Jana Pawła II często w świecie nazywa się wielkim misjonarzem. Każda jego podróż w jakimkolwiek kraju ma przede wszystkim charakter religijny. Przynosi pogłębienie wiary, łagodzi podziały i konflikty. Naród ukraiński już długo czeka na Papieża-Słowianina. W latach 1989-90 Michaił Gorbaczow ustnie zaprosił Jana Pawła II, aby odwiedził Związek Radziecki. Podczas tej podróży Papież również miałby odwiedzić Ukrainę. Plany pokrzyżował rozpad Związku Radzieckiego 23 sierpnia 1991 r.

Ukraina 24 sierpnia 1991 r. ogłosiła swą niepodległość. Kolejni prezydenci niepodległej Ukrainy, Leonid Krawczuk i Leonid Kuczma, wiele razy zapraszali Papieża, aby odwiedził ziemię ukraińską. Także Synod Ukraińskiej Greckokatolickiej Cerkwi, jak również Konferencja Rzymskokatolickich Biskupów Ukrainy od dawna starali się, żeby Ojciec Święty Jan Paweł II mógł przybyć na Ukrainę i żeby - jak kiedyś apostoł Andrzej - z Gór Kijowskich pobłogosławił jej naród, który nie zważając na ciężkie prześladowania w czasie siedemdziesięciu lat komunizmu, umiał zachować wielki dar chrześcijańskiej wiary; naród, który przeżył Golgotę XX wieku, doświadczając tylu cierpień i prześladowań "w imię Chrystusa". Za przynależność do Kościoła Chrystusowego bezbożny bolszewicki reżim karał ludzi na Ukrainie rozstrzelaniem, więzieniem, zsyłkami do obozów śmierci, zsyłkami na Sybir, wszelkiego rodzaju terrorem, poniżaniem, usuwaniem studentów z uniwersytetów i instytutów, z przemocą wpajając bezbożny styl życia dzieciom w szkołach.
W czasie tego siedemdziesięcioletniego terroru, podobnie jak w czasach prześladowań pierwszych chrześcijan, najbardziej aktualne były słowa Jezusa Chrystusa: "...i będziecie moimi świadkami w Jerozolimie i w całej Judei, i w Samarii, i aż po krańce ziemi" (Dz 1, 8). Papież przybędzie na ziemię, gdzie bezbożny reżim zniszczył sztucznym głodem ponad 7 mln chrześcijan, przeważnie wieśniaków, zamordował większość chrześcijańskiej inteligencji, zrujnował tysiące świątyń, spalił unikalne biblioteki, muzea, niemiłosiernie wytracił większość prawosławnych i katolickich biskupów, księży, zakonników i zakonnic.
Najwięcej prześladowań doznały katolickie Kościoły bizantyjskiego, łacińskiego i ormiańskiego obrządku. Wśród Ukraińców żyła nadzieja, że ten wielki Papież przybędzie kiedyś do kołyski chrześcijaństwa słowiańskiego Wschodu, sławnego miasta Kijowa.
W listopadzie 2000 r. świat obiegła radosna wiadomość - Papież Jan Paweł II w czerwcu 2001r. przybędzie na Ukrainę, aby razem z całym ukraińskim narodem podziękować Bogu za obecną religijną swobodę, aby wzmocnić Ukraińców duchowo.
Wielką radością dla Ukraińskiego Greckokatolickiego Kościoła jest wizyta Ojca Świętego na Ukrainie, która będzie trwała od 23 do 27 czerwca 2001r. Papież odwiedzi Kijów i Lwów. Po wielkich próbach i cierpieniach, które dotknęły wszystkich chrześcijan w tym kraju w czasach stalinowskich, przybędzie współczesny Apostoł Narodów - Biskup Rzymu Jan Paweł II, aby jeszcze bardziej rozdmuchać ogień Dobrej Nowiny, pozostawiony na tych ziemiach przez św. apostoła Andrzeja, Papieża Klemensa I (zginął ok. 97 r. w Chersonesie - Krym, południowa Ukraina), Papieża Marcina I (zginął zesłany w Chersonesie 16 września 655 r.), przez świętych słowiańskich apostołów Cyryla i Metodego, św. księżną Olgę i św. Włodzimierza. Przybędzie do Kościoła, w którym zawsze żyła i żyje idea jedności Kościoła Chrystusowego. Ów Kościół kijowski jeszcze długo po tragicznym rozłamie w 1054 r. na Kościół rzymski i grecki trzymał się jedności z rzymską Stolicą Apostolską. To poczucie jedności Kościoła Chrystusowego najsilniej przetrwało pośród rusińsko-ukraińskich mnichów na czele z Kijowsko-Peczerską Ławrą. Arcybiskup kijowski i całej Rusi Petro Akerowycz brał aktywny udział w Liońskim Soborze (1245 r.). Książę Galicko-Wołyńskiego Państwa ( teren, który obejmował większą część ukraińskich ziem) - Danyło był koronowany na króla Rusi-Ukrainy przez wysłannika Papieża, legata Opizo z Mecany w 1253 r. w Drohiczynie. Metropolita kijowski Grzegorz Cymblak brał udział w Soborze Powszechnym w Konstancji (1418r.). Kijowski metropolita Izydor był jednym z głównych Ojców Florenckiego Soboru Powszechnego w 1439 r. i przyczynił się do pojednania Kościoła Wschodniego i Zachodniego. O tym pojednaniu w historii mówi się: " Unia Florencka". Najdłużej utrzymywała się ona na ziemiach Rusi Ukraińskiej. Metropolitę Izydora Papież Eugeniusz IV mianował kardynałem. Od niego zaczyna się lista kardynałów w Kościele Kijowa, Halicza i całej Rusi.
