W ostatnich dniach ukazał się kolejny numer cenionego periodyku „Peregrinus Cracoviensis” (nr 18), wydawanego przez Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ. Zeszyt jest wielotematyczny i zawiera 12 artykułów. Autorami są duchowni i świeccy pracownicy naukowi takich uczelni, jak: Papieska Akademia Teologiczna w Krakowie, Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Śląski, Akademia Pomorska w Słupsku, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytet Gdański oraz Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu.
Prezentowany materiał można usystematyzować w kilka grup problemowych. Grupa pierwsza obejmuje artykuły o charakterze ogólnym, w których autorzy prezentują różne spojrzenia na zjawisko pielgrzymowania oraz na sanktuarium. Ks. Grzegorz Ryś w interesującym wywodzie zastanawia się nad trójczłonowością istoty pielgrzymowania, które jest zarówno formą modlitwy, rodzajem wędrówki turystycznej oraz istotnym elementem edukacji. Jak w większości swych prac, ks. Ryś ujmuje temat w sposób bardzo syntetyczny, wzbogacając go licznymi cytatami z unikatowych na ogół źródeł. W tej grupie mieści się również artykuł Antoniego Jackowskiego oraz Izabeli Sołjan, w którym autorzy starają się opisać zjawisko pielgrzymowania jako jednego z przejawów solidarności międzyludzkiej. Jest to polski tekst referatu przygotowanego przez autorów na zamówienie Papieskiej Rady ds. Duszpasterstwa Migrantów i Podróżujących w Watykanie i wygłoszonego podczas V Europejskiego Kongresu Pielgrzymek i Sanktuariów w Lourdes, 10-13 września 2007 r. Temat przewodni Kongresu: „Pielgrzymki i sanktuaria drogami pokoju, przestrzeniami miłosierdzia”. Autorem trzeciego artykułu z tej grupy jest socjolog o. Roman Oktawian Jusiak OFM, który podjął interesującą próbę spojrzenia na sanktuarium i jego rolę w szeroko pojmowanym środowisku społecznym i lokalnym.
Kolejną grupę problemową stanowią opracowania o charakterze historycznym. Obejmuje ona m.in. dwa artykuły ks. Jana Góreckiego, wybitnego znawcy dziejów pielgrzymowania w Polsce, a na Górnym Śląsku w szczególności. Pierwszy z nich odnosi się do pielgrzymowania Europejczyków do Rzymu w latach 1869-1914 (opracowany na podstawie wiadomości zawartych w czasopiśmie „Katolik”), w drugim natomiast scharakteryzowano pielgrzymki ludu górnośląskiego do grobu św. Jacka w Krakowie, zwłaszcza w okresie od XIX wieku. Autorem kolejnego artykułu z tej grupy jest ks. Andrzej Baczyński, ukazujący pielgrzymki Jana Pawła II poprzez spojrzenie teologa i dziennikarza.
Następną grupę stanowią artykuły dotyczące ośrodków kultu religijnego: Wadowic (Franciszek Mróz), Sianowa (Eugeniusz Rydz), Skrzatusza (Iwona Jażewicz) oraz Szczecinka (Adam Choiński, Lidia Konopka, ks. Andrzej Targosz). Autorzy ukazują różne aspekty działalności ośrodków, omawiają ruch pielgrzymkowy, jego zasięg przestrzenny, strukturę społeczną itp. W przypadku Szczecinka zaprezentowano nowy element miejscowego krajobrazu sakralnego, jaki stanowi kalwaria wybudowana w ostatnich latach w parafii pw. św. Rozalii.
W pozostałych artykułach przedstawiono formy współpracy sanktuarium św. Maksymiliana z samorządem w Gdyni (Lucyna Przybylska) oraz rozważania związane z krajobrazem sakralnym Górskiego Karabachu (Janusz Górecki).
Do rąk Czytelnika trafia kolejne wydawnictwo znacznie poszerzające nasz zakres wiedzy o zjawisku pielgrzymowania. Warto podkreślić bardzo staranną, jak zwykle w przypadku tego czasopisma, stronę edytorską, na którą składają się również kolorowe ilustracje.

(Red.)

„PEREGRINUS CRACOVIENSIS”, zesz. 18/2007, Przew. Komitetu Redakcyjnego Antoni Jackowski; Red. tomu: Elżbieta Bilska-Wodecka, Izabela Sołjan; Recenzent: ks. Maciej Ostrowski. Wydawca: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, ul. Gronostajowa 7, 30-387 Kraków, Kampus UJ, tel. (0-12) 664-52-50, www.geo.uj.edu.pl.