Reklama

Słowo o Księżycu

Księżyc w polu widzenia małej lunety

Bogdan Wszołek

Księżyc w polu widzenia małej lunety

Wędrujący po niebie Księżyc zawsze fascynował człowieka. Jego zmienny wygląd leży u podstaw kalendarzowej rachuby czasu. Dawniej wyznaczał m.in. porę sadzenia roślin i odpoczynku świątecznego

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Księżyc jest naturalnym satelitą Ziemi i przypisuje mu się dzisiaj kluczową rolę, jeśli chodzi o rozwój życia na Ziemi. Na Srebrnym Globie nie ma atmosfery. Jedną z uderzających konsekwencji tego faktu jest to, że dźwięk nie ma tam ośrodka, w którym mógłby się rozchodzić. Na Księżycu panuje zatem idealna cisza. Nadto światło nie jest tam rozpraszane przez gaz atmosferyczny. Niebo jest idealnie czarne, nie tylko w nocy, ale i w dzień. Na dziennym niebie oprócz Słońca widać również planety i gwiazdy. Zdecydowanie największym obiektem na księżycowym niebie jest Ziemia. Dobrze widoczny jest z Księżyca ruch wirowy Ziemi oraz zmiany zachmurzenia. Chmury występują jako oślepiająco białe obszary, wędrujące na tle błękitnych oceanów i różnobarwnych lądów.

Powierzchnia Srebrnego Globu

Reklama

Na Księżycu odbita jest długa historia jego życia, ze swoją urozmaiconą powierzchnią jest on bogatym źródłem informacji o początkowych stadiach ewolucji Układu Słonecznego. Z jednej strony powierzchnia Księżyca od chwili jej zastygnięcia jest korodowana przez spadające na nią drobne ciała, błąkające się w przestrzeni międzyplanetarnej. Z drugiej natomiast - wobec braku wody i tlenu na Księżycu - erozja chemiczna nie determinuje stanu jego powierzchni. Raz utworzony krater uderzeniowy trwa praktycznie w niezmienionym stanie przez miliardy lat. Im krater jest starszy, tym jego struktura jest bardziej znaczona kraterami młodszymi. Dzięki temu daje się uporządkować struktury na Księżycu według wieku.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Eksploracja Księżyca

Reklama

Księżyc jest naszym najbliższym sąsiadem kosmicznym i jedynym ciałem niebieskim, na którym człowiek postawił swoją stopę. W ramach misji Apollo w latach 1969-72 w sumie dwunastu astronautów chodziło po Księżycu. Zostały też przywiezione próbki materiału księżycowego o łącznej masie 382 kg.
Skały pobrane z powierzchni „morza” księżycowego są gęstymi bazaltami, przypominającymi zastygłą lawę produkowaną przez hawajskie wulkany. Skały zebrane w górach księżycowych mają jasną barwę i są bogate w wapń, aluminium i tlen.
Przez ostatnie 38 lat żaden człowiek nie stanął na powierzchni Księżyca. Misja Apollo zakończyła się 17 grudnia 1972 r. Gene Cernan był ostatnim człowiekiem stąpającym po Srebrnym Globie. Przed powrotem na Ziemię powiedział: „Dzisiejsze dokonania Ameryki wytyczyły drogę człowiekowi jutra. Opuszczamy Księżyc i, tak jak przybyliśmy, jeśli Bóg zechce, powrócimy tu, niosąc całej ludzkości pokój i nadzieję”.
Gene Cernan i jego towarzysz podróży Jack Schmitt zebrali łącznie 110 kg próbek materii z powierzchni Księżyca w rejonie Mare Serenitatis. Próbki, podobnie jak te pobrane podczas wcześniejszych misji, były i są poddawane różnym analizom laboratoryjnym w celu lepszego zrozumienia ewolucji zarówno samego Księżyca, jak i całego Układu Słonecznego, w tym Ziemi. Część skał księżycowych przeznaczono do celów popularyzujących zagadnienia podboju kosmosu. Odpowiednio zabezpieczone, są wystawiane do oglądu w nielicznych miejscach na świecie, by przypominać człowiekowi o jego dawnej wielkości i ośmielać do podejmowania ambitnych zadań w zakresie podboju kosmosu.

