W 80. rocznicę zwycięskiego powstania wielkopolskiego 1918-19 Muzeum Narodowe w Poznaniu wydało książkę Jarosława Łuczaka, poświęconą chorągwiom organizacji weteranów tego powstania, przechowywanym w zbiorach Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego (oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu).
Jest to zarazem 6. tom serii katalogów zbiorów poznańskiego Muzeum Narodowego, poświęconej tutejszym kolekcjom muzealnym. Wielkopolska placówka także świętowała wówczas swój jubileusz, gdyż utworzono ją 80 lat temu, w maju 1919 r., rozkazem głównodowodzącego Polskimi Siłami Zbrojnymi b. zaboru pruskiego ­ gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego. Od początku gromadzono w niej przede wszystkim pamiątki związane z powstaniem wielkopolskim. Cenne zbiory uległy zagładzie w trakcie II wojny światowej, ale intensywne starania o odbudowę kolekcji przyczyniły się do odzyskania rangi tej placówki.
Obecnie w Poznaniu eksponowany jest największy zbiór chorągwi używanych przez byłych powstańców wielkopolskich. Można tu obejrzeć wszystkie wzory sztandarów, wprowadzane przez kolejne organizacje kombatanckie. Warto podkreślić, że katalog J. Łuczaka obejmuje także obiekty przechowywane w zasobach magazynowych muzeum, daje więc pełną wiedzę dotyczącą znaków weteranów powstania.
Zdecydowana większość chorągwi nosi bliski Polakom wizerunek Matki Bożej Częstochowskiej, wpisując się tym samym w długą tradycję zawierzania Jasnogórskiej Królowej Narodu zarówno członków organizacji powstańczych, jak i podejmowanych przez nich działań.
Tradycja ta była bliska powstańcom. W wojskach wielkopolskich, tworzonych od połowy stycznia 1919 r., wizerunek Matki Bożej Częstochowskiej był umieszczony na sztandarach 1., 2. i 3. Pułku Ułanów Wielkopolskich. Nad wizerunkiem Matki Bożej, na płacie sztandaru pierwszej z wymienionych jednostek, widniało zawołanie: "Ku chwale Ojczyzny", przypominające genezę pułku.
Także trzy pierwsze pozycje katalogu obejmują znaki związane bezpośrednio z powstaniem, ufundowane jeszcze w okresie działań zbrojnych. Dwa z nich ­ chorągiew Straży Ludowej w Swarzędzu (1919 r.) i chorągiew I Batalionu Czarnkowskiego (1919 r.) ­ mają wizerunek Matki Bożej Częstochowskiej naszyty pośrodku białego pola. Sztandar z Czarnkowa zdobi także modlitewne wezwanie: "Królowo Korony Polskiej, módl się za nami". Wezwanie to już wcześniej, w 1863 r., tradycyjnie umieszczali powstańcy styczniowi.
Wiele organizacji kombatanckich, powoływanych w kręgach osób związanych z powstaniem wielkopolskim, posiadało swoje chorągwie, które poświęcano podczas specjalnych nabożeństw. Tej formy tradycyjnej manifestacji wiary i polskości broniono konsekwentnie.
Większość kół i towarzystw połączona została w 1938 r. w jednym skonsolidowanym Związku Powstańców Wielkopolskich. Wówczas ich znaki, wykonane według różnych wzorów, choć zgodne ze sobą w wymowie, ujednolicono przez wprowadzenie wstęg związkowych umieszczanych pod zwieńczeniami.
W wyniku działań wojennych 1939-45 wiele kół kombatanckich utraciło swe znaki, ale postarały się wkrótce o nowe, wykonane według kolejnego wzoru. Strona odwrotna płata zawierała umieszczony centralnie, pośrodku ciemnoniebieskiego krzyża kawalerskiego, wizerunek Matki Bożej Częstochowskiej. W okresie od 1947 r. do 1949 r. wykonano wiele znaków tego wzoru ­ większość z nich zachowała się.
Książka poznańskiego historyka prezentuje rzetelnie opracowany materiał źródłowy, zaspokoi więc potrzeby zarówno osób pasjonujących się historią militariów, jak i specjalistów, weksylologów.
Kombatanckie chorągwie wskazują nam dziś na inny wymiar bohaterstwa aniżeli zachowana w muzealnych kolekcjach broń czy sztandary bojowe. Wskazują na konieczność szacunku dla przeszłości, świadomego pielęgnowania tradycji i poczucia narodowej wspólnoty.
Skromne kombatanckie chorągwie świadczą o wiernej służbie tego pokolenia, które już odeszło na wartę ostatnią. Pozostał jednak testament ­ jak Ojczyźnie służyć pod opieką Jasnogórskiej Bogarodzicy Dziewicy, Hetmanki Oręża Polskiego.

Jarosław Łuczak: "Chorągwie weteranów Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 w zbiorach Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego". Muzeum Narodowe w Poznaniu, Poznań 1999, s. 356.