Wiara, nadzieja, miłość w perspektywie dialogu między religiami

1. Wspaniały obraz z Apokalipsy, który przed chwilą został nam ukazany, przedstawia nie tylko lud Izraela, symbolicznie reprezentowany przez dwanaście pokoleń (Ap 7, 4. 9-10), ale również przez niezliczoną rzeszę ludów z każdego zakątka ziemi i kultury, a wszyscy odziani są w lśniące szaty świetlanej i błogosławionej wieczności. Wychodzę od tego sugestywnego obrazu, aby zwrócić uwagę na dialog między religiami, gdyż ten temat stał się bardzo aktualny w naszych czasach.
Wszyscy sprawiedliwi oddają cześć Bogu, gdy dojdą już do obiecanej chwały, po przebyciu ciernistej i trudnej drogi ziemskiej egzystencji. Przeszli oni" przez wielkie prześladowanie" i uzyskali oczyszczenie we krwi Baranka," wylanej na odpuszczenie grzechów" (Mt 26, 28). Wszyscy oni uczestniczą zatem w tym samym źródle zbawienia, które Bóg wylał na ludzkość." Albowiem Bóg nie posłał swego Syna na świat po to, aby świat potępił, ale po to, by świat został przez Niego zbawiony" (J 3, 17).
2. Zbawienie ofiarowane jest wszystkim narodom, jak świadczy o tym już przymierze z Noem (por. Rdz. 9, 8-17), które potwierdza uniwersalność Bożego objawienia i ludzkiej odpowiedzi w wierze (por. KKK 58). Później w Abrahamie" będą otrzymywały błogosławieństwo ludy całej ziemi" (Rdz 12, 3). Są one w drodze do miasta świętego, aby cieszyć się tym pokojem, który przemienia oblicze świata, gdy miecze zostaną przekute na lemiesze, a włócznie na sierpy (por. Iz 2, 2-5).
Ze wzruszeniem czytamy u Izajasza te słowa:" Egipcjanie służyć będą Panu razem z Asyrią. (...) Pan Zastępów pobłogosławi im, mówiąc:´ Błogosławiony niech będzie Egipt, mój lud i Asyria, dzieło rąk moich, i Izrael, moje dziedzictw´o" (Iz 19, 23. 25)." Połączyli się władcy narodów - śpiewa Psalmista - z ludem Boga Abrahama. Bo możni świata należą do Boga: On zaś jest Najwyższy" (Ps 47, 10).
Prorok Malachiasz natomiast słyszy jakby wznoszące się z horyzontu całej ludzkości wezwanie do adoracji i uwielbienia Boga:" Albowiem od wschodu słońca aż do jego zachodu wielkie będzie imię moje między narodami, a na każdym miejscu dar kadzielny będzie składany imieniu memu i ofiara czysta" (Ml 1, 11). Pyta się więc ten sam prorok:" Czyż nie mamy wszyscy jednego Ojca?" (Ml 2, 10).
3.Pewna forma wiary otwiera się zatem w wołaniu do Boga, również wtedy, gdy Jego oblicze pozostaje" nieznane" (por. Dz 17, 23). Cała ludzkość dąży do autentycznej adoracji Boga oraz braterskiej komunii ludzkości, otwartej na działanie" Ducha Prawdy, przekraczającego również widzialne granice Mistycznego Ciała Chrystusa" (Redemptor hominis, 6).
Św. Ireneusz przypomina, iż są cztery przymierza, które Bóg zawarł z ludzkością: w Abrahamie, w Noem, w Mojżeszu i w Jezusie Chrystusie (por. Adversus haereses, 3, 11, 8). Trzy pierwsze, które całe są ukierunkowane na pełnię w Chrystusie, ukazują dialog Boga ze swymi stworzeniami, spotkanie objawienia i miłości, oświecenia i łaski, które Syn gromadzi w jedno, przypieczętowuje w prawdzie, i doprowadza do doskonałości.
4. W tym świetle wiara wszystkich ludów rozkwita nadzieją. Nie jest ona jeszcze oświecona przez pełne objawienie, które stawia ją w relacji do Bożych obietnic i czyni cnotą" teologalną". Księgi święte poszczególnych religii otwierają na nadzieję w takiej mierze, w jakiej ukazują horyzont Bożej komunii, wyznaczając historii drogę oczyszczenia i zbawienia, pobudzając do poszukiwania prawdy i obrony wartości życia, świętości, sprawiedliwości, pokoju i wolności. Z tym największym pragnieniem, które trwa również pośród przeciwności ludzkich, doświadczenie religijne otwiera ludzi na dar Bożej miłości i na jej wymogi.
W tej perspektywie znajduje swe miejsce dialog między religiami, do którego wezwał nas Sobór Watykański II (por. Nostra aetate, 2). Dialog taki ujawnia się we wspólnym zaangażowaniu wszystkich wierzących w dzieło sprawiedliwości, solidarności i pokoju. Wyraża się on w relacjach kulturalnych, które rzucają ziarno idealizmu i transcendencji w często uschłą glebę polityki, ekonomii i stosunków społecznych. Znajduje on znaczący moment w dialogu religijnym, w który chrześcijanie wnoszą świadectwo integralnej wiary w Chrystusa, jedynego Zbawiciela świata. Dzięki tej wierze są oni świadomi, że droga ku pełni prawdy (por. J 16, 13) wymaga pokory w słuchaniu, aby przyjąć i docenić każdy promień światła, które zawsze jest owocem Ducha Chrystusowego, niezależnie od tego, skąd przychodzi.
5." Misją Kościoła jest rozwijanie Królestwa naszego Pana oraz Jego Chrystusa, którego Kościół jest sługą. Z jednej strony rola ta polega na uznaniu, że początkowa rzeczywistość tego Królestwa może się znajdować również poza granicami Kościoła, na przykład w sercach wyznawców innych tradycji religijnych, w takim stopniu, w jakim żyją oni wartościami ewangelicznymi i są otwarci na działanie Ducha" (Papieska Rada ds. Dialogu Międzyreligijnego oraz Kongregacja ds. Ewangelizacji Narodów, Dialog i głoszenie, 35). Dotyczy to w sposób szczególny - jak wskazał Sobór Watykański II w deklaracji Nostra aetate - religii monoteistycznych - judaizmu oraz islamu. W tym też duchu w bulli ogłaszającej Rok Jubileuszowy wyraziłem takie życzenie:" Oby ten Jubileusz przyczynił się do postępu we wzajemnym dialogu, abyśmy pewnego dnia mogli wszyscy razem - żydzi, chrześcijanie i muzułmanie - przekazać sobie w Jerozolimie pozdrowienie pokoju" (Incarnationis mysterium, 2).
Dziękuję Panu, że podczas mojej ostatniej pielgrzymki do Miejsc Świętych, dał mi radość, która jest obietnicą relacji ukierunkowanych na coraz głębszy i uniwersalny pokój.