Akcja Katolicka- swoje powstanie zawdzięcza decyzji
Biskupa Ordynariusza z 14 października 1995 r., który powołał najpierw
grupę inicjatywną, a na asystenta kościelnego wyznaczył ks. dr. Grzegorza
Noszczyka. Stowarzyszenie jest szansą włączenia ludzi świeckich w
życie Kościoła trzeciego tysiąclecia chrześcijaństwa. Dziś członkowie
sosnowieckiej AK obecni są w ponad 100 parafiach diecezji. Wraz z
dekretem erygującym AK powstał Instytut Akcji Katolickiej, a księża
proboszczowie i administratorzy zostali asystentami parafialnych
oddziałów Akcji Katolickiej. Siedziba AK znajduje się w domu parafialnym
przy ul. Jagiellońskiej.
Bazylika- na terenie diecezji sosnowieckiej
znajdują się 3 bazyliki mniejsze: w Sosnowcu - Wniebowzięcia Najświętszej
Maryi Panny, Dąbrowie Górniczej - Matki Bożej Anielskiej i Olkuszu
- św. Andrzeja Apostoła. Tytuł bazyliki mniejszej otrzymują kościoły,
które odznaczają się wyjątkową wartością zabytkową lub użytecznością
liturgiczną i duszpasterską.
Caritas- znaczy mądre miłosierdzie. Caritas
Diecezji Sosnowieckiej jest jedną z dróg Wydziału Charytatywnego
Kurii Diecezjalnej w Sosnowcu, mającą na celu pomoc biednym, chorym,
samotnym. Istnieje od 11 lat.
Dzieciniec Miłości- działa przy parafii katedralnej
Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Sosnowcu już od ponad 11
lat. Twórcą, a zarazem koordynatorem działań placówki jest Halina
Łojas, która nie tylko czas, ale i własne serce poświęca niesieniu
pomocy dzieciom i ich rodzinom. "Ludziom, którzy zaniedbali swoje
życie, trzeba dać miłość" - mówi Halina Łojas. Wzorcem wychowawczym
jest system prewencyjny św. Jana Bosko, twórcy Zgromadzenia Księży
Salezjanów. Święty, prowadząc w trudnych warunkach oratoria, budował
swój system wychowawczy na solidnych fundamentach wiary, rozumu a
przede wszystkim miłości.
Golgota Wschodu- to wymowne dla XIX-wiecznych
i najnowszych dziejów Polski, jedyne na terenie Polski sanktuarium
Polskiej Golgoty Wschodu w parafii pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi
Panny w Będzinie-Syberce. Myśl ufundowania sanktuarium w tej dzielnicy
miasta, która od czasu powstania styczniowego była miejscem zbornym
dla skazywanych na zsyłkę na Sybir, zrodziła się u kapelana rodzin
katyńskich, ks. prał. Zdzisława Peszkowskiego. Trudów zorganizowania
sanktuarium podjął się proboszcz parafii, ks. prał. Stefan Gibała.
W diecezji sosnowieckiej istnieją ponadto cztery sanktuaria maryjne:
sanktuarium Matki Bożej Anielskiej w Dąbrowie Górniczej, sanktuarium
Matki Bożej Dobrej Drogi w Wojkowicach Kościelnych, sanktuarium Najświętszej
Maryi Panny Fatimskiej w Sosnowcu-Zagórzu oraz sanktuarium Najświętszej
Maryi Panny Wspomożenia Wiernych w Jaroszowcu. Wiekowym miejscem
szczególnej czci św. Antoniego z Padwy jest świątynia parafialna
w Dąbrowie Górniczej-Gołonogu, w której znajduje się słynąca cudami
figura świętego z XVII w. 13 czerwca 1997 r. Ordynariusz sosnowiecki
ustanowił tam sanktuarium św. Antoniego z Padwy.
Hospicja- zapoczątkowany w Krakowie ruch opieki
paliatywnej obejmuje w Polsce coraz więcej cierpiących. Także w naszym
regionie w ramach diecezji działają dwa hospicja domowe: św. Tomasza
w Sosnowcu oraz "Homo Homini Caritas" w Jaworznie.
Na terenie naszej diecezji istnieją 2 oddziały opieki
paliatywno-hospicyjnej. Jeden z nich znajduje się w Olkuszu, drugi
- w będzińskim Szpitalu Miejskim nr 1. Oba powstały z myślą o ludziach
cierpiących na nieuleczalne schorzenia.
