Reklama

Zapomniany ksiądz powstaniec

Jednym z ciekawszych eksponatów znajdujących się w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, dotyczących powstania styczniowego, jest album wypełniony fotografiami powstańców. Album ten był własnością generalnego policmajstra miasta Warszawy z 1863 r. - barona Platona Fredericksa. Ten unikatowy dokument, zatytułowany przez właściciela, "Pamiat miatieża" (Pamięć buntu), zawiera 729 fotografii. Nie byle kim w okresie powstania styczniowego był ks. Benwenuto Mańkowski, skoro na dziesiątej stronie albumu oberpolicmajstra znajduje się jego zdjęcie.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

22 marca 1863 r. nieduży oddział płk. Teodora Cieszkowskiego dotarł od strony Blanowic do Zawiercia, gdzie powstańcy spalili dwa mosty kolejowe, pozrywali linie telegraficzne i rozkręcili tory. Oddział z Zawiercia podążył drogą wzdłuż toru kolejowego, w stronę Łaz. Koło Kuźnicy Masłońskiej powstańcy zniszczyli trzeci most kolejowy, który przebiegał nad rzeką Czarną Przemszą. Za oddziałem Cieszkowskiego z Częstochowy została wysłana kolumna wojsk rosyjskich pod dowództwem mjr. Leo, w sile 2 rot piechoty i 15 kozaków. Do spotkania doszło 22 marca 1863 r. ok. godz. 5.00 po południu. Na przygotowujący się do posiłku oddział powstańczy napadło ok. 200 żołnierzy rosyjskich. Zaskoczony oddział Cieszkowskiego, walcząc, wycofywał się w stronę Siewierza przez Porębę.
W lesie rokickim wśród poległych powstańców był ks. Benwenuto Mańkowski i obywatel ziemski Henryk Wodzyński.
Walenty (Mańko) Mańkowski - ksiądz z Zakonu Bernardynów urodził się w rodzinie chłopskiej w 1816 r. w Białkowie, w powiecie konińskim. Po ukończeniu szkoły parafialnej wstąpił do klasztoru Bernardynów w Kole, gdzie przyjął imię zakonne Benwenuto.
Jako kaznodzieja Zakonu Bernardynów przez wiele lat głosił kazania w kościołach tego zgromadzenia w Kole, Kaliszu, Złoczewie, Przasnyszu oraz w innych miastach. Kazania jego odznaczały się głębokim uczuciem religijnym, miłością do ojczyzny i zrozumieniem jej położenia oraz potrzeb.
W 1848 r. ks. Mańkowski został przeniesiony do klasztoru św. Anny w Warszawie, gdzie zasłynął jako nieprzeciętny głosiciel Ewangelii, czołowy budziciel ducha narodowego okresu Wiosny Ludów w Kongresówce.
Na początku 1850 r. ks. Mańkowski został uwięziony i osadzony w cytadeli warszawskiej, a w lipcu tegoż roku zesłany do guberni wołogdzkiej.
Ogłoszona po pokoju paryskim amnestia pozwoliła powrócić do Polski paru tysiącom sybiraków. Wśród nich był również ks. Mańkowski, który wrócił do kraju jesienią 1856 r.
Chory na gruźlicę Ojciec Benwenuto zostaje umieszczony w klasztorze św. Anny w Przyrowie k. Częstochowy. Tym samym skazany zostaje na polityczną bezczynność. W swoim pamiętniku napisze: "... Po przybyciu do Świętej Anny, po takim smutku i utrudzeniu moralnem, przyjść do siebie nie mogę. Wypaliło się gorączką kawał życia - mniejsza o to. Wszakże życie nasze świętej prawdzie i ludziom na ofiarę złożyć powinniśmy. Długobym dziś pisał, ale myśl niknie pod piórem i na dno serca upada...".
Wypadki lutowe i kwietniowe w Warszawie 1861 r. odrodziły Ojca Benwenuto. Mimo moskiewskiego zakazu, głosi kazania dla pielgrzymów podążających przez Przyrów do Częstochowy. Rok 1861 jest rokiem największego rozkwitu jego kaznodziejskiego talentu.
W pamiętnym 1861 r. z Warszawy wyrusza piesza pielgrzymka na Jasną Górę. Ojciec Benwenuto uczestniczy w niej i wygłasza dwa kazania.
Rok ten dla ks. Mańkowskiego jako kaznodziei był pracowity. Zaniepokojone jego wystąpieniami władze carskie szukały pretekstu, aby zakonnika uwięzić. Nieudana prowokacja przestrzegła go przed grożącym mu niebezpieczeństwem i przygasiła jego patriotyczno-religijny zapał.
22 stycznia 1863 r. wybucha powstanie. Ok. 20 marca na wieść o zbliżającym się do Przyrowa oddziale powstańczym płk. Teodora Cieszkowskiego, ks. Mańkowski porzuca klasztorną celę i zostaje kapelanem. 22 marca 1863 r. - ginie.
Według relacji zebranych przez Zygmunta Kolumna i opublikowanych w 1867 r. w Krakowie w książce pt. Pamiątka dla rodzin polskich - "... ks. Benwenuto z krzyżem w ręku (obok płk. T. Cieszkowskiego), wiodąc powstańcze szeregi, stanął na przedzie i w tejże chwili, ugodzony kulą moskiewską, padł na polu chwały (jeden z pierwszych). Moskale dobili go bagnetami i zupełnie obdarli. Zwłoki jego uroczyście zostały pochowane w Przyrowie...".
W kronice Sióstr Dominikanek w Świętej Annie znajduje się krótka wzmianka: "Tradycja ustna mówi, że podczas powstania styczniowego 1863 r. o. Benwenuto spowiadał powstańców w lesie dąbrowskim. Napadli go Rosjanie i szablami posiekali. Zebrano jego szczątki i pochowano w skrzyni w grobowcu, pod kaplicą św. Anny".
Niemały był udział w powstaniu 1863 r. księży. Z tegoż powodu w Kongresówce władze rosyjskie w listopadzie 1864 r. kasują klasztory. Skasowany został również klasztor bernardyński, a pieczę nad sanktuarium na krótki okres przejęli księża diecezjalni. Przez pięć lat klasztor zajmowało wojsko rosyjskie. 30 sierpnia 1869 r. do klasztoru w Świętej Annie przybyły Siostry Dominikanki, które gospodarują tu do dnia dzisiejszego.
Tak naprawdę, to obecnie nie wiadomo, gdzie spoczywają szczątki księdza bohatera - powstańca. Niestety, Siostry Dominikanki nie odnalazły miejsca spoczynku ks. Mańkowskiego. Ślady pochówku mógł zatrzeć pożar, który w 1881 r. zniszczył część klasztoru i kościoła, mogło je też zniszczyć stacjonujące w klasztorze wojsko, któremu mogiła wroga-bohatera nie była miła. A może gdzieś w podziemiach kaplicy leżą bezimienne i zapomniane, tak jak zapomniano o czynach i postaci księdza powstańca - ówczesnego Popiełuszki - kapelana oddziału Teodora Cieszkowskiego.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Podziel się:

Oceń:

2003-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Premier: stan zagrożenia odwołany; pozostajemy czujni

2025-09-13 19:13

PAP/Darek Delmanowicz

Stan zagrożenia odwołany; pozostajemy czujni - przekazał w sobotę premier Donald Tusk po zakończeniu operacji polskich i sojuszniczych samolotów bojowych wobec zagrożenia atakami donów nad Ukrainą. Szef rządu podziękował też wszystkim zaangażowanym w operację w powietrzu i na ziemi.

Więcej ...

Niezwyciężony Triumf serca

2025-09-02 08:23

Niedziela Ogólnopolska 36/2025, str. 54-55

Mat.prasowy

12 września na ekrany kin wchodzi ekranizacja amerykańskiego reżysera o polskim męczenniku.

Więcej ...

Miasto, które opowiada

2025-09-14 09:30
Bp Adrian Put

ks. Rafał Witkowski

Bp Adrian Put

W Nowym Miasteczku odbyła się konferencja pt. „Miasto, które opowiada” w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa. Spotkanie rozpoczęło się uhonorowaniem proboszcza parafii w Nowym Miasteczku ks. Wojciecha Ratajewskiego złotą odznaką "Za opiekę nad zabytkami".

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Alert RCB dla kilku powiatów woj. lubelskiego w związku z...

Wiadomości

Alert RCB dla kilku powiatów woj. lubelskiego w związku z...

List Prymasa Polski po wydarzeniach w kościele w Mieścisku

Kościół

List Prymasa Polski po wydarzeniach w kościele w Mieścisku

Pijany mężczyzna podczas Mszy św. zatakował kapłana

Kościół

Pijany mężczyzna podczas Mszy św. zatakował kapłana

Nowenna do Matki Bożej Bolesnej

Wiara

Nowenna do Matki Bożej Bolesnej

Archidiecezja katowicka: Komunikat w sprawie parafii św....

Kościół

Archidiecezja katowicka: Komunikat w sprawie parafii św....

„Ciemne Typy” z Polski na kanonizacji Frassatiego i...

Kościół

„Ciemne Typy” z Polski na kanonizacji Frassatiego i...

To on wybrał mnie

Kościół

To on wybrał mnie

Nowenna do św. Stanisława Kostki

Wiara

Nowenna do św. Stanisława Kostki

Abp Sorrentino: nie jest prawdą, że ciało Carla Acutisa...

Kościół

Abp Sorrentino: nie jest prawdą, że ciało Carla Acutisa...