Pamiętając przykazanie Chrystusa, żeby wszyscy byli jedno, właśnie ten Kościół kijowski pod przewodnictwem metropolity Michała Rahozy, jako pierwszy spośród niezjednoczonych Kościołów Wschodnich, w 1596 r. w Brześciu odnowił jedność ze Stolicą Apostolską. Tę odnowioną jedność historycy nazywają Unią Brzeską. Za tę odnowę jedności z Biskupem Rzymu Kościół Kijowa, Halicza i całej Rusi w przeciągu wieków cierpiał i dał Kościołowi powszechnemu miliony męczenników i wyznawców. Kościół ten za jedność ze Stolicą Apostolską był prześladowany przez rosyjską władzę w drugiej połowie XVII wieku, za czasów panowania cara Piotra I i Katarzyny II oraz za czasów reżimu "żandarma Europy" - cara Mikołaja II, który krwawo i podstępnie zniszczył kijowską unicką metropolię w 1839 r., wydając nawet na pamiątkę tego wydarzenia medal z napisem: "Oderwani siłą - pojednani miłością". W 1875 r. rosyjski carat zniszczył chełmską unicką eparchię. Niedawno Papież Jan Paweł II ogłosił świętymi 13 męczenników z Pratulina, którzy byli wierni tej eparchii.
W 1772 r. cesarzowa Austrii Maria Teresa w oficjalnym dokumencie wszystkich katolików wschodnio-bizantyjskiego obrządku w swoim imperium nazwała grekokatolikami. Ta data stała się początkiem nazwy Kościoła greckokatolickiego. Po nadejściu wojsk rosyjskich do Galicji w latach 1914-17 urząd rosyjski cara Mikołaja II prześladował grekokatolików. Wówczas został uwięziony sługa Boży metropolita Andrij Szeptycki - głowa Ukraińskiego Greckokatolickiego Kościoła. Od 1914 do 1917 r. Metropolita odbywał karę więzienia w Kursku.
Ukraiński Greckokatolicki Kościół został zniszczony przez bolszewicki komunistyczny reżim i Patriarchat Moskiewski w 1946 r. przez tzw. Sobór lwowski. Nie patrząc na uwięzienie metropolity Josyfa Slipyja i 10 biskupów, dużej części duchowieństwa i wielu wiernych, Ukraiński Greckokatolicki Kościół cudem przetrwał 44 lata we współczesnych katakumbach, odważnie przeciwstawiając się polityce komunistycznej partii. Nie tylko przetrwał, ale aktywnie działał przez te 44 lata w Ukrainie, więzieniach, obozach śmierci i w całym ZSRR, gdzie pozostawała dusza chrześcijańska. Wychował setki młodych kapłanów w swoich trzech podziemnych seminariach duchownych. Głowa Ukraińskiego Greckokatolickiego Kościoła, metropolita Josyf Kardynał Slipyj (1944-84) 18 lat spędził w więzieniach, obozach śmierci i na zesłaniach, cierpiąc za jedność ze Stolicą Apostolską. Dzięki staraniom Papieża Jana XXIII Nikita Chruszczow wypuścił kard. Josyfa Slipyja z więzienia w lutym 1963 r. i wydalił poza granice ZSRR. Błogosławiony patriarcha Josyf Slipyj w 1963 r. przybył do Rzymu, gdzie do ostatnich swoich dni stamtąd właśnie kierował Ukraińskim Greckokatolickim Kościołem, walcząc o jego legalizację w ZSRR. W pożegnalnej przemowie we wrześniu 1984 r. nad jego trumną w soborze św. Sofii w Rzymie Jan Paweł II powiedział, że Kardynał Slipyj walczył w sprawiedliwej sprawie.