Kapituły- na prośbę Ordynariusza sosnowieckiego
Stolica Apostolska reskryptem z 4 marca 1997 r. erygowała Sosnowiecką
Kapitułę Katedralną. 25 marca mocą dekretu Biskupa sosnowieckiego
ustanowione zostały ponadto dwie Kapituły Kolegiackie: Olkusko-Pilicka
przy kościele św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu i Kapituła św. Wojciecha
w Jaworznie. W skład poszczególnych Kapituł wchodzą kanonicy gremialni
i honorowi. Na czele Kapituły stoi prepozyt, wybrany spośród kanoników
gremialnych w tajnych wyborach zwykłą większością głosów. Kapituła
wybiera także ze swojego grona kustosza, penitencjarza oraz sekretarza.
Kierocińska- "Czy chcesz zostać karmelitanką?
- Chcę. - Czy zgadzasz się zostać pierwszą przełożoną III Zakonu
Karmelitańskiego Regularnego? - Jeśli taka jest wola Boża, zgadzam
się". Tak prawdopodobnie wyglądała rozmowa, którą przeprowadził z
Janiną Kierocińską o. Anzelm Gądek, karmelita bosy. Zgoda Janiny
Kierocińskiej dała początek Zgromadzeniu Sióstr Karmelitanek Dzieciątka
Jezus. Zgromadzenie zostało założone w 1921 r. Trudne były jego początki.
Zaraz po obłóczynach sześć sióstr, w tym s. Janina Kierocińska, udało
się na dworzec kolejowy, by pojechać do Sosnowca i podjąć pracę w
Towarzystwie Dobroczynności. Nad całością prac, a także formacją
zakonną w Sosnowcu czuwała m. Teresa Kierocińska. Chęć pomocy bliźnim
i hart ducha Matki Teresy był tak duży, że nie wahała się dzielić
swoim jedzenie z biednymi, a w czasie wojny ratować żydowskie dzieci.
Tylko dzięki jest stanowczości, oddaniu sprawie Bożej Zgromadzenie
przetrwało i zaczęło się rozwijać. "Niebem moim jest dobrze czynić
na ziemi" - zwykła powtarzać współzałożycielka Zgromadzenia.
Klub Inteligencji Katolickiej- początkiem działalności
KIK w Sosnowcu było zebranie założycielskie 19 grudnia 1980 r., na
którym w roli "ojca chrzestnego" wystąpił prezes KIK z Krakowa, nieżyjący
już Andrzej Potocki. Klub, po pierwotnej odmowie władz miejskich,
został zerejestrowany 30 marca 1981 r. Swoją siedzibę znalazł w budynku
plebanii św. Tomasza Apostoła w Sosnowcu. Kryterium przyjęcia do
Klubu nie stanowi cenzus wykształcenia formalnego, lecz żywa wiara
połączona z pragnieniem pogłębiania formacji intelektualnej.
Kopalniane szyby- niegdyś szyby kopalniane były
wpisane w krajobraz większej części diecezji. Dzisiaj z pięciu sosnowieckich
kopalń została tylko jedna. W Dąbrowie Górniczej, Będzinie, Wojkowicach,
Grodźcu nie wydobywa się węgla. W Jaworznie z dwóch kopalń działa
tylko jedna. Natomiast zachował się Kombinat Górniczo-Hutniczy "Bukowno"
koło Olkusza, ale to kopalnie cynku i ołowiu.
Kuchnie dla ubogich- w diecezji działają kuchnie
dla ubogich, zapewniając często jedyny posiłek w ciągu dnia wielu
biednym. Działa jadłodajnia św. Zyty przy katedrze Wniebowzięcia
Najświętszej Maryi Panny w Sosnowcu. Również siostry ze Zgromadzenia
Karmelitanek Dzieciątka Jezus w Sosnowcu prowadzą jadłodajnie dla
ubogich. Kuchnie w Domach dla Bezdomnych w Będzinie-Łagiszy oraz
w Dąbrowie Górniczej-Ząbkowicach wydają posiłki dla pensjonariuszy
i proszących o pomoc. Biednym, bezdomnym i ludziom borykającym się
z problemami materialnymi pomagają także Parafialne Zespoły Charytatywne,
służące nie tylko pomocą rzeczową, ale także fachowym doradztwem.
