Bp Teodor Kubina uczęszczał do szkoły początkowej w rodzinnej miejscowości. Następnie chodził do szkoły średniej w Królewskiej Hucie (Chorzów). Tu uzyskał świadectwo dojrzałości 8 marca 1901 r. Następnie udał się na studia filozoficzno-teologiczne na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego. Kard. Jerzy Kopp, biskup wrocławski, już po pierwszym semestrze polecił go wysłać na studia kościelne do Rzymu, gdzie studiował filozofię na uniwersytecie dominikańskim „Angelicum”, uzyskując 25 czerwca 1904 r. stopień naukowy doktora filozofii. Teologię natomiast studiował na uniwersytecie jezuickim „Gregorianum”, w którym 29 lipca 1907 r. otrzymał doktorat teologii. Święcenia kapłańskie Teodor Kubina otrzymał 27 października 1906 r. z rąk bp. Jerzego Koppa.

Praca duszpasterska

Po powrocie do diecezji wrocławskiej, w 1907 r. Teodor Kubina mianowany został przez bp. Koppa wikariuszem w parafii Mikołów na Górnym Śląsku. Obok pracy duszpasterskiej ks. Kubina włączył się także w nurt działalności społecznej i narodowej. Wkrótce został przeniesiony na stanowisko wikariusza w Królewskiej Hucie. Tu prowadził jeszcze bardziej aktywną działalność społeczną wśród ludności robotniczej. W 1909 r. został przeniesiony na stanowisko wikariusza w Kołobrzegu. Większość mieszkańców na tych terenach stanowili protestanci. Ale na tych terenach spotkał jednocześnie duże skupiska polskich robotników sezonowych. Po dwóch latach pracy został mianowany wikariuszem w parafii św. Piusa w Berlinie, Katolicy stanowili tutaj mniejszość. Mieszkali tu także Polacy, pracujący zarobkowo. Tutaj ks. Kubina podjął się pracy duszpasterskiej wśród Polaków. W 1913 r. został proboszczem parafii św. Jadwigi na przedmieściu Berlina - Pankow. W 1917 r. biskup wrocławski Adolf Bertram mianował go proboszczem parafii Najświętszej Maryi Panny w Katowicach. Tu bardzo aktywnie włączył się w działalność patriotyczną. Włączył się również w działalność plebiscytową. Z polecenia polskiego komisarza plebiscytowego Wojciecha Korfantego udał się z polską delegacją do Rzymu, celem zapoznania Stolicy Apostolskiej ze sprawami śląskimi. A po przyłączeniu Górnego Śląska do Polski ks. Kubina został członkiem Tymczasowej Rady Województwa Śląskiego

Biskup częstochowski

W dniu 14 grudnia 1925 r. papież Pius XI mianował ks. Teodora Kubinę pierwszym biskupem nowo utworzonej diecezji częstochowskiej. Sakrę biskupią ks. Kubina otrzymał 2 lutego 1926 r. w bazylice jasnogórskiej.

Podziel się cytatem

Konsekratorem był metropolita krakowski Adam Stefan Sapieha, a współkonsekratorami biskup kielecki Augustyn Łosiński i biskup katowicki August Hlond. Biskup w swoim herbie umieścił w górnej części wizerunek Matki Bożej Częstochowskiej, Królowej Korony Polskiej, a w dolnej części symbole pracy górniczej. Dewizą działalności nowego biskupa były słowa Chrystusa: „Misereor super turbam” (Żal mi ludu). W okresie swojej posługi biskupiej wiele miejsca poświęcił m.in. działalności Akcji Katolickiej. W swoich homiliach podejmował problematykę społeczną m.in. sprawy ludzi pracy. W 1930 r. bp Kubina otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
W okresie okupacji hitlerowskiej została zahamowana zewnętrzna działalność kościelna. Terytorium diecezji zostało podzielone pomiędzy Generalne Gubernatorstwo i 2 prowincje w Rzeszy - Warthegau i Provinz Oberschlesien. Z terenów włączonych do Warthegau (Kreis Velun) wszyscy kapłani zostali wywiezieni do obozu koncentracyjnego w Dachau, spośród których większość zostało zamordowanych.

Teologia społeczna bp. Kubiny

Pierwszy biskup częstochowski w duchu swojego zawołania „Misereor super turbam” (Mk 8, 2) bardzo często w swoich listach pasterskich, homiliach, przemówieniach, szczególnie z racji kongresów eucharystycznych w diecezji częstochowskiej, dostrzegał bardzo trudną sytuację ludzi pracy. Swoje nauczanie opierał na fundamencie doktryny społecznej Kościoła, zwłaszcza na encyklikach społecznych: „Rerum novarum” (1891) Leona XIII i „Quadragesimo anno” (1931) Piusa XI. Główne tezy swojej myśli społecznej wypowiedział w książce „Akcja Katolicka a akcja społeczna” (1930 r.), uważanej za opus vitae tego biskupa społecznika.
Podejmując m.in. zagadnienie słusznej i sprawiedliwej płacy, odwołując się do podstawowych zasad chrześcijańskiej etyki społecznej, bp Teodor Kubina podkreślał, że płaca powinna służyć dobru i życiu nie tylko robotnika, ale całej jego rodziny. Wielokrotnie wskazywał na prawo do czasu wolnego, by robotnik mógł zrealizować prawo do wolności religijnej i spełnić podstawowe obowiązki religijne.
Obejmując szczególną troską robotników sezonowych na uchodźstwie z terenów diecezji częstochowskiej, upominał się dla nich o dostęp do świątyń i do prasy katolickiej. Dbał o to, by docierała do nich „Niedziela”, którą powołał do istnienia na Wielkanoc 1926 r. Tygodnik „Niedziela” stanowił dla bp. Kubiny ważne narzędzie ewangelizacji. „Niedzielę” uważał za pomocnika biskupa w diecezji i dodatkowego wikarego w parafii. Z racji ukazania się „Niedzieli” bp Kubina zwrócił się do wiernych ze specjalną arcypasterską zachętą, by tygodnik przyjęli do swoich rodzin. W kolejnych latach wielokrotnie mówił o „Niedzieli” w swoich kazaniach w katedrze częstochowskiej, szczególnie na zakończenie roku.
W teologii społecznej bp Teodora Kubiny centralne miejsce zajmowała Eucharystia jako sakrament miłości społecznej i ważne źródło dla kształtowania życia społecznego.

Bp Teodor Kubina zmarł 13 lutego 1951 r.

Podziel się cytatem

Oprac. m.in. na podstawie: Związek J., ks. Dzieje diecezji częstochowskiej w okresie II Rzeczypospolitej, Częstochowa 1990