Parafia pod wezwaniem św. Jacka w Legnicy obchodzi jubileusz trzydziestolecia jej powstania. 8 maja biskup legnicki Tadeusz Rybak podniósł ten kościół do rangi sanktuarium lokalnego. Wydarzenia te stały się okazją do przeżywania uroczystości dziękczynnych, które rozpoczęły się 30 maja i trwać będą do 22 czerwca.

Święty Jacek - dominikanin

Św. Jacek Odrowąż urodził się w Kamieniu Śląskim na Opolszczyźnie pod koniec XII w. Pochodził z możnego w średniowieczu rodu Odrowążów. Po studiach w Paryżu i Bolonii został kapłanem i kanonikiem krakowskim. Towarzysząc Iwonowi, biskupowi Krakowa, w podróży do Rzymu, poznał św. Dominika. Razem z bł. Czesławem przyjął od niego zakonny habit dominikański. Po powrocie do Krakowa założył przy kościele Świętej Trójcy pierwszy w Polsce klasztor dominikański. Z Krakowa podejmował liczne wyprawy misyjne do Kijowa, Gdańska, Prus i na pogranicze Litwy. Nazwano go "Apostołem Północy".

Zakon św. Dominika rychło rozprzestrzenił się w Polsce dzięki silnej osobowości św. Jacka. Powstało w krótkim czasie kilka klasztorów, już w 1226 r. powołana została oddzielna prowincja polska. Na pierwszej kapitule prowincjonalnej uchwalono wysłanie dominikanów do Pragi, Wrocławia, Kamienia Pomorskiego, Gdańska i do Sandomierza. Do Pragi wysłano bł. Czesława, który tam założył konwent, a niedługo potem założył go także we Wrocławiu i w Iławie.

Święty Jacek wyniszczony pracą umarł w Krakowie. Od chwili śmierci Jacek był czczony jako święty. W zapiskach konwentu klasztornego znajduje się tekst z 1277 r.: "W klasztorze krakowskim leży brat Jacek, mocen wskrzeszać umarłych". Jego relikwie znajdują się w kościele Dominikanów. Beatyfikował go w 1527 r. papież Klemens VII, a kanonizował Klemens VIII w 1594 r. Jest jednym z najbardziej znanych polskich świętych za granicami kraju.

Ikonografia najczęściej przedstawia św. Jacka z monstrancją, czy też z kustodią, w jednej ręce i z figurą Matki Bożej w drugiej. Legenda bowiem głosi, że kiedy św. Jacek musiał uciekać przed Tatarami z Kijowa, zabrał ze sobą Najświętszy Sakrament, by nie narazić go na zniewagi. Wtedy miał usłyszeć głos idący z figury: "Jacku, zabierasz Syna, a zostawiasz Matkę". Kiedy zaś Święty dał do zrozumienia, że kamiennej figury nie udźwignie, Matka Boża miała go zapewnić, że nie będzie taka ciężka. W kościele Dominikanów w Krakowie znajdziemy dużą kamienną statuę jako "Matkę Bożą Jackową". Być może chciano w tej legendzie przechować w pamięci potomnych kult św. Jacka dla Eucharystii i Matki Bożej.

Legnicki kościół św. Jacka

Obecny kościół św. Jacka został wybudowany w latach 1905-1908 przez protestantów jako pomnik Cesarza Fryderyka III. Jest on zbudowany w stylu neogotyckim na planie krzyża łacińskiego. Poświęcenia dokonano 9 czerwca 1908, w obecności cesarza Wilhelma II. Pierwotnie kościół zaprojektowano na 1330 miejsc siedzących. Nawę główną poprzedza duża kaplica, która poświęcona była w szczególny sposób pamięci cesarza Fryderyka. Główną jej ozdobą była wmontowana w ścianę wschodnią tablica z brązu, poświęcona cesarzowi Fryderykowi III, otoczona napisami i herbami; nad popiersiem dwa anioły trzymały koronę Rzeszy. Tablica została wykonana przez rzeźbiarza prof. A. Vogela z Berlina. Niestety, tablica ta nie zachowała się.

