Reklama

Stulecie początków budowy grębowskiej świątyni

Niedziela sandomierska 17/2012

W niedzielę 22 kwietnia parafia św. Wojciecha w Grębowie przeżywać będzie jubileusz stulecia wmurowanie kamienia węgielnego pod budowę obecnego kościoła. Uroczystościom przewodniczył będzie biskup ordynariusz Krzysztof Nitkiewicz.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W 1604 r. biskup krakowski Bernard Maciejewski erygował parafię w Grębowie, mianując pierwszym proboszczem ks. Jana Potocznego, który rozpoczął budowę kościoła. Kościół został poświęcony w roku 1636, zaś spłonął w 1770. Po nim wybudowano drugi drewniany, który służył parafii do rozpoczęcia budowy obecnego kościoła (1912). Obecny kościół budował ks. Józef Kasprzycki, poświęcił świątynię w 1922 r. bp. Fischer z Przemyśla.

Opisać miejsce

Świątynia grębowska, to trzynawowy kościół neogotycki, posiadający dwa przedsionki. Do kościoła przylega wieża zakończona dachem dwuspadowym. W ołtarzu głównym znajduje się obraz Matki Bożej Królowej Pokoju. Dwa boczne ołtarze, budowane w tym samym czasie, w jednym obraz św. Wojciecha, w drugim św. Andrzeja Boboli. Ołtarz w bocznej nawie, najprawdopodobniej z XVII wieku, w stylu barokowym z obrazami Najświętszego Serca Pana Jezusa i św. Franciszka z Asyżu. Organy 22-głosowe pochodzą z 1953 r. W latach 1991-92 kościół został gruntownie odrestaurowany.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Dar na stulecie

28 marca na wieży kościoła zamontowany został nowy zegar. Jego wykonanie i montaż zrealizowany został z dotacji konserwatorskiej udzielonej przez Urząd Gminy Grębów i starostwo powiatowe w Tarnobrzegu. Poprzedni zegar od ponad 50 lat był niesprawny, gdyż po wojnie został okradziony z mechanizmu zegarowego. Okazją do zakupu nowego zegara były zbliżające się obchody 100-lecia wmurowania kamienia węgielnego pod budowę kościoła w Grębowie. - Zegar to wspólny prezent od tarnobrzeskiego starosty i naszej gminy - mówi Kazimierz Skóra, wójt Grębowa. - Kosztował 15 tys. zł. Zakup mechanizmu sfinansowaliśmy po połowie. Zegar wykonała i zamontowała firma RDUCH z Czernicy, ma on prawie 2 m średnicy i jest dwa razy szerszy od starego. Nowy zegar posiada podświetlenie diodowe LED, tarcza wykonana jest z aluminium. Zegar samoczynnie łączy się przez satelitę z zegarem atomowym w Frankfurcie i aktualizuje czas. Samoczynnie przechodzi też z czasu zimowego na letni, sygnalizuje wybiciem pełne godziny i połówki. Zegar dzwoni tylko w godzinach od 6 do 22 tak, by nie zakłócać ciszy nocnej.

Reklama

Z historii tej ziemi

Ziemie, na których leży Grębów, już za Mieszka I wchodziły w skład państwa polskiego. Kazimierz Wielki uczynił z Grębowa osadę łowiecko-bartniczą. Pierwszą wzmiankę o wsi zawiera przywilej z roku 1375, wymieniający 4 kmieci zobowiązanych do oddawania danin Dzierżce z Wielowsi. Lustracja z roku 1569 podaje, że Walek Kozieja z Grębowa okazał przywilej Władysława Łokietka z roku 1329 na młyn w Grębowie, co dowodzi istnienia osady. Według Jana Długosza Grębów był w ¾ własnością króla, a w pozostałej części należał do Tarnowskich z Wielowsi. Z chwilą utworzenia parafii, ok. 1515 r., powstała trzecia część wsi, tzw. plebańska.
Nazwa Grębów pochodzi od „grębie” czy „grądzie”, co oznaczało wzniesienie wśród moczarów i bagien. I właśnie na takim wzniesieniu zamieszkali ludzie, którzy przywędrowali w te strony prawdopodobnie z Mazowsza lub może nawet ze wschodniej części Wielkopolski. Przybysze zapuszczali się w bagienną puszczę i znalazłszy wzniesienie - osadzali się.
W tych czasach Grębów należał do parafii Trześń archidiakonatu sandomierskiego diecezji krakowskiej. Z uwagi na znaczną odległość oraz ze względu na moczary i bagna za zgodą proboszcza w 1515 r. zbudowano kaplicę pod wezwaniem św. Wojciecha, do której dojeżdżał ksiądz z Trześni. Bp Bernard Maciejewski zbudował w 1604 r. kościół, w ten sposób tworząc parafię w Grębowie. Pierwszym proboszczem był ksiądz Joannes Potoczny (1604-1636). Po 160 latach na skutek pożaru spalił się pierwszy kościółek. Następny stanął w 1770 r. również drewniany. Za księdza proboszcza Józefa Kasprzyckiego w 1912 r. rozpoczęto budowę kościoła murowanego, a po jego ukończeniu rozebrano drewniany w 1921 r. Neogotycka, ceglana świątynia, połączona z wysoką, pięciokondygnacyjną wieżą, góruje nad zabudową osady.
Grębów chociaż był wsią, miał duży rynek obudowany dookoła: kościół, plebania, organistówka, szkoła, budynek urzędu gminnego i szereg domów żydowskich. Typ rynku grębowskiego to tzw. ulicówka. Z rynku, tak jak dziś, wychodziło pięć ulic: do Rozwadowa, do dworu Dolańskich, do Wydrzy, do Tarnobrzegu i Sandomierza. Na środku rynku w XIX wieku Feliks Dolański wybudował budynek, który miejscowa ludność zwała ratuszem. Mieściła się w nim największa karczma „Propinacya” w powiecie i kilka sklepów żydowskich. W 1918 r. dla uczczenia odzyskanej niepodległości Seweryn Dolański usunął z tego domu wszystkich użytkowników. Zrobił w nim dużą salę teatralną ze sceną i dwoma małymi pokojami na ewentualne posiedzenia i przekazał budynek parafii grębowskiej. W „Katolickim Domu Ludowym” miejscowi księża mieli prowadzić świetlicową pracę kulturalną.
W listopadzie 1929 r. zostały sprowadzone Siostry Służebniczki z Dębicy do pełnienia służby religijnej w kościele i utrzymania porządku w nim. Siostry Służebniczki prowadziły ochronkę, leczyły chorych, zajmowały się przygotowaniem do życia młodych dziewcząt.

