Jak już informowaliśmy, prezydent miasta Częstochowy Krzysztof Matyjaszczyk podjął 10 lipca br. działania zmierzające do likwidacji Ośrodka Promocji Kultury „Gaude Mater” i Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Sakralnej. Rozpoczęto już procedurę odwołania Małgorzaty Nowak ze stanowiska dyrektora Ośrodka.
Po pojawieniu się tych niepokojących informacji natychmiast zareagował przeor Jasnej Góry o. Roman Majewski. W specjalnym oświadczeniu wyraził swój niepokój spowodowany trudnościami, jakich doświadcza Ośrodek Promocji Kultury „Gaude Mater” w Częstochowie w związku z planami władz miejskich przeniesienia jego działalności w struktury Filharmonii Częstochowskiej. Przeor Jasnej Góry pisze: „Imponujący jest zwłaszcza dorobek tej szacownej instytucji, jeśli chodzi o organizację kolejnych edycji Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Sakralnej «Gaude Mater», podczas których mieszkańcy miasta i liczni goście uczestniczyli w koncertach z udziałem najwybitniejszych artystów współczesnych. Festiwal «Gaude Mater» przyniósł Częstochowie opinię jednego z najważniejszych ośrodków życia kulturalnego w Polsce. Imprezy organizowane przez Ośrodek «Gaude Mater» gwarantują naszemu miastu, jego mieszkańcom i pielgrzymom udział w wydarzeniach, które określić można słusznie mianem kultury wysokiej. Dotychczasowe osiągnięcia Ośrodka to niewątpliwie zasługa znakomitego zespołu jego pracowników pod kierunkiem Pani Dyrektor Małgorzaty Nowak, zespołu, który wypracował profesjonalną formułę działalności, także w sferze menedżerskiej”.
W poprzednim numerze „Niedzieli” prezentowaliśmy także stanowisko krytyczne o. Nikodema Kilnara, paulina, Krajowego Duszpasterza Muzyków Kościelnych przy Konferencji Episkopatu Polski. Informuje on, że w Polsce znane są próby powierzania filharmoniom organizacji festiwali, które okazały się klęską. Aby natomiast pokazać, że w Częstochowie został wypracowany dla innych miast doskonały wzór działań menedżerskich, wymienił najbardziej znaczące krakowskie festiwalowe projekty: „Sacrum Profanum” i „Misteria Paschalia”, które obecnie organizuje Krakowskie Biuro Festiwalowe, powołane na wzór częstochowskiego Ośrodka Promocji Kultury „Gaude Mater”. „Przykładów takich można podać znacznie więcej. Częstochowa już dawno wypracowała najlepszy model organizacji dużych projektów, powołując do życia Ośrodek Promocji Kultury «Gaude Mater»” - pisze o. Kilnar.
W dalszym ciągu wyrazy oburzenia i sygnały ostrzegawcze napływają od ludzi związanych z kulturą i sztuką, ze środowiskami uniwersyteckimi i muzycznymi. Napływają listy od członków Rady Artystyczno-Programowej Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Sakralnej „Gaude Mater”. W związku z planowaną reorganizacją, swoją rezygnację z członkostwa w Radzie zapowiedzieli: Jan Łukaszewski - dyrektor Polskiego Chóru Kameralnego „Schola Cantorum Gedanensis”; prof. dr hab. Paweł Łukaszewski z Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie i Stowarzyszenia „Musica Sacra”; Wiesława Krodkiewska; Jan Więcowski; prof. Marian Borkowski - profesor zwyczajny w Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie i Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, prezes Stowarzyszenia „Laboratorium Muzyki Współczesnej”, dyrektor artystyczny Festiwalu „Laboratorium Muzyki Współczesnej”; ks. prof. dr hab. Andrzej Zając, profesor zwyczajny sztuk muzycznych z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Wybitny kompozytor Juliusz Łuciuk, również będący członkiem Rady, już kilka miesięcy temu wysłał do Prezydenta Częstochowy list przeciwko przeniesieniu OPK „Gaude Mater” do Filharmonii Częstochowskiej. Juliusz Łuciuk powiedział „Niedzieli”, że jako kompozytor i częstochowianin uważa za niezbędne „pozostawienie Festiwalu «Gaude Mater» w dotychczasowym kształcie organizacyjnym i pod kierownictwem utalentowanej i doświadczonej dyrektor Małgorzaty Nowak”. Publikujemy w „Niedzieli” fragmenty niektórych pism w obronie Ośrodka Promocji Kultury „Gaude Mater”, m.in. wybitnego kompozytora Wojciecha Kilara oraz tekst Małgorzaty Zuzanny Nowak, ukazujący historię i osiągnięcia Ośrodka Promocji Kultury „Gaude Mater”. Ta prezentacja pokazuje, z jak wielkim rozmachem działa Ośrodek i co straci kultura w skali miasta i całej Polski, gdy zaprzestanie działalności. Fakty jednoznacznie przemawiają za koniecznością ratowania Ośrodka. Tutaj nie potrzeba komentarza.

