Już po raz czwarty zielonogórska Świątynia Melpomeny wita wiosnę Przeglądem Dramatu Współczesnego - prawdziwą ucztą dla miłośników teatru. Można powiedzieć, że uczta ta zapowiadała się nieprzyzwoicie bogato i nazbyt wystawnie, jak na dzisiejsze, trudne czasy, gdzie ze wszech stron nawołuje się do oszczędzania. Teatromani jednak mogli pozwolić sobie na odrobinę szaleństwa.

Program przeglądu obejmował 13 spektakli, granych na dwóch scenach (w Zielonej Górze i w Żarach) przez 8 dni. Do wzięcia udziału w przeglądzie zaproszono między innymi Teatr z Legnicy z głośnym spektaklem Ballada o Zakaczawiu, który doczekał się swojej telewizyjnej adaptacji. Przyjechał także słynny Teatr im. Witkacego z Zakopanego, który zaprezentował niezwykle metafizyczne widowisko Kurka Wodna według dramatu St. I. Witkiewicza. Można było również obejrzeć dwa kontrowersyjne przedstawienia: Sceny z życia Mietteleuropy w wykonaniu Teatru Provisorium z Lublina oraz inscenizację dramatu znanego z obrazoburczych tekstów W. Schwaba Moja wątroba jest bez sensu albo zagłada ludu w realizacji Teatru Współczesnego ze Szczecina. To tylko niektóre, te najbardziej wykwintne propozycje, z suto zastawionego stołu teatralnej uczty.

Ku mojemu zdziwieniu Przegląd nie cieszył się aż tak wielkim zainteresowaniem. Siedziba Teatru Lubuskiego nie przeżywała oblężenia, a bramy teatru nie miały okazji zatrzeszczeć pod naporem zdesperowanej publiczności. Ciasno było tylko w piątkowy wieczór, kiedy to w opustoszałej hali fabrycznej "Zefamu" legnicki teatr wystawiał Balladę o Zakaczawiu. Wejście w tłoku po wąskich schodach przypominało przepychanki przed amfiteatrem podczas koncertu zespołu "Ich Troje" . To nagłe zapotrzebowanie na kulturę tłumaczę sobie siłą telewizyjnej reklamy. Jeszcze raz potwierdza się zasada: istnieje to, co pokazuje się w telewizji. A spoglądając na puste krzesła w teatralnej sali próbowałem zrozumieć przyczynę znikomej frekwencji na widowni. Przecież " każda zwykła kura domestica, podobnie jak miliony innych zwykłych kur, pragnie piękna, prawdy i harmonii" - jak mogliśmy usłyszeć od jednej z bohaterek Rajskiego Ogródka, spektaklu w wykonaniu studentów PWST w Krakowie.

Jednakże niebytem podobno nie warto się zajmować. Postanowiłem więc nie przejmować się tymi, których nie było. Tym, co szczególnie skupiło moją uwagę, była przygnębiająca monotonia barw, klimatów, myśli i zdarzeń, kumulacja brutalności i wulgarności przejawiająca się w każdym z pokazywanych na scenie obrazów. Okazuje się, że owa dosadna, a nawet prostacka i fizjologiczna poetyka jest jakimś charakterystycznym rysem współczesnej dramaturgii. Taka estetyka automatycznie wywołuje odruch buntu u każdego wrażliwego widza. Czy ten naturalny bunt powinien być jedynym i ostatnim wrażeniem wyniesionym z oglądanych spektakli? Teatr jest zwierciadłem rzeczywistości. Owszem, w teatrze tworzy się światy nierealne, w których wszystko jest możliwe. Na tym polega fenomen i magia teatru. Nie jest to jednak creatio ex nihilo. Substancją konstytuującą sceniczny świat jest otaczająca nas rzeczywistość. Na scenie zawsze dzieje się coś, co odsyła nas do rzeczywistego świata. A zatem, czym możemy mieć pretensję do odbicia w lustrze, że jest brzydkie?

Każdego wieczoru po obejrzanym przedstawieniu nie opuszczała mnie smutna refleksja, że ten odpychający wizerunek świata jest odbiciem rzeczywistości. Niejedna odgrywana przez aktorów sytuacja przypominała mi o faktycznych zdarzeniach. Niczym zwierciadło, może nieco krzywe, wskazywała na moje własne problemy i niedoskonałości. Moje i twoje. Nasze.

Można oczywiście się upierać, że świat po drugiej stronie lustra nie istnieje i nic nie mówi o naszym świecie. Można w ogóle się obrazić i nie spoglądać w lustro. Można przecież powyrzucać wszystkie lustra. Można pozamykać teatry (pojawiają się już takie pomysły). Można ze zgorszeniem wstać i wyjść z teatru. Można w ogóle do niego nie przychodzić. Wszystko można. Jeden ze spektakli kończył się słowami: " Żyjemy w czasach bez precedensu"...