Podziemny Ukraiński Greckokatolicki Kościół podczas prześladowań cieszył się wielką popularnością wśród narodu. Z duchowej pomocy duchownych tego Kościoła korzystali nawet ludzie, którzy zajmowali wysokie stanowiska w partii komunistycznej. Najbardziej aktywne w katakumbach były podziemne męskie i żeńskie klasztory. Ten podziemny Kościół miał kilkuset księży, którzy oficjalnie pracowali w legalnych parafiach należących do Patriarchatu Moskiewskiego. Często podziemne greckokatolickie duchowieństwo znajdowało wsparcie w księżach i biskupach rzymskokatolickich, którzy działali w ZSRR.
Pod koniec 1989 r. Ukraiński Greckokatolicki Kościół wyszedł z katakumb, rozbudował swoje struktury i przedłuża swoją misję po całej Ukrainie oraz poza jej granicami, gdzie żyją jego wierni. Właściwie to wyjście z podziemia rozpoczęło się w 1987 r., kiedy biskup Pawło Wasyłyk z 27 kapłanami wydał pisemne oświadczenie o wyjściu z podziemia.
Od samego początku swojego pontyfikatu Papież Jan Paweł II twardo stał w obronie podziemnego Ukraińskiego Greckokatolickiego Kościoła za "żelazną kurtyną". Ciągle w rozmowach z przedstawicielami komunistycznego radzieckiego rządu stawiał wymagania legalizacji tegoż Kościoła w ZSRR. 1 listopada 1989 r. w Watykanie odbyło się spotkanie Jana Pawła II z prezydentem ZSRR Michaiłem Gorbaczowem. Jako jeden z warunków dla ustanowienia dyplomatycznych stosunków między Moskwą a Watykanem Papież postawił legalizację Ukraińskiego Greckokatolickiego Kościoła w ZSRR. Niedługo po tym spotkaniu przewodniczący Rady do Spraw Religii Radzieckiej Ukraińskiej Republiki - Mykoła Kołesnyk obwieścił, że już oficjalnie pozwolono rejestrować ukraińskie greckokatolickie parafie. Tak zakończył się okres 44-letniego istnienia podziemnego Ukraińskiego Greckokatolickiego Kościoła.
Za osobistym staraniem Papieża Jana Pawła II (kwiecień 1990 r.) 10 biskupów z Ukrainy wzięło udział w nadzwyczajnym Synodzie Biskupów Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego, który został zwołany przez Prymasa tegoż Kościoła, Mirosława Iwana Kardynała Lubacziwskiego z nakazu Papieża Jana Pawła II. Tych 10 biskupów z Ukrainy było serdecznie przyjętych przez Papieża. W wyniku starań Ojca Świętego, głowa Ukraińskiego Greckokatolickiego Kościoła - Mirosław Iwan Kardynał Lubacziwski powrócił z Rzymu na swoją stolicę arcybiskupią do Lwowa.
Ukraiński Greckokatolicki Kościół w dużej mierze zawdzięcza swoją legalizację staraniom tegoż wielkiego Papieża-Słowianina. Ukraińscy grekokatolicy będą zawsze wspominać Ojca Świętego Jana Pawła II jako swojego obrońcę i przyjaciela. Papież zawsze w swoich dokumentach podkreśla, że Unia Brzeska nie była skierowana przeciw komukolwiek, że to jest oddzielny Kościół, który tak wiele wycierpiał. Wiele razy i na wiele sposobów Jan Paweł II mówił, że jest zobowiązany temu Kościołowi z powodu jego wierności Stolicy Apostolskiej. To jest największy wschodni Kościół katolicki na dzień dzisiejszy, który liczy ponad 8 mln wiernych (z czego 7 mln na Ukrainie), 36 biskupów ( z czego 11 na Ukrainie), 25 biskupstw (10 na Ukrainie), 4 egzarchaty ( 1 na Ukrainie) oraz jedną Apostolską wizytaturę w krajach Azji Środkowej.
Ukraińcy spodziewają się, że przyjazd Papieża Jana Pawła II będzie sprzyjał przyspieszeniu procesu kościelnej jedności w ukraińskim narodzie.

"Niedziela" uruchomiła serwis internetowy poświęcony pielgrzymce Ojca Świętego na Ukrainę. Pod adresem www.papieznaukrainie.niedziela.pl można znaleźć program wizyty Ojca Świętego, oraz uzupełniane na bieżąco informacje o pielgrzymce i przygotowaniach do niej. Na naszej stronie internetowej można przeczytać wywiady i artykuły dotyczące pielgrzymki, m.in. pełny tekst artykułu ks. Lubomyra Szurmakewycza, drukowany obok, który w "Niedzieli" został częściowo skrócony.