Zgromadzenie założone zostało 127 lat temu. Obecnie w Nowogródku jest czternaście sióstr, które prowadzą Dom Pielgrzyma z pełną obsługą turystyczną (kulinarną i noclegową). Nazaretanki przybyły tu w 1929 r. na zaproszenie bp. Zygmunta Łozińskiego by objąć opiekę nad białą farą. Prowadziły życie proste i ukryte, oddane Bogu i ludziom. Ich działalność opierała się na nauczaniu i wychowaniu dzieci oraz młodzieży. W tym celu otworzyły szkołę w Nowogródku. W obecnym Domu Pielgrzyma mieściła się szkoła, a siostry mieszkały obok w białym domu.

Rok 1939 początek II wojny światowej, która diametralnie zmieniła ład i harmonię życia sióstr. Zaczęły się masowe aresztowania - wśród ludzi zapanowała atmosfera rozpaczy i beznadziejności. Jedyną pomocą dla nich był Bóg! Cóż jednak mogły zrobić te zakonnice, jeżeli potrzeba jest ofiary życia. Tak samo jak i inni ludzie ulegały szykanom i poniżeniom ze strony okupanta.

Na przełomie 1942/43 r. rozpoczęły się masowe egzekucje. Zostali rozstrzelani prawie wszyscy kapłani z Nowogródka. Przy życiu został tylko kapelan sióstr - ks. Aleksander Zienkiewicz. Pod koniec lipca 1943 r. zostało aresztowanych ponad 100 osób z miasta, przeważnie ojcowie rodzin. Wtedy Siostra Przełożona wypowiedziała słowa: "Mój Boże, jeżeli jest potrzebna ofiara, to od nas ją przyjmij. Raczej niech my zginiemy niżeli ci ojcowie".

Kiedy siostry dowiedziały się, że na mieście został aresztowany ostatni ksiądz - A. Zienkiewicz, to także, modliły się żeby one zginęły, a nie ksiądz, bo jest bardziej potrzebny. Pan Bóg wysłuchał ich modlitw. Dnia 31 lipca siostry dostały wezwanie na komisariat. Wspólnota sióstr liczyła wtedy 12 osób. Na komisariat udało się 11 sióstr, ponieważ s. Małgorzata pracowała w szpitalu. Gdy siostry wyruszyły na komisariat to s. Małgorzata wracała z pracy i matka przełożona nie kazała iść jej z nimi. Siostry nie przypuszczały, że jest to ich marsz ku śmierci. Sądziły, że będą wywiezione na przymusowe roboty. Całą noc spędziły w piwnicy, a następnego dnia o świcie zostały wywiezione za Nowogródek i rozstrzelane.

Rankiem 1 sierpnia 1943 r. ludzie przyszli do kościoła i zauważyli, że nie ma zakonnic. Stały tylko puste klęczniki (stoją oryginalne obecnie w tym samym miejscu od 1943 r.). Wierni i ks. Aleksander wierzyli, że siostry wrócą. Nadzieja jednak okazała się złudna. Pewnego dnia jakiś człowiek wyznał ks. Aleksandrowi, że zostały one zamordowane. Poinformowana przez księdza jedyna pozostała przy życiu nazaretanka s. Małgorzata poszła do lasu i odnalazła ich mogiłę. Na jakiekolwiek uczczenie miejsca kaźni nie było w tamtych czasach mowy. Jedynie co mogła zrobić, to umieścić na pobliskim drzewie mały krzyż.

Po zakończeniu działań wojennych w 1945 r. odbyła się przy pomocy tamtejszych parafian pierwsza ekshumacja sióstr. Ich szczątki zostały przeniesione i pochowane przed kościołem. Znajduje się tam obecnie kamień pamiątkowy.

W 1946 r. ks. Aleksander musiał opuścić Nowogródek i biała fara pozostała bez kapłana. Świątynia nie została zamknięta, ponieważ przebywała tam s. Małgorzata, która mieszkała w zakrystii. Była jedyną nazaretanką w mieście. Opiekowała się kościołem i mogiłą sióstr. Ludzie normalnie przychodzili na nabożeństwa, rozkładano szaty liturgiczne na ołtarzu i w taki sposób modlono się bez księdza.

S. Małgorzata była coraz starsza i zdawała sobie sprawę, że jej czas na ziemi dobiega końca. Obawiała się, że wraz z jej śmiercią przestanie istnieć w Nowogródku "Nazaret". Przychodziły do niej jednak często dziewczęta i pomagały w pracy przy świątyni, ponieważ była już coraz słabsza. Pewnego dnia s. Małgorzata poprosiła żeby jedna z dziewcząt włożyła na siebie jej habit, a to po to, by później, po śmierci umiała ją ubrać.

Dziewczyna ta po jakimś czasie wstąpiła do Nazaretanek. Jest to s. Teresa, która pracuje w Grodnie. W 1991 r. rozpoczął się proces beatyfikacyjny Sióstr Nazaretanek z Nowogródka. Szczątki pomordowanych zakonnic zostały przeniesione spod muru kościelnego do sarkofagu wewnątrz kościoła, natomiast 5 marca 2000 r. Ojciec Święty Jan Paweł II w Rzymie beatyfikował 11 sióstr z Nowogródka.

Obecnie w Nowogródku jest czternaście sióstr, którym przewodzi s. Diana Tychowska z Trzciannego. Serdecznie dziękuję siostrze, która opowiadała o swoim zgromadzeniu i historii Kościoła.