Twórcy i kontynuatorzy

Mieszkańców Grębowa nazywano różnie: Grębowiaki, Borowce, Lisowiaki, Lasowiacy, Mazury albo też: Posaniacy, Borowiacy. Ludność jest biedna, musi dorabiać pracą najemną, albo wyjeżdżać na sezonowe roboty do obcych krajów. Lud tutejszy nie jest leniwy. Za granicą wyróżnia się pracowitością i zapobiegliwością. Wioski znad Wisły i Sanu dostarczają doskonałych flisaków. Ostatnimi flisakami w Grębowie byli: Michał Dąbek, Franciszek Stadnik, zwany Kulawy, i Jan Dul, zwany Zapławny.
Od 1888 r. jako pierwsze w powiecie tarnobrzeskim działa tutaj Kółko Rolnicze, założone przez dziedzica Henryka Dolańskiego. W 10 lat później powstaje następne Kółko Rolnicze w Grębowie na Piasku, założone przez samych chłopów. Za staraniem ks. Józefa Kasprzyckiego równocześnie z powstaniem Kółka Rolniczego została założona Ochotnicza Straż Pożarna. Dziedzic Grębowa własnym kosztem umundurował 16 strażaków. Naczelnikiem został miejscowy poczmistrz Leopold Protung. Istnienie poczty w Grębowie datuje się od 1875 r., zaś służby listonosza wiejskiego od 1914 r. W 1923 r. Grębów otrzymał pierwszy telefon, przeprowadzony od stacji kolejowej w Grębowie, dzięki czemu uzyskano połączenie telefoniczne z Tarnobrzegiem i Rozwadowem. Wychodząca ówcześnie gazeta „Głos Ziemi Tarnobrzeskiej” z 1923 r. pisała: „Obecnej jesieni zbudowano u nas telefon, łączący naszą wieś ze szerszym światem. Wybudowano kosztem i staraniem p. Dolańskiego, który ma także połączenie telefoniczne z poczty naszej do siebie”. Z tej okazji Dolański przeznaczył swój dom w środku wsi na urząd pocztowy i na mieszkanie dla poczmistrza. W budynku tym urząd znajdował się do 1980 r. Od ok. 1895 r. Grębów posiada lekarza nazwiskiem Wincenty Kuźniar i akuszerkę. Aptekę otwarto tu w 1908 r.
A nad wszystkim czuwa św. Wojciech, który przeszłość i przyszłość Grębowa skupia w swojej świątyni, obecnej jubilatce, gdzie przez jego pośrednictwo grębowscy parafianie do Boga kolejne swoje lata będą zanosić.

Podziel się:

Oceń:

2012-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Czy postępuję tak, jak postępowałby Chrystus?

2024-04-15 13:17

Adobe Stock

Rozważania do Ewangelii J 15, 1-8.

Więcej ...

Rzym: Dwaj proboszczowie z archidiecezji łódzkiej biorą udział w spotkaniu Proboszczowie dla Synodu

2024-04-30 18:44

archidiecezja.lodzka.pl

„Od wczoraj w podrzymskim Sacrofano trwa trzydniowe spotkanie, na które Ojciec Święty Franciszek zaprosił do Rzymu ponad 300 proboszczów z całego świata, aby wymienili się swoimi doświadczeniami Kościoła ewangelizacji i przeżywania wiary” - relacjonuje ks. Kamiński z archidiecezji łódzkiej.

Więcej ...

Papież do Polaków: módlcie się o pokój

2024-05-01 10:05

PAP/EPA/CLAUDIO PERI

„Módlcie się za Kościół i Ojczyznę, o pokój na Ukrainie i na Bliskim Wschodzie” - zachęcił Franciszek Polaków podczas dzisiejszej audiencji ogólnej.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

#PodcastUmajony: Bez przesady!

Wiara

#PodcastUmajony: Bez przesady!

Św. Józef - Rzemieślnik

Kościół

Św. Józef - Rzemieślnik

Francja: Kapitan siatkarzy kończy karierę i wstępuje do...

Wiara

Francja: Kapitan siatkarzy kończy karierę i wstępuje do...

Czy postępuję tak, jak postępowałby Chrystus?

Wiara

Czy postępuję tak, jak postępowałby Chrystus?

Świadectwo: Maryja działa natychmiast

Rodzina

Świadectwo: Maryja działa natychmiast

Święta Mama

Kościół

Święta Mama

Matka Boża Dobrej Rady

Wiara

Matka Boża Dobrej Rady

Znamy datę prawnego objęcia urzędu biskupa...

Niedziela Sosnowiecka

Znamy datę prawnego objęcia urzędu biskupa...

Rozważania na niedzielę: gasnący antychryst

Wiara

Rozważania na niedzielę: gasnący antychryst