Misje- i nasza diecezja włączyła się w dzieło
misyjne, posyłając swoich kapłanów zwanych fideonistami. W krajach
misyjnych Japonii, Argentynie i Zambii pracuje 3 księży.
"Niedziela" i inne periodyki- Niedziela Sosnowiecka
ukazuje się od 30 maja 1993 r. Na swoich łamach podejmuje tematykę
religijną, kulturalną i społeczną. Oprócz tego w diecezji regularnie
ukazują się Sosnowieckie Wiadomości Diecezjalne, Okólnik Duszpastersko-Informacyjny,
Zeszyty Społeczno-Pastoralne, cotygodniowy sosnowiecki dodatek do
tygodnika Źródło.
Najstarszy kościół- to kościół św. Jana Chrzciciela
w Siewierzu. Wzniesiony został prawdopodobnie ok. 1140 r. przez znanego
fundatora kościołów Piotra Własta Dunina. Do XV w. był kościołem
parafialnym, później filialnym. Najstarszy zabytek sakralny w całym
regionie znajduje się na siewierskim cmentarzu.
Ogólnopolski Festiwal Kolęd i Pastorałek- zapoczątkowany
8 lat temu w Będzinie, z roku na rok cieszy się coraz większą popularnością.
Festiwal przeznaczony jest wyłącznie dla amatorów. Mogą wziąć w nim
udział soliści, duety, zespoły dziecięce i młodzieżowe, chóry mieszane
i o głosach równych ze szkół podstawowych, średnich, domów kultury
i parafii. Pierwszym etapem festiwalowych zmagań są eliminacje, które
odbywają się w wyznaczonych rejonach. W tym roku było to ponad 20
miejscowości w różnych częściach Polski. Koncert finałowy odbywa
się już od kilku lat w sanktuarium Polskiej Golgoty Wschodu w Będzinie-Syberce.
Organy Hummla- jeden z najcenniejszych skarbów
bazyliki św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu. Zostały wykonane na początku
XVII w. przez Hansa Hummla, mistrza z Norymbergii. Zbudowane na zlecenie
olkuskich gwarków, są jednym z najstarszych tego typu instrumentów
zachowanych w Europie. Każdego roku w październiku odbywają się w
świątyni Olkuskie Dni Muzyki Organowej, które ściągają wielu melomanów,
a także wybitnych wirtuozów tego instrumentu z całego świata.
Parafia- diecezję sosnowiecką tworzy 157 parafii
i jeden rektorat terenowy, 9 parafii prowadzą kapłani ze zgromadzeń
zakonnych. Najliczniejszą parafią jest jaworznicka parafia pw. św.
Wojciecha i św. Katarzyny (ok. 25 tys. wiernych), najmniejszą tworzy
wspólnota w Biskupicach (ok. 500 wiernych).
Pilica- parafia w Pilicy została erygowana prawdopodobnie
już w XII lub XIII w. Obecną świątynię wzniesiono w XIV w. Do dziś
zachowało się surowe, gotyckie prezbiterium, zakrystia i kaplica
św. Anny. Kościół otrzymał wezwanie św. Jana Chrzciciela, charakterystyczne
w dawnych czasach dla kościołów budowanych w sąsiedztwie rzek. Na
przełomie XVI/XVII w. wprowadzone zostały zmiany w architekturze
i wystroju świątyni. Przebudowy dokonano w oparciu o gotyckie mury
świątyni, pokrywając je barokowymi formami. Surowe ściany ozdobiono
pilastrami, gzymsami i bogatą ornamentyką. Tworząc z kościoła prawdziwe
dzieło sztuki sakralnej. Obecnie trwają prace konserwatorskie, mające
przywrócić świątyni dawną świetność.
Sąd Biskupi- ustanowiony został dla wykonywania
władzy sądowniczej przysługującej biskupowi diecezjalnemu dekretem
Ordynariusza sosnowieckiego z 30 czerwca 1992 r. Stanowisko wikariusza
sądowego pełni ks. Donat Manterys, wiceoficjałem jest ks. dr Stanisław
Zychowicz, promotorem sprawiedliwości ks. Krzysztof Turski, zaś obrońcą
węzła małżeńskiego ks. dr Robert Piega. W skład struktur Sądu Biskupiego,
który posiada moc wydania orzeczenia o nieważności małżeństwa, wchodzą
ponadto sędziowie diecezjalni. Sąd Biskupi ma swoją siedzibę na plebanii
parafii św. Tomasza Apostoła w Sosnowcu-Pogoni.
