Reklama

Tajemnice bolesławieckiego MDK-u

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Położony przy spokojnej ulicy, niedaleko centrum Bolesławca, budynek wyróżnia się na tle otoczenia. Świeżo odremontowana fasada, kontrastująca z zielonym tłem drzew i krzewów, oraz pluskające w słońcu strumienie fontanny przyciągają uwagę przechodniów. Dziś mieści się tu Miejski Dom Kultury. Ale starsi mieszkańcy Bolesławca wciąż przechodzą tędy ze strachem, bo mury budynku przy ul. Grunwaldzkiej 5 kryją ponure tajemnice. W czasie wojny znajdowała się tutaj siedziba gestapo, którą w 1945 r. przejął stalinowski Urząd Bezpieczeństwa. Korzystając z dobrodziejstw pozostawionego inwentarza, wprowadzał jedyny słuszny ludowy ustrój.
Interesujące są przede wszystkim piwnice budynku. Przy wejściu do podziemia widać masywne wrota, zaś wejść do poszczególnych pomieszczeń bronią drewniane drzwi z charakterystycznymi więziennymi judaszami i numeracją. Zachowała się także m.in. oryginalna posadzka z cegieł, żeliwna umywalka i toaleta, a w niektórych piwnicznych oknach istnieją ciągle te same kraty.
Jeszcze bardziej wymowne są napisy i grafiki wyryte w celach przez więźniów. Bez trudu odnaleźć można wyskrobane w tynku imiona i nazwiska przetrzymywanych, daty zatrzymań oraz charakterystyczne ciągi kresek - więziennych kalendarzy. Szczególnie symboliczny jest wizerunek orła w koronie. Jego obecność poświadcza, że przynajmniej część więźniów była ofiarami represji politycznych, jak np. młodociani, bo mający wówczas po ok. 16 lat, członkowie nielegalnej formacji „Narodowe Siły Zbrojne, Grupa nr 5 im. Józefa Piłsudskiego”, którzy byli więzieni w bolesławieckim areszcie za wydawanie niepodległościowych ulotek. W ocenie Krzysztofa Szwagrzyka, historyka z wrocławskiego IPN-u, bolesławieckie katakumby ze względu na swój stan są jednym z najlepiej zachowanych obiektów tego typu na Dolnym Śląsku.
Ale Grunwaldzka 5 to nie tylko doskonale zachowana katownia bezpieki. Za przyczyną ubiegłorocznego, makabrycznego znaleziska atmosfera wokół niej gęstnieje jeszcze bardziej. We wrześniu 2007 r. w trakcie prac ziemnych w pobliżu bolesławieckiego MDK-u przypadkowo odkopano ludzkie szczątki. Wstępne oględziny szkieletów wykazały, że mogą to być kości osób zmarłych ponad pół wieku temu. Zdaniem historyków z IPN-u, a także mieszkańców miasta, zwłoki te mogą należeć do ofiar represji hitlerowskiej policji politycznej bądź też do ofiar powojennych zbrodni komunistycznego terroru. Jeśli jednak okres niemiecki przykrywa mgła niewiedzy, to już z pewnością wiadomo, że po wojnie więźniów przetrzymywano tu od 1946 r. do 1949 r. Świadczą o tym wyryte na ścianach daty i naoczni świadkowie.
Wiadomo też, że przetrzymywane tu osoby pozbawiano nie tylko wolności, ale także torturowano i bito. Według relacji, do których dotarli bolesławieccy dziennikarze, niektórzy świadkowie tamtych wydarzeń ciągle pamiętają skatowane ciała więźniów, ścisk panujący w celach i jęk bitych dobiegający z piwnic. Ale czy w bolesławieckiej katowni umierali ludzie, np. prześladowani przez komunistów członkowie AK, trudno dziś jednoznacznie stwierdzić. Starsi mieszkańcy miasta pamiętają co prawda, że po wojnie za obecnym budynkiem MDK-u znajdowały się ogródki funkcjonariuszy bezpieki, na których ponoć jeszcze w latach 70. znajdowano ludzkie szczątki, a w ogrodzie okalającym willę miała być umieszczona prowizoryczna szubienica. To jednak tylko poszlaki.
Odnalezione jesienią 2007 r. szczątki należały do kobiety i mężczyzny, których ciała zakopano bez trumien w płytkich dołach. Ustalono, że ciała zostały niechlujnie wrzucone do wykopów, o czym świadczyło ułożenie odnalezionych kości. Dokładniejsze badania wykluczyły często po wojnie stosowaną przez komunistów egzekucję metodą katyńską, a także jakiekolwiek inne użycie broni. Wrześniowe odkrycie stało się przyczynkiem do dalszych poszukiwań:
„26 października 2007 r. pracownicy Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej IPN we Wrocławiu prowadzili na tym terenie badania georadarem w celu poszukiwania innych miejsc pochówku, które mogły być ukryte w tym miejscu, oraz potwierdzenia związku znalezionych szczątków z pobliską siedzibą UB - głosi komunikat wrocławskiego IPN-u. - Przeprowadziliśmy badania georadarem oraz ekshumacje. W wyniku prowadzonych prac ekshumacyjnych w dwóch miejscach odkryto niekompletne szczątki ludzkie, które zostały przekazane Prokuraturze Rejonowej w Bolesławcu”. Krzysztof Szwagrzyk potwierdza, że poszukiwania kolejnych mogił będą kontynuowane. Utrwalona w piwnicach działalność UB jest znakomitym obrazem tego, jak reżim postępował ze społeczeństwem zaraz po wojnie. Władze Bolesławca zapowiedziały, że w budynku MDK-u powstanie Izba Pamięci.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Podziel się:

Oceń:

2008-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Bp Przybylski na Czuwaniu Odnowy w Duchu Świętym: Kościół i świat potrzebują doświadczenia jedności

2024-05-18 18:04
Ulf Ekman

Karol Porwich/Niedziela

Ulf Ekman

O tym, że dziś i Kościół, i świat potrzebują doświadczenia jedności mówił na Jasnej Górze bp Andrzej Przybylski, delegat KEP ds. Ruchu Odnowy w Duchu Świętym. Przewodniczył Mszy św. z udziałem kilkudziesięciu tysięcy uczestników Ogólnopolskiego Czuwania Katolickiej Odnowy w Duchu Świętym na Jasnej Górze.

Więcej ...

Jak będzie przebiegał Synod Archidiecezji Wrocławskiej?

2024-05-18 14:02
Do włączenia się w synod diecezjalny jest zaproszony każdy i każda z nas, świeccy i duchowni

Magdalena Lewandowska/Niedziela

Do włączenia się w synod diecezjalny jest zaproszony każdy i każda z nas, świeccy i duchowni

Dla wiernych Archidiecezji Wrocławskiej nadchodzi okazja, aby mieć wpływ na kształt lokalnego Kościoła. 19 maja rozpocznie się II Synod Archidiecezji Wrocławskiej i jest do niego zaproszony każdy, komu leży na sercu dobro Kościoła. Spotkania presynodalne pokazały, że potencjał zarówno wśród świeckich jak i duchownych do wzajemnej współpracy jest, a rozpoczynający się synod ma stać się wzmocnieniem tej więzi i nadaniem kierunku, którym chce prowadzić Kościół wrocławski Duch Święty.

Więcej ...

#PodcastUmajony (odcinek 19.): Strzelaj. Nie spudłujesz

2024-05-18 19:30

Mat.prasowy

Co zrobić, żeby w ciągu dnia dusza nie zemdlała z głodu? Czy modlitwa może być jak proca? I co to właściwie ma wspólnego z przekąską i przystawką? Zapraszamy na dziewiętnasty odcinek „Podcastu umajonego” ks. Tomasza Podlewskiego o maryjnej modlitwie aktami strzelistymi.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Święty od trudnych spraw

Niedziela w Warszawie

Święty od trudnych spraw

Obchody 80. rocznicy Bitwy o Monte Cassino, wśród...

Historia

Obchody 80. rocznicy Bitwy o Monte Cassino, wśród...

Bp Andrzej Przybylski: jeśli chcemy mieć pełnie życia,...

Wiara

Bp Andrzej Przybylski: jeśli chcemy mieć pełnie życia,...

Kard. Ryś: neutralność religijna polega na wspieraniu...

Kościół

Kard. Ryś: neutralność religijna polega na wspieraniu...

10 mało znanych faktów o objawieniach w Fatimie

Wiara

10 mało znanych faktów o objawieniach w Fatimie

Anioł z Auschwitz

Wiara

Anioł z Auschwitz

#NiezbędnikMaryjny: Litania Loretańska - wezwania

Wiara

#NiezbędnikMaryjny: Litania Loretańska - wezwania

Hiobowe wieści dla katechetów

Wiadomości

Hiobowe wieści dla katechetów

Świadectwo Raymonda Nadera: naznaczony przez św. Szarbela

Wiara

Świadectwo Raymonda Nadera: naznaczony przez św. Szarbela