny w całym regionie znajduje się na siewierskim cmentarzu.

Ogólnopolski Festiwal Kolęd i Pastorałek- zapoczątkowany 8 lat temu w Będzinie, z roku na rok cieszy się coraz większą popularnością. Festiwal przeznaczony jest wyłącznie dla amatorów. Mogą wziąć w nim udział soliści, duety, zespoły dziecięce i młodzieżowe, chóry mieszane i o głosach równych ze szkół podstawowych, średnich, domów kultury i parafii. Pierwszym etapem festiwalowych zmagań są eliminacje, które odbywają się w wyznaczonych rejonach. W tym roku było to ponad 20 miejscowości w różnych częściach Polski. Koncert finałowy odbywa się już od kilku lat w sanktuarium Polskiej Golgoty Wschodu w Będzinie-Syberce.

Organy Hummla- jeden z najcenniejszych skarbów bazyliki św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu. Zostały wykonane na początku XVII w. przez Hansa Hummla, mistrza z Norymbergii. Zbudowane na zlecenie olkuskich gwarków, są jednym z najstarszych tego typu instrumentów zachowanych w Europie. Każdego roku w październiku odbywają się w świątyni Olkuskie Dni Muzyki Organowej, które ściągają wielu melomanów, a także wybitnych wirtuozów tego instrumentu z całego świata.

Parafia- diecezję sosnowiecką tworzy 157 parafii i jeden rektorat terenowy, 9 parafii prowadzą kapłani ze zgromadzeń zakonnych. Najliczniejszą parafią jest jaworznicka parafia pw. św. Wojciecha i św. Katarzyny (ok. 25 tys. wiernych), najmniejszą tworzy wspólnota w Biskupicach (ok. 500 wiernych).

Pilica- parafia w Pilicy została erygowana prawdopodobnie już w XII lub XIII w. Obecną świątynię wzniesiono w XIV w. Do dziś zachowało się surowe, gotyckie prezbiterium, zakrystia i kaplica św. Anny. Kościół otrzymał wezwanie św. Jana Chrzciciela, charakterystyczne w dawnych czasach dla kościołów budowanych w sąsiedztwie rzek. Na przełomie XVI/XVII w. wprowadzone zostały zmiany w architekturze i wystroju świątyni. Przebudowy dokonano w oparciu o gotyckie mury świątyni, pokrywając je barokowymi formami. Surowe ściany ozdobiono pilastrami, gzymsami i bogatą ornamentyką. Tworząc z kościoła prawdziwe dzieło sztuki sakralnej. Obecnie trwają prace konserwatorskie, mające przywrócić świątyni dawną świetność.

Sąd Biskupi- ustanowiony został dla wykonywania władzy sądowniczej przysługującej biskupowi diecezjalnemu dekretem Ordynariusza sosnowieckiego z 30 czerwca 1992 r. Stanowisko wikariusza sądowego pełni ks. Donat Manterys, wiceoficjałem jest ks. dr Stanisław Zychowicz, promotorem sprawiedliwości ks. Krzysztof Turski, zaś obrońcą węzła małżeńskiego ks. dr Robert Piega. W skład struktur Sądu Biskupiego, który posiada moc wydania orzeczenia o nieważności małżeństwa, wchodzą ponadto sędziowie diecezjalni. Sąd Biskupi ma swoją siedzibę na plebanii parafii św. Tomasza Apostoła w Sosnowcu-Pogoni.

Stacje socjalne- problem rehabilitacji rozwiązują na ile to możliwe stacje socjalne Caritas, pierwsza powstała w kwietniu 1997 r. w Sosnowcu, druga w 1999 r. w Wolbromiu. Usługi pielęgniarskie w domu pacjenta oraz w ośrodku, wypożyczanie sprzętu rahabilitacyjnego, opieka nad niepełnosprawnymi należy do codziennych czynności zespołu pielęgniarsko-wolontariackiego stacji.

Szkoły katolickie- w diecezji sosnowieckiej od 10 lat funkcjonują i wciąż poszerzają swoją ofertę i zakres nauczania 2 szkoły katolickie. Zarówno Katolickie Liceum Ogólnokształcące im. św. Brata Alberta w Dąbrowie Górniczej, jak i KLO im. św. Jana Bosko w Sosnowcu powstały z inicjatywy ks. Grzegorza Gancarka. Ich organem założycielskim było Stowarzyszenie Przyjaciół Szkół Katolickich. Przy obu katolickich szkołach utworzone zostały również gimnazja. W dąbrowskim liceum naukę pobiera 112 uczniów, pracuje 22 nauczycieli, zaś w sosnowieckim - 228 uczniów, nad którymi pieczę sprawuje 35 nauczycieli.

Świątynia katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny- na kartach historii ponad 100-letniej świątyni zapisało się wiele wydarzeń. Były one związane z życiem parafii w trudnym okresie międzywojennym, wojennym i powojennym. Parafia borykała się bowiem z takimi problemami, jakie miało społeczeństwo. Na trwałe zapisały się dramatyczne obchody milenijne z 1967 r., które były brutalnie zakłócane przez ówczesne władze. Z kolei piękną kartą jest nadanie przez Jana Pawła II w 1992 r. kościołowi Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny godności katedry.

Budowę świątyni rozpoczęto w 1893 r. 3 marca bp Kuliński erygował pierwszą sosnowiecką parafię, wydzielając ją z parafii Czeladź. Proboszczem został budowniczy świątyni ks. Roch Milbert. Uroczysta konsekracja odbyła się 8 sierpnia 1910 r. Ks. Milbert postanowił, że znajdzie się w niej cząstka żywej Polski. Wobec tego powstał pomysł, by w tym polskim mieście i polskiej świątyni zawrzeć jak najwięcej symboli religijnych i patriotycznych. I dlatego zwrócono się do Włodzimierza Tetmajera i Henryka Uziembły o ozdobienie ścian kościoła. Przez 3 lata, bez specjalnych rysunków, by szkice nie wpadły w ręce władz carskich, przedzierając się przez zieloną granicę, Tetmajer zdobił pięknymi malowidłami ściany świątyni. Charakterystyczne jest to, że sceny biblijne wpisane są w chlubne wydarzenia z historii Polski. Blasku polichromii nadają witraże, zaprojektowane przez prof. Jana Bukowskiego, a wykonane w krakowskiej firmie Żeleńskich w latach 30.

Wyższe Seminarium Duchowne- erygowane zostało w pierwszych dniach biskupiej posługi. Jego siedzibą jest gmach przy ul. Bernardyńskiej 3 w Krakowie. Pierwszym rektorem Sosnowieckiego Seminarium został mianowany ks. dr Tadeusz Borutka. Istotny dla formacji intelektualnej przyszłych kapłanów jest fakt, że alumni WSD uczestniczą we wspólnych wykładach prowadzonych w Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. 12 maja Sosnowieckie Seminarium zostało formalnie afiliowane do Wydziału Teologicznego PAT. Od roku akademickiego 1993/94 funkcję rektora pełni ks. dr Włodzimierz Skoczny.