Podczas ubiegłorocznej wizyty Ojca Świętego Jana Pawła II w Starym Sączu na ołtarzu, przy którym odbywała się kanonizacja bł. Kingi, znajdowała się kopia cudownego wizerunku Chrystusa, czczonego w tajemnicy Przemienienia w niedalekim Nowym Sączu.
6 sierpnia Kościół w osobnym święcie ukazuje nam to wielkie wydarzenie z góry Tabor, kiedy Jezus przez swe Przemienienie chciał usunąć z serc swych uczniów "zgorszenie krzyża", które było hańbą w oczach ludzkich. Chciał im wlać w serca wiarę i otuchę, że Jego krzyżowe poniżenie jest potrzebne, by tym bardziej mogła zajaśnieć Jego chwała. Warto poznać dzieje tego wizerunku, słynącego łaskami tak na Sądecczyźnie, jak i w całej południowej Polsce.
Nowy Sącz został założony przez króla czeskiego Wacława II w 1292 r. w miejscu osady zwanej Kamienicą. W centrum miasta, w dawnej gotyckiej kolegiacie pw. św. Małgorzaty, ufundowanej przez kard. Zbigniewa Oleśnickiego w 1446 r., znajduje się wspomniany wyżej obraz Przemienienia.
Nieznane jest pochodzenie obrazu, nie wiemy też, w jaki sposób trafił on do Nowego Sącza. Historyk sztuki Zenon Kliś wysunął przed laty hipotezę, że obraz sądecki zawiera elementy sztuki wschodniej, konkretnie ikony bizantyjskiej, oraz malarstwa niderlandzkiego. Przypuszcza się, że mógł być namalowany pod wpływem malarstwa Jana van Eycka, żyjącego prawdopodobnie w latach 1390-1441. Wskazuje na to ogromne podobieństwo do portretu wykonanego przez tego malarza.
Obraz ma wymiary 84 x 68 cm i malowany jest temperą na trzech połączonych deskach lipowych. Pierwsze historyczne wzmianki na temat obrazu pochodzą z końca XVI w. i są związane z kościołem Ojców Franciszkanów w Nowym Sączu. W 1596 r. prowincjał tego Zakonu, po wizytacji klasztoru, wspomina o wizerunku Zbawiciela, który cieszy się wielką czcią wśród wiernych. Od połowy XVII w. obraz znajdował się w osobnej kaplicy, którą przy wspomnianym kościele wybudował, po cudownym uzdrowieniu z ciężkiej choroby, Konstanty Lubomirski, hrabia na Wiśniczu i Jarosławiu. Wiadomo, że już po 1663 r. obraz znajdował się w tej kaplicy. Kiedy w 1753 r. pożar zniszczył kościół, cudownie uratowany obraz znalazł miejsce w kaplicy zamku sądeckiego, skąd po pewnym czasie wrócił do odbudowanej kaplicy.
W 1785 r. rząd austriacki dokonał kasacji klasztoru w Nowym Sączu i Franciszkanie musieli opuścić to miasto. Chcieli zabrać ze sobą także obraz Chrystusa. Ich zamiarom stanowczo oparli się mieszczanie nowosądeccy. Nie wyobrażali sobie swego miasta bez wizerunku Jezusa, który już tyle łask zesłał na wierny Jemu lud tej ziemi. Decyzją biskupa nominata tarnowskiego Jana Duvalla obraz przeniesiono do kościoła św. Małgorzaty i umieszczono w bocznym ołtarzu.
W latach 1970-71 obraz został oddany do konserwacji. Był tak zniszczony przez drewnojady, że wykruszał się i trzeba było go szybko ratować. Zadania tego podjął się Józef Furdyna z Krakowa wraz z innymi fachowcami z tej branży. Uroczystościom powtórnego wprowadzenia obrazu do świątyni przewodniczyli 6 sierpnia 1971 r. ówczesny metropolita krakowski - kard. Karol Wojtyła i ordynariusz tarnowski - bp Jerzy Ablewicz. Od tego czasu obraz zajaśniał w głównym ołtarzu świątyni w specjalnej wnęce wyłożonej mosiężną blachą.
Przez całe powojenne lata dawna kolegiata nowosądecka przechodziła prace renowacyjne i konserwatorskie, a to, że dziś prezentuje się okazale i jest godnym miejscem kultu cudownego obrazu Chrystusa, to wielka zasługa kustoszy i proboszczów świątyni - ks. inf. Władysława Lesiaka i obecnego - ks. prał. Stanisława Lisowskiego, wielkiego czciciela Chrystusa Przemienionego.
Papież Jan Paweł II docenił wielkość i rolę sądeckiej fary i w jubileuszowym roku 700-lecia Nowego Sącza, 12 maja 1992 r., nadał jej tytuł bazyliki mniejszej.
W 1996 r. ówczesny biskup tarnowski Józef Życiński erygował na nowo kapitułę kolegiacką w Nowym Sączu. Prepozytem bazyliki kolegiackiej został ks. prał. Stanisław Lisowski.
Wszyscy, którzy znajdą się na południu kraju, powinni odwiedzić siedmiowiekowy Nowy Sącz, miasto wielu zabytków, miasto życzliwych i gospodarnych mieszkańców, żyjących pod opieką i łaskawym spojrzeniem Chrystusa z miejscowej bazyliki. Warto wejść do tej wspaniałej świątyni, w której minione stulecia zachowały wiele pamiątek.
Jest to szczególne miejsce do kontemplacji, wejrzenia w głąb swej duszy; miejsce, gdzie Chrystus oczekuje bez przerwy, gdzie Jego miłość ogarnia wszystkich, gdzie można otrzymać wiele łask, zwłaszcza w Roku Jubileuszowym, bowiem tu każdego dnia można uzyskać odpust zupełny.