O roli świeckich i kobiet w Kościele, spuściźnie Soboru Watykańskiego II i związkach nauczania papieża Jana Pawła II z nauczaniem jego następców dyskutowali uczestnicy debaty z cyklu „Myśląc z Wojtyłą…”, która odbyła się we wtorkowy wieczór w Domu Arcybiskupów Warszawskich. W piątej już debacie udział wzięli biskup opolski Andrzej Czaja, redaktor naczelny kwartalnika „Christianitas” Paweł Milcarek oraz dr Krzysztof Dorosz z Kościoła ewangelicko-reformowanego. Spotkanie poprowadził Zbigniew Nosowski. Po krótkim wprowadzeniu kard. Kazimierza Nycza głos zabrał bp Andrzej Czaja, który wypunktował główne elementy papieskiego nauczania o Kościele.

- Sądzę, że tym, co było dla papieża najważniejsze, to widzenie Kościoła jako żywej wspólnoty wierzących – mówił biskup opolski. – W jego dziełach czytamy, że w Kościele najważniejsza jest żywa więź jego członków z Chrystusem. Wobec tej więzi wszelki aktywizm jest wtórny. Zawsze jednak istnieje niebezpieczeństwo zachwiania proporcji działania i kontemplacji. Tymczasem to kontemplacja ma być według Wojtyły źródłem, z którego płynie siła i zdolność do bycia bardziej otwartym i pokornym. Komunia z Chrystusem stanowi największą tajemnicę Kościoła.

Bp Czaja zaznaczył, że Jan Paweł II nieustannie wzywał do zakorzenienia w Bogu i szukania najgłębszego sensu posługi Kościoła, aby nie okazało się, że zaczyna on służyć samemu sobie. A także wskazywał na potrzebę stanięcia w prawdzie, wskazania błędów i grzechów Kościoła. – Jan Paweł II nie bał się nazywać zła po imieniu. Był przeciwnikiem myślenia, że należy budować Kościół silny i bogaty. Przeciwnie, wolał by stał się małą trzódką, ale przepełnioną ewangelicznym zapałem – mówił biskup.

Z tym zagadnieniem łączy się również temat bliski sercu Karola Wojtyły, jakim jest nowa ewangelizacja. Papież upatrywał w niej szansy na odnowienie dynamizmu Kościoła, otwarcie na młodych i ludzi pozostających na peryferiach wiary. Widział także pilną potrzebę lepszej formacji ludzi dorosłych i wspierania ubogich. Bp Czaja wskazał też na troskę Karola Wojtyły o większe włączenie ludzi świeckich w życie parafii, co wymaga głębokiej przebudowy mentalności duchownych.

- Dziś również wierni oczekują od nas kapłanów, że będziemy specjalistami od duchowości a nie zarządzania parafią – zakończył bp Czaja. – Naprawdę są lepsi, których można zaangażować w czuwania nad remontem kościoła i tego typu sprawami.

Paweł Milcarek w swoim wystąpieniu skupił się na aspekcie promocji laikatu obecnym w nauczaniu Jana Pawła II – Świeccy w percepcji papieża mają pełne powołanie do świętości. Nie jest to powołanie jakoś mniej wartościowe. Powołań tych nie należy jednak utożsamiać i zbytnio mieszać ról świeckich i kapłanów. Istnieje duże niebezpieczeństwo klerykalizacji laikatu, przed którym ostrzegał Wojtyła. Świecki traci wtedy z pola widzenia swoją właściwą funkcję, jaką jest zaangażowanie w chrześcijańską tkankę życia społecznego – zaznaczył.

Dr Krzysztof Dorosz z Kościoła ewangelicko-reformowanego przyznał, że nauczanie Jana Pawła II jest mu bardzo bliskie, ponieważ w dużej części pokrywa się z myślą jednego z czołowych teologów protestanckich, Karla Bartha. Już w encyklice „Redemptor hominis” papież napisał, że „tajemnica człowieka wyjaśnia się jedynie w świetle tajemnicy Słowa Wcielonego”. - To przekonanie, że zrozumieć człowieka można jedynie spoglądając ku Chrystusowi jest wspólne katolikom i protestantom – zaznaczył.

Prelegenci zgodnie przyznali, że ważnym elementem papieskiego nauczania o Kościele było wskazanie na potrzebę prowadzenia ożywionego dialogu ekumenicznego. Bp Czaja przyznał, że choć ilość wiernych uczestnicząca w spotkaniach ekumenicznych spadła, atmosfera tych spotkań jest wyjątkowo gorąca. W odpowiedzi na to Paweł Milcarek zauważył, że często nabożeństwa ekumeniczne przebiegają w klimacie bardziej przyjaznym niż rozmowy wewnątrz Kościoła katolickiego, co stanowi problem, nad którym warto dłużej się zatrzymać.

Zapytany o rolę kobiet w Kościele dr Dorosz przyznał, że dyskusja na ten temat dopiero się zaczyna, a chrześcijanie są dopiero na początku drogi do odpowiedzi na pytanie, jaką rolę mają pełnić kobiety we wspólnocie wierzących. Bp Czaja dodał, że Karol Wojtyła w swoim nauczaniu wskazał, że pełnią realizacji kobiecego powołania jest macierzyństwo fizyczne i duchowe.

Prelegenci zgodzili się także, że na nauczanie Jana Pawła II nie możemy patrzeć w oderwaniu od nauczania jego poprzedników i następców. Jak zauważył bp Czaja, Jan Paweł II był świadkiem, Benedykt XVI wielkim teologiem, a papież Franciszek jest charyzmatykiem, ale ich pontyfikaty wzajemnie się uzupełniają.

Na zakończenie głos zabrał gość specjalny, kard. Stanisław Dziwisz, który w nawiązaniu do puenty dyskusji opowiedział o wieloletniej współpracy i przyjaźni Jana Pawła II z jego następcą, kard. Ratzingerem.

Cykl comiesięcznych debat „Myśląc Wojtyłą” organizowanych w związku z kanonizacją Jana Pawła II zapoczątkowano w listopadzie ub. roku. Do tej pory dyskusje poświęcone były Bogu, człowiekowi, Europie i światu, Polsce oraz Kościołowi. Następna będzie poświęcona młodzieży.

Organizatorami debat są: Papieski Wydział Teologiczny w Warszawie, kwartalnik "Więź", Instytut Papieża Jana Pawła II, Centrum Myśli Jana Pawła II, Klub Inteligencji Katolickiej w Warszawie, Fundacja Dzieło Nowego Tysiąclecia oraz Katolicka Agencja Informacyjna.