Reklama

Patrząc w niebo

Historia gwiazdy (4)

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wiemy już, że za 5 miliardów lat nasze Słońce podzieli los pięknej gwiazdy Arktur, którą możemy teraz podziwiać w konstelacji Wolarza. Świecący na czerwono Arktur spokojnie kończy swój żywot, nie czyniąc zbyt wiele zamieszania. Gdyby nie nasza wiedza, pomyślelibyśmy, że to gwiazda jak każda inna. Jednak gwiazdy o masach większych niż Słońce i Arktur umierają zupełnie inaczej, czyniąc wokół olbrzymie fajerwerki. Powróćmy więc dziś do naszego cyklu o historii gwiazd.
Wiemy już, że gwiazda zaczyna umierać, gdy zabraknie w niej wodoru. Wówczas grawitacyjne kurczenie się rdzenia helowego doprowadzi do wzrostu temperatury aż do 100 milionów stopni. W takich warunkach hel zaczyna zamieniać się w węgiel w reakcjach syntezy jądrowej. Po odrzuceniu otoczki gazowej gwiazda podobna do Słońca posiada jedynie rdzeń węglowy otoczony warstwą palącego się helu i nic nie jest już w stanie przeciwstawić się potężnemu ciążeniu grawitacyjnemu. Kurczy się tak bardzo, że staje się gorącym białym karłem, zbudowanym głównie z elektronów i jąder ściśniętych bardziej niż całe atomy. Stopniowo biały karzeł oziębia się, wypromieniowując w przestrzeń resztkę swojej energii, aż w końcu zamieni się w ciemną kulę popiołu, nazywaną czarnym karłem. Taki będzie koniec naszego Słońca oraz świecącego pięknie Arktura. Ale z gwiazdami o dużo większej masie dzieje się inaczej.
Kiedy w jądrze wypali się węgiel, gwiazda zaczyna następny cykl: grawitacyjne kurczenie się, wzrost temperatury, początek nowych reakcji termojądrowych, wytwarzanie następnego pierwiastka chemicznego i powstrzymanie zapadania się gwiazdy. Proces ten zakończy się dopiero wówczas, gdy powstanie jądro z żelaza. Ono zamiast wytwarzać energię, samo wymaga jej dostarczania do swoich reakcji jądrowych. Jednocześnie cała ich seria zachodzi w dalszych warstwach, w których paliwem nuklearnym są kolejno: krzem, neon, tlen, węgiel i hel. Gwiazda skurczy się więc po raz ostatni do stanu, w którym nie może już być bardziej ściśnięta. Wtedy gwałtownie eksploduje w postaci fantastycznej supernowej, a blask takiej gigantycznej eksplozji może być aż 100 miliardów razy większy od blasku Słońca. Przez krótki czas supernowa może być jaśniejsza nawet od całej galaktyki!
W 1054 r. Chińczycy spostrzegli nową jasną gwiazdę, świecącą nawet w dzień. Nazwali ją wówczas "gwiazda-gość", ponieważ nigdy wcześniej gwiazdy w tym miejscu nie było. Dziś wiemy, że była to supernowa, a pozostałość po tamtym zdarzeniu to mgławica Krab w gwiazdozbiorze Byka. Jest to piękna rozszerzająca się chmura gazu o rozmiarach około dziesięciu lat świetlnych. Całkiem niedawno, w lutym 1987 r., odkryto w Wielkim Obłoku Magellana supernową widoczną wówczas nawet gołym okiem. Oznaczono ją jako SN1987A, gdyż supernowe oznaczamy rokiem ich odkrycia oraz dużą literą alfabetu odpowiadającą kolejności znalezienia. Była to najjaśniejsza supernowa widziana na niebie od 1604 r. Po porównaniu wcześniejszych fotografii tego fragmentu nieba stwierdzono, że obserwowana supernowa była wcześniej niebieskim nadolbrzymem, 17-krotnie masywniejszym od Słońca, który przeżył zaledwie 20 milionów lat. Cóż, gwiazdy-olbrzymy żyją znacznie krócej od średniaków!
Obserwacje wybuchów gwiazd supernowych są prawdziwą rzadkością, co roku odkrywa się ich zaledwie kilkadziesiąt w różnych galaktykach. Jednak w naszej Galaktyce od wybuchu ostatniej supernowej Keplera w 1604 r. nie zanotowano żadnej następnej. Być może jakieś supernowe wybuchały, np. w 1658 r. w gwiazdozbiorze Kasjopei, ale prawdopodobnie nie dostrzeżono jej wówczas z powodu dużej ilości pyłu międzygwiezdnego w naszej Drodze Mlecznej.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Podziel się:

Oceń:

2001-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Jasna Góra: rozpoczęły się obrady Rady Stałej KEP

2024-05-02 15:05

Biuro Prasowe Jasnej Góry

Na Jasnej Górze, zgodnie ze zwyczajem, w wigilię uroczystości Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski, odbywają się obrady Rady Stałej Konferencji Episkopatu. Podjęte zostały bieżące sprawy Kościoła w Polsce, wśród tematów: lekcje religii w szkołach, standardy ochrony małoletnich oraz inicjatywy związane z jubileuszami kościelnymi 2025 i 2033 roku. Zostaną też poruszone aktualne zagadnienia życia wiernych Kościoła w Polsce i misji duszpasterskiej.

Więcej ...

O. Giertych przy grobie Jana Pawła II: przykazania potrzebne, ale zbawia Chrystus

2024-05-02 10:25

Monika Książek

Przykazania są potrzebne. One są mądrymi zasadami. One podprowadzają do Chrystusa, ale zbawieni jesteśmy przez Chrystusa - powiedział teolog Domu Papieskiego o. Wojciech Giertych OP, podczas Mszy Świętej sprawowanej w czwartek rano przy grobie św. Jana Pawła II w Bazylice św. Piotra w Watykanie. W koncelebrze był także jałmużnik papieski kard. Konrad Krajewski.

Więcej ...

Watykan/ Autorzy książki o rodzinie Ulmów odznaczeni polskim Złotym Krzyżem Zasługi

2024-05-02 20:31
Ks. Paweł Rytel-Andrianik

Episkopat.news

Ks. Paweł Rytel-Andrianik

Autorzy książki o błogosławionej rodzinie Ulmów "Zabili także dzieci": watykanistka włoskiej agencji prasowej Ansa Manuela Tulli i szef polskiej redakcji watykańskich mediów Vatican News ks. Paweł Rytel-Andrianik zostali w czwartek odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi, przyznanym przez prezydenta RP Andrzeja Dudę.

Więcej ...
Przejdź teraz
REKLAMA: Artykuł wyświetli się za 15 sekund

Reklama

Najpopularniejsze

Bytom: Profanacja Najświętszego Sakramentu. Rozrzucone...

Kościół

Bytom: Profanacja Najświętszego Sakramentu. Rozrzucone...

Nakazane święta kościelne w 2024 roku

Kościół

Nakazane święta kościelne w 2024 roku

#PodcastUmajony (odcinek 2.): No to trudno

Wiara

#PodcastUmajony (odcinek 2.): No to trudno

Czy 3 maja obowiązuje nas udział we Mszy św.?

Kościół

Czy 3 maja obowiązuje nas udział we Mszy św.?

Świadectwo: Maryja działa natychmiast

Rodzina

Świadectwo: Maryja działa natychmiast

Święta Mama

Kościół

Święta Mama

Papież wyniósł ks. Nykiela do godności biskupiej

Kościół

Papież wyniósł ks. Nykiela do godności biskupiej

Matka Boża Dobrej Rady

Wiara

Matka Boża Dobrej Rady

#PodcastUmajony (odcinek 1.): Bez przesady

Wiara

#PodcastUmajony (odcinek 1.): Bez przesady