12 marca 2018

Kiedy stanąłem w drzwiach klasztoru Mater Ecclesiae, doprowadzony tam przez strażnika z Gwardii Szwajcarskiej, który odebrał mnie przy bramie św. Anny, memor Carmela przyjęła mnie z uśmiechem i zaprosiła do środka, mówiąc: „Proszę, jest pan tu już jak u siebie w domu”. Czekając kilka minut w cichym holu, pomyślałem, że być może nie jest to tylko uprzejme okolicznościowe zdanie. To rzeczywiście już czwarty raz w ciągu pięciu lat, jak przyszedłem odwiedzić Benedykta XVI – ciągłość potwierdzająca przyjaźń, którą papież emeryt okazał mi w swoich listach.

Kiedy wszedłem do sali audiencji, papież czekał na mnie, stojąc przy chodziku. Podziękowałem mu za uprzejmość, lecz poprosiłem, aby usiadł. Wtedy dopiero objąłem go i zapytałem, jak się czuje. Pokręcił głową i wyszeptał: „Tak sobie”. Zapytałem o jego upadki, o których wspomniał w swoim ostatnim liście. Powiedział, że zdarzyło się to aż cztery razy: dwa z nich nie miały poważniejszych konsekwencji, lecz pozostałe dwa spowodowały pęknięcie żebra i podbite oko. Ponieważ ręką wskazał lewe oko, powiedziałem, że na szczęście to jest to, na które nie widzi, na co papież z uśmiechem odparł: „Opatrzność czuwa zawsze, nawet w takich sytuacjach”. Opowiedziałem mu, że również moja matka i ciotka, jego rówieśniczki, miały podobne problemy. Papież zauważył, że starsi ludzie z jednej strony nie zdają sobie sprawy z tego, że nie mogą już dobrze kontrolować swoich ruchów, a z drugiej wykazują nieco pychy, wierząc, że są jeszcze samodzielni. To słowo w ustach papieża wyjawiło być może pewną skruchę, skoro pycha jest grzechem głównym.

WIĘCEJ PRZECZYTASZ W KSIĄŻCE „W POSZUKIWANIU PRAWDY”, WYDAWNICTWO ESPRIT

DRUGA FALA APOSTAZJI

W trakcie naszej rozmowy zwróciłem uwagę, że – pomijając tradycjonalistów – to ogólnie wierni wydają się przeżywać coraz większy kryzys. Zacytowałem dane z niedawnego sondażu przeprowadzonego przez Community Media Research dla dziennika „La Stampa”, według którego od 2000 do 2018 roku liczba Włochów deklarujących się jako katolicy spadła z osiemdziesięciu do sześćdziesięciu procent, a praktykujących katolików z pięćdziesięciu do dwudziestu pięciu procent, podczas gdy liczba tych, którzy nie należą do żadnego wyznania, wzrosła z dziewiętnastu do trzydziestu trzech procent. Ratzinger wykrzyknął: „Tak ogromna strata?”. Później jednak pomyślał, że w innych częściach świata strata ta dokonała się już dawno temu, we Włoszech doszło do niej tylko z opóźnieniem. „Rodzaj długiej fali” – skomentowałem.

Ratzinger wspomniał, że w diecezji Monachium, gdzie był biskupem, procent ten już dawno temu spadł wręcz do liczb jednocyfrowych. Jako przyczyny podał z jednej strony sekularyzację związaną z globalizacją, a z drugiej imigrację.

PAPIEŻ FRANCISZEK

Pociągnąłem temat, zauważając, że nawet pozorna popularność papieża Franciszka, bardziej medialna niż rzeczywista, nie zdołała zahamować tego odpływu wiernych. Przeciwnie, po fizjologicznym wzroście związanym z początkowym „miesiącem miodowym” średnia liczba wiernych obecnych na audiencjach generalnych Bergoglia wyraźnie spadła, z ponad czterdziestu sześciu tysięcy w 2014 roku do mniej niż osiemnastu tysięcy w 2016. Zapytałem papieża emeryta, czy spadek ten nie zależy od rozpowszechnionego już poczucia, że nowy papież nie potrafił rozwiązać wielkich problemów Kościoła, które odziedziczył: w szczególności IOR-u (Instytutu Dzieł Religijnych), kurii oraz pedofilii w Kościele.

Stary papież zwrócił uwagę, że są to problemy zbyt ogromne na siły jednego człowieka, nawet tak pełnego energii jak Bergoglio, który – co zauważył z podziwem – jest w stanie uścisnąć za każdym razem dwieście rąk, podczas gdy on sam ograniczał się do trzydziestu. Ratzinger dodał: „Ma osiemdziesiąt dwa lata; nie wiem, jak on to robi”. Ja mu przypomniałem, że sam również w tym wieku dokonywał cudów. Jednak kiedy zapytałem, czy czuje ulgę, że nie ciąży już na nim brzemię tych obowiązków, odpowiedział twierdząco, w zamyśleniu, jakby wyobrażał sobie, jakie miałby trudności, wypełniając tę posługę w obecnym stanie zdrowia.