11 listopada 1918 r. - odzyskanie przez Polskę niepodległości po wieku niewoli. Niektórzy mówią - to był "Wybuch Niepodległości", dzień, w którym "wybuchła Polska". Rocznica tego dnia stała się Świętem Niepodległości. Obecny rok, kończący dwa tysiąclecia historii od narodzenia Chrystusa, to rok 80-lecia wojny polsko-bolszewickiej i Cudu nad Wisłą - wielkiego zwycięstwa polskiego w sierpniowej bitwie warszawskiej, bitwie, która zadecydowała o losach świata. Przypominam tytuły piosenek o wojnie 1920 r., które zamieściłem w Niedzieli: Marsz harcerzy ochotników z 1920 r.; A nasz Piłsudski wiedzie chłopców rój; A te nasze żołnierzyki na placówkach stoją; Świat cały śpi spokojnie; Leguny w niebie; Polska młócka (Cud nad Wisłą); Obrona Warszawy (Marsz Hallera); Przygoda z bolszewikami. Dzisiaj, nadesłana przez Pana Jerzego Orłowskiego z Mielca piosenka Rok 1920. Jej pierwowzorem była piosenka legionowa Rok 1914. Później, w 1921 r. powstała oparta także na pierwowzorze legionowym śląska piosenka powstańcza Rok 1921 - w czasach PRL-u tylko ta piosenka była oficjalnie tolerowana (tylko tolerowana, bo Komunistyczna Partia Polski "patronka" PRL-u potępiała powstania śląskie). Piosenka z 1920 r., o wojnie polsko-bolszewickiej, miała zniknąć na zawsze z polskiej świadomości. Nie zniknęła!
Panie Jerzy, serdecznie dziękuję Panu za nadesłane piękne pieśni - łączy je ta sama melodia i to samo pragnienie - Niepodległości. I dziękuję za wszystkie cenne teksty i nagrania.
W odpowiedzi na pytania Czytelników przypominam, że książka Pokój z Sowietami spiszem bagnetami - antologia poezji i pieśni patriotyczno-wojennej lat 1918-1922 opracowana przez Adama Rolińskiego i Andrzeja Romanowskiego, została wydana w Krakowie w 1994 r. w Wydawnictwie "Księgarni Akademickiej", Nr 9. Adres Księgarni: ul. Gołębia 18, 31-007 Kraków. I przypominam ważny apel: Adam Roliński, współautor antologii, działający w Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego w Krakowie, w Bibliotece Jagiellońskiej (aleja Mickiewicza 22, tel./fax (0-12) 63-30-407) zwraca się z apelem do Rodaków w kraju i za granicą o nadsyłanie (wypożyczanie lub ofiarowanie) do Centrum wszelkiego rodzaju dokumentów z lat walki o niepodległość Polski - od pierwszych powstań po czasy najnowsze.

* * *

A te skrzydła połamane,
deszczem, ogniem wysmagane,
A te skrzydła jeszcze grają,
jeszcze polskie pieśni znają...
Słowa refrenu piosenki Ernesta Brylla. Zaśpiewamy ją na XXII "Wieczorze zapomnianych, ukrytych pod sercem piosenek" w częstochowskim Ratuszu-Muzeum, w niedzielę 12 listopada o godz. 16.00. Uczcimy rocznicę odzyskania przez Polskę Niepodległości - 11 listopada 1918 r. Tytuł "Wieczoru": A te skrzydła jeszcze grają... Wstęp wolny.

Rok 1920

Autor nieznany

Dziewięćset dwudziesty roczek
Cały krwią zalany
Który chłopiec najzgrabniejszy
Do wojska zabrany.
Bo każdego polskie serce
Do wojska zawiedzie
Pozostawi dom, rodzinę
Gdy ojczyzna w biedzie.
Stają starsi, dzieci, młodzi
Na Polski wołania
Tak jak niegdyś pradziadowie
Poszli do powstania.
Ciągną na nich bolszewicy
Znaczą szlak mordami
Święta Panno z Jasnej Góry
Wstawiaj się za nami.
Tam nad Wisłą, pod Warszawą
Wzeszło słońce krwawo,
Już dowódcy nawołują
Naprzód chłopcy, żwawo!
Chłopcy piersi nadstawili
Jak kamienne mury,
Bolszewicy biją do nich
Jak grad z czarnej chmury.
Nie puścimy bolszewików
Przez Polskie Przedmurze
Choć samotni, bez pomocy
Powstrzymamy burzę.
Pod Ossowem ksiądz Skorupka
Ruszył w bój bez broni
Zamiast szabli, karabinu
Krzyż Chrystusa w dłoni.
Krzyknął: "Chłopcy! Za Ojczyznę
I za wiarę w Boga!"
A żołnierze - ochotnicy
Ruszyli na wroga.
Pada kapłan, a dokoła
Giną ochotnicy.
Lecz bolszewik nie zdobędzie
Już naszej stolicy.
Ciężkie boje toczył żołnierz,
Bronił swej wolności.
Nie oddamy polskiej ziemi,
Tej naszej świętości.
Nad Wkrą strzały, a znad Wieprza
Polski bagnet błysnął
Zapamiętaj bolszewiku
Co to Cud nad Wisłą!
Płaczą matki za synami
Panny za chłopcami
Że ich aż tylu poległo
W bojach z Moskalami.
Nie płacz matko, nie płacz dziewczę
Nic się nam nie stało,
Pokonamy bolszewików
I wrócimy cało.
Szemrze Wisła, Wkra, Wieprz, Niemen
O polskich żołnierzach
Naród modli się za nimi
W ojczystych pacierzach.