Kamień księżycowy w Polsce

W dniach od 15 października do 10 listopada br. w Ratuszu Miejskim w Częstochowie będzie wystawiony kamień księżycowy, pobrany podczas misji Apollo 17. Muzeum Częstochowskie oraz Częstochowski Oddział Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii im. ks. Bonawentury Metlera zapraszają pielgrzymów i mieszkańców Częstochowy do oględzin tego kamienia i korzystania z towarzyszących atrakcji. Jedną z nich będzie otrzymanie uroczystego certyfikatu, połączone z obejrzeniem seansu w częstochowskim Planetarium. Bliższe informacje m.in. na stronach: www.ptma.ajd.czest.pl oraz www.muzeumczestochowa.pl.

Kontakt: nauka@niedziela.pl

Dr Bogdan Wszołek jest astronomem i adiunktem w Akademii Jana Długosza w Częstochowie

Podziel się:

Oceń:

2010-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Nigeria: biskup katolickiej diecezji Kontagora potwierdził uwolnienie 130 uczniów i personelu porwanych ze szkoły

2025-12-23 15:02

Vatican Media

W poniedziałek biskup Bulus Dauwa Yohanna, ordynariusz katolickiej diecezji Kontagora w Nigerii, potwierdził uwolnienie 130 uczniów i personelu porwanych ze szkoły podstawowej i średniej św. Maryi w Papiri 21 listopada. Ofiary te stanowiły część grupy 315 osób, które zostały uprowadzone nocą z terenu szkoły przez uzbrojonych napastników.

Więcej ...

Kościół greckokatolicki w Polsce przejdzie na kalendarz gregoriański

2025-12-23 13:54

Adobe Stock

Od 18 stycznia 2026 r. Kościół greckokatolicki w Polsce w pełni przejdzie na powszechnie obowiązujący kalendarz gregoriański. Oznacza to, że zarówno święta stałe (np. Boże Narodzenie), jak i ruchome (np. Wielkanoc) będą obchodzone w tych samym czasie, co w Kościele rzymskokatolickim. Stosowany do tej pory kalendarz juliański prowadził do sporych rozbieżności w terminach.

Więcej ...

W Wieliczce odbyła się podziemna Pasterka o poranku. To tradycja wyjątkowa nie tylko na skalę Polski

2025-12-24 12:12

Adobe Stock

101 metrów pod ziemią odbyła się zgodnie z górniczą tradycją w Wigilię rano w kopalni soli w Wieliczce podziemna Pasterka. Wzięło w niej udział ponad 800 osób, w tym górnicy z rodzinami i mieszkańcy miasta.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Nowenna do Dzieciątka Jezus

Wiara

Nowenna do Dzieciątka Jezus

Kalendarz Adwentowy: Dom Boga i Świt Boga

Wiara

Kalendarz Adwentowy: Dom Boga i Świt Boga

Ks. prałat Henryk Jagodziński nuncjuszem apostolskim w...

Niedziela Kielecka

Ks. prałat Henryk Jagodziński nuncjuszem apostolskim w...

Czy w Wigilię obowiązuje post i kiedy należy iść do...

Polska

Czy w Wigilię obowiązuje post i kiedy należy iść do...

Oświadczenie rzecznika prasowego archidiecezji...

Kościół

Oświadczenie rzecznika prasowego archidiecezji...

Komunikat rzecznika kurii diecezji radomskiej ws. ks....

Wiadomości

Komunikat rzecznika kurii diecezji radomskiej ws. ks....

Nowenna do Świętej Rodziny

Wiara

Nowenna do Świętej Rodziny

Kalendarz Adwentowy: Sprawiedliwy Potomek, Bóg-z-nami

Wiara

Kalendarz Adwentowy: Sprawiedliwy Potomek, Bóg-z-nami

Kalendarz Adwentowy: Wdzięczność, która oddaje wszystko

Wiara

Kalendarz Adwentowy: Wdzięczność, która oddaje wszystko