Reklama

Patrząc w niebo

Dziwny teleskop

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Godzinę po zachodzie Słońca na południowym niebie możemy obserwować czerwoną planetę Mars. Szukamy go nisko nad horyzontem, więc w mieście należy wybrać do jego wygodnej obserwacji odpowiednie miejsce. W ciągu następnych paru godzin Mars zajdzie pod horyzont. Na wieczornym niebie widać też wielki Trójkąt Letni. Najniżej rozpoznajemy gwiazdę Altair w konstelacji Orła, wysoko w zenicie Deneb w Łabędziu oraz Wegę w Lutni. Ustawiając się w stronę zachodu, rozpoznajemy gwiazdozbiór Herkulesa, jasną Perłę w maleńkiej Koronie Północnej oraz olbrzymią konstelację Wolarza z nisko świecącym na czerwono Arkturem. Na południowo-wschodnim niebie Ryby oraz wielki gwiazdozbiór Pegaza. Obok gwiazdozbiory Andromedy, Kasjopei (w kształcie literki W) oraz Perseusza. Nisko nad horyzontem odznacza się jasna Capella w Woźnicy. Pod Herkulesem znajdziemy opisaną tydzień temu dużą konstelację Wężownika. Od niego pochodzi znany symbol medycyny kaduceusz, czyli znana powszechnie laska opleciona dwoma wężami. Głowę w tej konstelacji oznacza biała gwiazda Ras Alhague, zaś wyraźną żółtą barwą świeci Cebalrai, znajdująca się na prawym ramieniu postaci. Ta wielka konstelacja jeszcze przed północą zniknie, niestety, pod horyzontem. 40 lat temu odkryto prawie nieuchwytne i bardzo tajemnicze cząstki elementarne, zwane neutrinami. Nie posiadają ładunku elektrycznego, a materia jest dla nich prawie przezroczysta. Gdybyśmy np. chcieli zatrzymać takie neutrino, musielibyśmy na jego drodze ustawić ołowianą barierę grubości roku świetlnego! Nic dziwnego, że wcześniej ludzie nie mieli o tych cząstkach najmniejszego pojęcia. One po prostu w nieodczuwalny dla nas sposób przeszywały wszystko na wskroś. Dlaczego jednak te nieszkodliwe cząstki są takie ważne dla naukowców? Otóż przy ich pomocy można by zajrzeć w sam środek rozgrzanych do milionów stopni gwiazd i przyjrzeć się dokładniej największym kosmicznym fajerwerkom, czyli wybuchającym supernowym. Można by też obejrzeć najbliższe otoczenie tajemniczych czarnych dziur! Neutrina podróżują przez przestrzenie kosmosu z prędkością bliską prędkości światła, niosąc cenne informacje o procesach, w których brały udział. Jakże jednak schwytać tak bardzo nieuchwytne cząstki, które jako sygnał SOS wysyłają np. przyszłe supernowe? Na świecie działa wiele detektorów neutrin, ale dopiero teraz powstaje pierwszy międzynarodowy neutrinowy teleskop, nazwany Amanda. Dziwny to teleskop, bowiem zamiast w górę patrzy w dół. Składa się z kilkunastu detektorów światła umieszczonych do dwóch kilometrów pod lodami Antarktydy. Na tych wielkich głębokościach lód jest krystalicznie czysty, a więc przezroczysty dla tzw. promieniowania Czerenkowa. Pojedynczego neutrina nie można tak po prostu zatrzymać. Kiedy jednak ich gromada dociera do Ziemi, to niektóre z nich zderzają się z jądrami ziemskich atomów. Czasami wywołuje to reakcję, w której powstają inne cząstki, zwane mionami. Rozpędzone miony emitują błysk błękitnego światła, czyli właśnie promieniowanie Czerenkowa, a te potrafi zarejestrować nasza Amanda. Wskazuje ona wówczas precyzyjnie miejsce na niebie, gdzie zaszło jakieś gwałtowne kosmiczne zdarzenie. Ten dziwny teleskop patrzy w dół i rejestruje tylko te miony, które nadlatują od wnętrza Ziemi, bowiem tylko one posiadają neutrinowy rodowód. Tylko neutrina potrafią bowiem przelecieć przez wnętrze kuli ziemskiej, zderzyć się od dołu z cząsteczkami lodu i wytworzyć lecące w górę miony.
Naukowcy mają różne sposoby na obserwacje kosmosu. Niektórzy patrzą w niebo gołym okiem, inni przez lunetę lub teleskop. A jeszcze inni patrzą w dół, co po przeczytaniu dzisiejszego odcinka nie powinno nas już dziwić.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Podziel się:

Oceń:

2001-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Kraków: wiadomo, kto będzie osobistym sekretarzem kard. Grzegorza Rysia

2025-12-27 15:05
Ks. Łukasz Jachymiak, osobisty sekretarz kard. Grzegorza Rysia

Archidiecezja Krakowska

Ks. Łukasz Jachymiak, osobisty sekretarz kard. Grzegorza Rysia

Kard. Grzegorz Ryś mianował swoim osobistym sekretarzem ks. Łukasza Jachymiaka. 36-letni kapłan był wcześniej m.in. wikariuszem parafii katedralnej na Wawelu i dyrektorem Katolickiej Szkoły Podstawowej im. Świętej Rodziny z Nazaretu w Krakowie.

Więcej ...

Najstarszy zachowany do dziś opłatek został znaleziony w książce należącej do polskiego szlachcica

2025-12-26 18:14

_Alicja_/pixabay.com

Najstarszy zachowany do dziś opłatek został znaleziony w książce należącej do polskiego szlachcica Władysława Konstantego Wituskiego (1605-1655). O odkryciu tym oraz bibliotece polskiego podróżnika, zagrabionej przez Szwedów w XVII wieku, opowiada w rozmowie z PAP dr Joanna Zatorska-Rosen.

Więcej ...

Jakie były najważniejsze wydarzenia kościelne w 2025 roku? Podsumowanie

2025-12-29 07:17

Bożena Sztajner/archiwum Niedzieli

Rok Jubileuszowy 2025 przeżywany pod hasłem „Pielgrzymi nadziei”, śmierć papieża Franciszka i wybór papieża Leona XIV – to główne wydarzenia kończącego się roku 2025, który podsumowuje rzecznik Konferencji Episkopatu Polski ks. Leszek Gęsiak SJ.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Kraków: wiadomo, kto będzie osobistym sekretarzem kard....

Kościół

Kraków: wiadomo, kto będzie osobistym sekretarzem kard....

Ks. prałat Henryk Jagodziński nuncjuszem apostolskim w...

Niedziela Kielecka

Ks. prałat Henryk Jagodziński nuncjuszem apostolskim w...

Francja: Nie żyje słynna aktorka Brigitte Bardot

Wiadomości

Francja: Nie żyje słynna aktorka Brigitte Bardot

Największą miłością jest cierpliwe trwanie przy kimś,...

Wiara

Największą miłością jest cierpliwe trwanie przy kimś,...

Leon XIV wprowadza zmiany w uroczystościach Bożego...

Kościół

Leon XIV wprowadza zmiany w uroczystościach Bożego...

Nowenna do Świętej Rodziny

Wiara

Nowenna do Świętej Rodziny

Nowenna do Dzieciątka Jezus

Wiara

Nowenna do Dzieciątka Jezus

Nakazane święta kościelne w 2025 roku

Kościół

Nakazane święta kościelne w 2025 roku

Kalendarz Adwentowy: Gdy rodzi się posłaniec łaski

Wiara

Kalendarz Adwentowy: Gdy rodzi się posłaniec łaski