Publikacja podejmuje szeroki i bardzo aktualny temat zaangażowania chrześcijan w kontekście nauczania kard. Stefana Wyszyńskiego. W czterech rozdziałach monografii, na niemal pięciuset stronach, czytelnik znajdzie jasno i precyzyjnie omówione zagadnienia ułożone według klucza: antropologiczno-teologiczne podstawy życia społecznego, naród i Kościół wobec państwa opresyjnego, społeczno-gospodarczy oraz polityczny wymiar aktywności chrześcijańskiej.

Twórcza aktywność

Jak we wprowadzeniu zauważa autor, „chrześcijańska wizja zaangażowania w życie publiczne w ujęciu kard. Stefana Wyszyńskiego, prymasa Polski, ukazuje człowieka w pełni jego osobowego powołania, w perspektywie wszystkich istotnych wymiarów jego egzystencji. Uwzględnienie złożoności życia ludzkiego - jego wymiaru kulturowego, społeczno-gospodarczego i politycznego - sprawia, że wszelkie procesy historyczno-kulturowe, jak też społeczno-gospodarcze i polityczne, dotykające społeczeństwa jako całości, zawsze mają odniesienie do konkretnego człowieka. Pełnia jego osobowego bogactwa staje się zatem ostateczną i fundamentalną zasadą, podmiotem i celem życia wspólnotowego”. Ks. Ficek zwraca uwagę, że „Kościół jako instytucja religijna nie ma bezpośredniego mandatu do ingerowania w życie społeczne ze względu na jego autonomię, to jednak powołany jest do kontynuowania zbawczego orędzia Jezusa Chrystusa w przepowiadaniu i sakramentalnej posłudze. Służba człowiekowi i troska o jego zbawienie staje się fundamentalnym zadaniem Kościoła. Ukazanie powołania chrześcijańskiego jako rzeczywistości prowadzącej do pełnej relacji z Bogiem, dokonującej się w świecie doczesnym, będącym nie tylko światem rzeczy, ale przede wszystkim światem relacji interpersonalnych, warunkujących jego kształt, to zasadnicza perspektywa prymasowskiej wizji twórczej aktywności chrześcijan w życiu doczesnym”.

Punkt odniesienia

Dogłębna analiza nauczania kard. Stefana Wyszyńskiego w aspekcie zaangażowania świeckich w życie społeczne, dokonana przez autora publikacji, potwierdza po raz kolejny wyjątkową wnikliwość myślenia Prymasa Tysiąclecia o człowieku i o Kościele. Jak zauważył jeden z recenzentów, ks. prof. Czesław Bartnik, „w doniosłym, aktualnym i ciekawym temacie zaangażowania chrześcijan w życie społeczne spotykają się trzy wielkie płaszczyzny: doktryna chrześcijańska, życie społeczne i faktyczna praxis. Nauczanie kard. Wyszyńskiego było w tej dziedzinie bardzo kompetentne. W latach 1925-29 był studentem Wydziału Prawa Kanonicznego KUL, jednocześnie studiował na sekcji społeczno-ekonomicznej i zawsze interesował się nauką społeczną Kościoła. Jako prymas sprawował w pewnym sensie funkcję głowy Kościoła polskiego i z tej wysokiej pozycji widział całą problematykę: Kościół i życie publiczne. W rezultacie był nie tylko kanonistą, ale także socjologiem, etykiem społecznym, teologiem rzeczywistości ziemskich, a wreszcie wielkim praktykiem i duszpasterzem Polski”. Bezcenne myśli kard. Wyszyńskiego nie tracą na aktualności, a wręcz przeciwnie. W dobie szerokiej dyskusji nt. zaangażowania chrześcijan w życie społeczne, przez wiele środowisk rozumianego jako całkowite zepchnięcie do kościelnych krucht, nabierają nowego znaczenia i dodają nie tylko odwagi, ale jakże potrzebnych argumentów.

Dziękując ks. Ryszardowi Fickowi (kapłanowi archidiecezji lubelskiej inkardynowanemu do diecezji Rockville/NY w USA) za twórcze odczytanie myśli teologicznej Prymasa Tysiąclecia, jak i jego intuicji społecznej, abp Stanisław Budzik zwrócił uwagę, że „postać wielkiego prymasa i męża stanu, który przeprowadził Kościół i naród przez noc komunizmu, mimo upływu lat ciągle stanowi punkt odniesienia dla ważnych pytań i dyskusji o sprawach istotnych dla naszej teraźniejszości i przyszłości”. Jak napisał, „słowa prymasa zachęcają do chrześcijańskiego świadectwa, które pozwoli przenikać rzeczywistość społeczno-polityczną duchem Ewangelii”.