Wieża kościoła znajduje się z boku budowli i ma wysokość 73 m, a krzyż na wieży ma 4,5 m i zwieńczony jest metalowym kogutem pokrytym złotem. Wewnątrz wieży znajduje się mechanizm zegarowy, nakręcany ręcznie, pochodzący z lat budowy kościoła, czynny do dziś. Nad wejściem głównym, znajdującym się pod wieżą, można oglądać piękny portal, w łuku którego znajduje się płaskorzeźba wykonana przez rzeźbiarza Riedla ze Strasburga. Płaskorzeźba obrazuje słowa Chrystusa: "Przyjdźcie do Mnie wszyscy, którzy obciążeni i utrudzeni jesteście, a Ja was pokrzepię" i przedstawia tzw. "Tron łaski".

Nastawa ołtarzowa zawiera 3-częściowy obraz wykonany przez mistrza legnickiego Rafaela Schustera-Woldana, który przedstawia Chrystusa modlącego się przed męką w Ogrodzie Oliwnym, złożenie Ciała Chrystusa do grobu oraz spotkanie Zmartwychwstałego Chrystusa z Marią Magdaleną. Prace snycerskie ołtarza i ambony wykonane zostały przez szkołę rzeźbiarską z Cieplic. Na zewnątrz ambony znajdują się ryciny, na których przedstawiono proroctwa Starego Testamentu i ich wypełnienie w Nowym Testamencie.

W kościele znajduje się również piękna chrzcielnica, wykonana z piaskowca, ufundowana przez Zjednoczenie Pracowników Ewangelickich. Organy wykonane przez Firmę Schlaga ze Świdnicy posiadają 28 głosów i są darem Komercjonalnej Rady z Kamiennej Góry.

W okresie przed II wojną światową kościół poddano remontowi, w wyniku którego usunięto część pierwotnej polichromii, a część przemalowano w odcieniach szarości. Po wojnie kościół przejęły stacjonujące w Legnicy wojska radzieckie. Świątynia uległa częściowej dewastacji. Trzymano w niej m. in. konie na potrzeby obcej armii.

Powojenne losy kościoła św. Jacka

Po opuszczeniu kościoła przez Rosjan zaopiekowała się nim parafia Świętej Trójcy. Od 1947 r. zaczęto tu regularnie sprawować liturgię. W 1966 r. z okazji Tysiąclecia Chrztu Polski podjęto się generalnego remontu świątyni. Nową polichromię zaprojektował i wykonał artysta malarz Jan Molga. Pierwotne malowidła zostały całkowicie zamalowane. Od

1959 r. Kuria Wrocławska na usilną prośbę tutejszych wiernych starała się o utworzenie parafii przy kościele św. Jacka. Jednak władze komunistyczne nie pozwalały na to. Utworzono zatem tzw. "wikariat eksponowany" i do obsługi kościoła skierowano ks. Tadeusza Kisińskiego. Choć nie było parafii to jednak prowadzono tu normalne duszpasterstwo parafialne. Parafię św. Jacka erygował 1 marca

1972 r. ówczesny arcybiskup wrocławski Bolesław Kominek i jej administratorem ustanowił ks. Tadeusza Kisińskiego.

Wielkim zagrożeniem dla kościoła była powódź, jaka nawiedziła miasto w lipcu 1977 r. Choć woda nie dostała się bezpośrednio do wnętrza świątyni, to jednak wody podskórne, których poziom znacznie się podniósł, dokonały wielkich zniszczeń w piwnicy kościoła, co miało też wpływ na zniszczenie posadzki szczególnie w prezbiterium. Podobnie stało się podczas powodzi w lipcu 1997 r. Wówczas przy obronie Zakaczawia bardzo ofiarnie pracowali tutejsi mieszkańcy.

25 marca 1992 r. Ojciec Święty Jan Paweł II utworzył diecezję legnicką i powołał na jej pierwszego pasterza bp. Tadeusza Rybaka. Parafia św. Jacka znalazła się zatem w nowych strukturach kościelnych. Wielkim wydarzeniem dla parafian, jak i dla całej młodej diecezji była wizyta Ojca Świętego Jana Pawła II w Legnicy, która miała miejsce 2 czerwca 1997 r. 29 czerwca 1997 r. dotychczasowy proboszcz ks. prał. Tadeusz Kisiński przeszedł na emeryturę. Na jego miejsce Biskup Legnicki powołał ks. Roberta Kristmana.