Stacje socjalne- problem rehabilitacji rozwiązują
na ile to możliwe stacje socjalne Caritas, pierwsza powstała w kwietniu
1997 r. w Sosnowcu, druga w 1999 r. w Wolbromiu. Usługi pielęgniarskie
w domu pacjenta oraz w ośrodku, wypożyczanie sprzętu rahabilitacyjnego,
opieka nad niepełnosprawnymi należy do codziennych czynności zespołu
pielęgniarsko-wolontariackiego stacji.
Szkoły katolickie- w diecezji sosnowieckiej
od 10 lat funkcjonują i wciąż poszerzają swoją ofertę i zakres nauczania
2 szkoły katolickie. Zarówno Katolickie Liceum Ogólnokształcące im.
św. Brata Alberta w Dąbrowie Górniczej, jak i KLO im. św. Jana Bosko
w Sosnowcu powstały z inicjatywy ks. Grzegorza Gancarka. Ich organem
założycielskim było Stowarzyszenie Przyjaciół Szkół Katolickich.
Przy obu katolickich szkołach utworzone zostały również gimnazja.
W dąbrowskim liceum naukę pobiera 112 uczniów, pracuje 22 nauczycieli,
zaś w sosnowieckim - 228 uczniów, nad którymi pieczę sprawuje 35
nauczycieli.
Świątynia katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi
Panny- na kartach historii ponad 100-letniej świątyni zapisało
się wiele wydarzeń. Były one związane z życiem parafii w trudnym
okresie międzywojennym, wojennym i powojennym. Parafia borykała się
bowiem z takimi problemami, jakie miało społeczeństwo. Na trwałe
zapisały się dramatyczne obchody milenijne z 1967 r., które były
brutalnie zakłócane przez ówczesne władze. Z kolei piękną kartą jest
nadanie przez Jana Pawła II w 1992 r. kościołowi Wniebowzięcia Najświętszej
Maryi Panny godności katedry.
Budowę świątyni rozpoczęto w 1893 r. 3 marca bp Kuliński
erygował pierwszą sosnowiecką parafię, wydzielając ją z parafii Czeladź.
Proboszczem został budowniczy świątyni ks. Roch Milbert. Uroczysta
konsekracja odbyła się 8 sierpnia 1910 r. Ks. Milbert postanowił,
że znajdzie się w niej cząstka żywej Polski. Wobec tego powstał pomysł,
by w tym polskim mieście i polskiej świątyni zawrzeć jak najwięcej
symboli religijnych i patriotycznych. I dlatego zwrócono się do Włodzimierza
Tetmajera i Henryka Uziembły o ozdobienie ścian kościoła. Przez 3
lata, bez specjalnych rysunków, by szkice nie wpadły w ręce władz
carskich, przedzierając się przez zieloną granicę, Tetmajer zdobił
pięknymi malowidłami ściany świątyni. Charakterystyczne jest to,
że sceny biblijne wpisane są w chlubne wydarzenia z historii Polski.
Blasku polichromii nadają witraże, zaprojektowane przez prof. Jana
Bukowskiego, a wykonane w krakowskiej firmie Żeleńskich w latach
30.
Wyższe Seminarium Duchowne- erygowane zostało
w pierwszych dniach biskupiej posługi. Jego siedzibą jest gmach przy
ul. Bernardyńskiej 3 w Krakowie. Pierwszym rektorem Sosnowieckiego
Seminarium został mianowany ks. dr Tadeusz Borutka. Istotny dla formacji
intelektualnej przyszłych kapłanów jest fakt, że alumni WSD uczestniczą
we wspólnych wykładach prowadzonych w Papieskiej Akademii Teologicznej
w Krakowie. 12 maja Sosnowieckie Seminarium zostało formalnie afiliowane
do Wydziału Teologicznego PAT. Od roku akademickiego 1993/94 funkcję
rektora pełni ks. dr Włodzimierz Skoczny.
Pomóż w rozwoju naszego portalu