Rozpoczęcie prac remontowych

W 2001 r. dzięki ofiarnej pomocy parafian rozpoczęto renowacje wnętrza świątyni. Podczas prac przygotowawczych wyłoniły się pierwotne malowidła z lat budowy kościoła. Postanowiono je odkryć i odrestaurować, zachowując równocześnie część polichromii. Przy planowaniu prac remontowych korzystano ze źródeł niemieckich, dzięki którym można było zachować pierwotny charakter malowideł. Wynikało z nich, że w prezbiterium powinien znajdować się herb cesarza Wilhelma. Okazało się, że został on zatarty. Kiedy w Niemczech doszedł do włądzy Hitler, protestanci postanowili zatrzeć znaki cesarskie. Po zakończeniu prac, herb ten jest teraz wielką ozdobą prezbiterium. W międzyczasie poddano konserwacji nastawę ołtarza i ambonę oraz obrazy Schustera-Woldana. Kościół nabrał nowego blasku.

W najbliższym czasie planowana jest wymiana posadzki w kościele, która ucierpiała w czasie powodzi w latach 1977 i 1997. Remontu wymaga również prospekt organowy oraz sam instrument.

Rozwój kultu św. Jacka i ustanowienie sanktuarium

Kult św. Jacka rozwijał się już od zakończenia II wojny, kiedy przybyli do Legnicy Polacy, którzy przywieźli ze sobą nabożeństwo do tego Świętego. Przygotowując się do Trzeciego Tysiąclecia Chrześcijaństwa, 14 sierpnia 1998 r. sprowadzono z Krakowa na stałe do świątyni relikwie św. Jacka, patrona wspólnoty parafialnej. Każdego roku w sierpniu odprawiana jest nowenna do św. Jacka, a co miesiąc uroczyste nabożeństwo ku czci tego Świętego. Odprawiane są również specjalne Msze św. w intencjach, które wierni polecają Bogu wraz z modlitwami św. Jacka.

Wykonana została również figura Matki Bożej (jest to kopia figury Matki Bożej Wita Stwosza z Norymbergii), przed którą odbywają się każdej soboty nabożeństwa maryjne. Kult maryjny rozwija się razem z kultem św. Jacka, ponieważ stanowił on nieodłączny element duchowości tego Świętego.

Na nabożeństwa przychodzą ludzie nie tylko z parafii, ale i z całego miasta, jak również spoza Legnicy.

Na prośbę proboszcza parafii ks. prał. Roberta Kristmana i parafian biskup legnicki Tadeusz Rybak specjalnym dekretem z dnia 8 maja br. ustanowił ten kościół lokalnym sanktuarium św. Jacka diecezji legnickiej. Z pewnością pomoże to jeszcze bardziej rozwijać kult tego Świętego.

Uroczystości jubileuszowe

Uroczystości dziękczynne za trzydzieści lat istnienia parafii rozpoczęły się od intronizacji figury Matki Bożej (nazwanej przez parafian Matką Bożą Pięknej Miłości). 31 maja pod przewodnictwem ks. inf. Władysława Bochnaka dokonany został akt oddania parafii i pielgrzymów pod opiekę Maryi.

Główne uroczystości odbędą się natomiast w niedzielę 9 czerwca pod przewodnictwem biskupa legnickiego Tadeusza Rybaka. W czasie Mszy św. dziękczynnej poświęci on prace remontowe, dokona uroczystego ogłoszenia sanktuarium św. Jacka oraz udzieli pasterskiego błogosławieństwa relikwiami Świętego.

13 czerwca odbędzie się pielgrzymka kleryków i przełożonych Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Legnickiej. W czasie Mszy św., którą odprawi ks. rektor Leopold Rzodkiewicz uczestnicy modlić się będą o powołania kapłańskie i zakonne.

Na zakończenie jubileuszu, 22 czerwca, przybędzie do sanktuarium biskup pomocniczy Stefan Regmunt, który udzieli sakramentu bierzmowania młodzieży z parafii. W czasie Mszy św. dokona się również akt przekazania młodemu pokoleniu dziedzictwa wiary w znaku odnowionej świątyni.

Szczegółowe informacje na temat parafii św. Jacka, sanktuarium i planowanych uroczystości można znaleźć także na stronach internetowych: www. jacek. legnica. opoka. org. pl