Redakcja

Fragmenty listów w obronie OPK „Gaude Mater”

Interwencja poselska
Na podstawie art. 20 Ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora zwracam się z interwencją poselską w sprawie odstąpienia od planów likwidacji samodzielnego Ośrodka Promocji Kultury „Gaude Mater” i włączenia go w struktury Filharmonii Częstochowskiej.
OPK „Gaude Mater” został powołany w 1991 r. jako pierwsza samorządowa instytucja kultury w Częstochowie dla zabezpieczenia organizacji Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Sakralnej „Gaude Mater”, ponieważ dotychczasowa forma funkcjonowania, w ramach struktury Filharmonii Częstochowskiej, nie sprawdziła się. Od tego czasu poza Festiwalem „Gaude Mater” pod auspicjami Ośrodka odbywa się ponad 100 imprez rocznie, w tym kilka międzynarodowych i ogólnopolskich.
Proszę o weryfikację pojawiającej się informacji o planach dotyczących Ośrodka Promocji Kultury „Gaude Mater”, a w przypadku jej potwierdzenia o ponowne przeanalizowanie planowanej decyzji, bowiem funkcjonowanie Ośrodka jako odrębnej instytucji sprawdza się od lat.
Jadwiga Wiśniewska, Poseł na Sejm RP

List Wojciecha Kilara
Od ponad 20 lat z podziwem obserwuję rozkwit życia kulturalnego Częstochowy, z którą wiążą mnie szczególne więzi poprzez fakt Jasnogórskiego Sanktuarium, do którego przybywam od wielu lat jako pielgrzym. Z podziwem też patrzę na osiągnięcia Ośrodka Promocji Kultury „Gaude Mater” w Częstochowie, kierowanego przez Panią Małgorzatę Nowak. Dochodzą jednak smutne wieści o planowanym przeniesieniu tej szacownej i zasłużonej instytucji do Filharmonii, co z pewnością spowoduje upadek wielu inicjatyw kulturalnych ze słynnym Międzynarodowym Festiwalem Muzyki Sakralnej „Gaude Mater” w Częstochowie.
Zwracam się do Pana Prezydenta oraz Rady Miasta Częstochowy o rozwagę i pozostawienie Ośrodka Promocji Kultury „Gaude Mater”, aby nadal z tak ogromnym sukcesem i osiągnięciami, które doceniają wszystkie ośrodki kulturotwórcze w Polsce, mógł bez żadnych przeszkód prowadzić misję, którą spełnia z godnym podziwu uznaniem, ku pożytkowi całej naszej społeczności.
Wojciech Kilar, Kompozytor

Walka z polską kulturą
Wyrażam solidarność ze wszystkimi głosami sprzeciwu znanych ludzi kultury i instytucji wobec tych działań Pana Prezydenta. Mają one znamiona niechlubnej walki z polską kulturą i są działaniami szkodliwymi nie tylko dla lokalnej społeczności, ale i dla całej Polski. Zjawisko to, obserwowane obecnie w naszym kraju, jest wielce niepokojące i stanowi niebezpieczny przejaw braku wrażliwości władz zarówno centralnych, jak i wielu lokalnych na wartości narodowe, duchowe i kulturowe, które są istotnymi elementami naszej tożsamości narodowej. W to zdecydowanie negatywne zjawisko wpisują się także Pańskie działania.
Ks. prof. dr hab. Andrzej Zając, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Mecenas młodych muzyków
W trudnej sytuacji finansowej, która coraz bardziej dotyka polską kulturę, najlepiej radzą sobie małe, prężnie działające instytucje, a tak postrzegam działania częstochowskiego Ośrodka.
Wielu naszych studentów miało w Częstochowie swoje debiuty artystyczne, moi współpracownicy - kompozytorzy wielokrotnie prezentowali na Festiwalu swoje utwory. Również ja miałem zaszczyt uczestniczyć w prawykonaniach moich kompozycji.
Wobec zalewu szmiry muzycznej, promowanej przez środki masowego przekazu, dziwi więc fakt rozważania możliwości likwidacji placówki, która upowszechnia przede wszystkim polską wartościową twórczość artystyczną i sytuuje ją na europejskim poziomie.
Prof. Stanisław Moryto, Rektor Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie

Promotor Polski w świecie
Co takiego jest w działalności Ośrodka Promocji Kultury „Gaude Mater”, że po raz drugi częstochowska lewicowa Władza zabiera się za jego reorganizację? (...) Nie będę tu wyliczał, jakie inicjatywy podejmował Ośrodek w celu promocji naszego miasta Częstochowy - również na arenie międzynarodowej, ale chcę tylko przypomnieć wydarzenia poprzedniego roku. „Gaude Mater” jako jedyna instytucja w mieście przygotowała projekt kulturalny w ramach „Polskiej Prezydencji” i zdobyła środki finansowe w konkursie Ministra Kultury na jego realizację w Paryżu, Moskwie, Londynie i Kijowie. W tych miastach odbywały się koncerty muzyki polskiej organizowane przez OPK. Również jako jedyna placówka kulturalna włączyła się w międzynarodowe działania Roku Miłosza. W tym drugim projekcie miałem zaszczyt uczestniczyć. 13000 zwiedzających moją wystawę w Polsce i na Litwie, podczas której wspólnie promowaliśmy Częstochowę, ma chyba jakąś wartość?
Prof. dr hab. Wojciech Prażmowski, Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna w Łodzi Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie

„Gaude Mater” to najlepsza marka
OPK „Gaude Mater” działa w naszym mieście przez ponad dwadzieścia lat. W tym czasie zorganizował pełną gamę imprez kulturalnych z zakresu muzyki, sztuk pięknych, literatury, poezji, teatru i in. Festiwal Muzyki Sakralnej „Gaude Mater” stał się imprezą o randze międzynarodowej. Dzięki niemu mieszkańcy Częstochowy, melomani z innych ośrodków oraz słuchacze transmisji radiowych i programów telewizyjnych mogą podziwiać artystów różnych religii i kultur z całego świata, a hasło „Gaude Mater” stało się gwarancją najlepszej jakości.
Oprócz Festiwalu Muzyki Sakralnej Ośrodek organizuje szereg cyklicznych imprez dla mieszkańców miasta: Dni Częstochowy, Dni Europejskiej Kultury Ludowej, Etno*c, Noc Kulturalna, Dni Kultury Chrześcijańskiej, Festiwal im. Kaliny Jędrusik, Jazz Kameralnie, koncerty w cyklach Classic Tea, Częstochowianie Przy Fortepianie, Mistrz i Uczeń, Akademia Pana Chopina, Turniej Jednego Wiersza i in. Poza cyklicznymi imprezami częsty dostęp do estrady Ośrodka mają studenci i goście uczelni z Częstochowy, Warszawy, Krakowa, Łodzi i spoza granic Polski (Japonia, Litwa, Mongolia, Słowacja i in.).
Podkreślając wymienione wcześniej osiągnięcia OPK „Gaude Mater”, chcę wyrazić swoje zdecydowane wątpliwości, czy zapowiadane zmiany będą służyć rozwojowi życia kulturalnego naszego miasta.
Maciej Zagórski, pianista, Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie

Ośrodek znany w największych centrach naukowych i kulturalnych
Ośrodek wraz z jego pracownikami wielokrotnie znakomicie sprawdził się jako promotor naszej częstochowskiej nauki, będąc m.in. współorganizatorem Międzynarodowych Konferencji Naukowych z cyklu „Człowiek - Wiara - Kultura”. Trzy edycje konferencji, zorganizowane przez naszych pracowników naukowych przy współudziale OPK „Gaude Mater” w latach 2003, 2006, 2010, zgromadziły ponad 200 naukowców najwyższej klasy z różnych dziedzin nauk humanistycznych z kraju i zagranicy i zaowocowały publikacjami bardzo dobrze odebranymi przez recenzentów. W Ośrodku Promocji Kultury wielu z nas miało okazję promować swoje książki i prace. Dyrekcja Ośrodka i jego Pracownicy zawsze włączali się aktywnie w wystawy, konkursy, spotkania muzyczne i literackie z udziałem naszych pracowników naukowych.
Nie wyobrażamy sobie, by tego rodzaju współpraca miała się zakończyć, a tak cenna instytucja jak OPK „Gaude Mater”, rozpoznawalny zarówno wśród artystów, jak i wśród ludzi nauki z największych centrów naukowych w Polsce, miał przeobrazić się w organizatora imprez w rodzaju Festiwalu Frytka Off, kierowanego do innego odbiorcy niż ten, który przez długie lata stanowił publiczność Ośrodka Promocji Kultury „Gaude Mater”.
List otwarty podpisało 86 pracowników naukowych Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie

Należy do najlepszych festiwali
Byłem od początku współorganizatorem Festiwalu „Gaude Mater”, gdy egzystował przy Filharmonii Częstochowskiej. Wspierałem starania śp. Krzysztofa Pośpiecha, który zabiegał o zorganizowanie Ośrodka Promocji Kultury „Gaude Mater”. Uczestniczyłem w różny sposób we wszystkich edycjach Festiwalu i jestem zdecydowanie przeciwny likwidacji Ośrodka Promocji Kultury „Gaude Mater”, bo przyłączenie go do Filharmonii Częstochowskiej oznacza jego faktyczną likwidację.
Jest to największy Festiwal obok „Warszawskiej Jesieni” i „Wratislavia Cantans”. Dokonano na nim (...) najwięcej prawykonań polskiej muzyki. Wykonywano utwory wielkich kompozytorów, takich jak: Krzysztof Penderecki, Henryk Mikołaj Górecki, Wojciech Kilar, a także kompozytorów średniego i najmłodszego pokolenia.
Zarządzany menadżersko przez Panią Małgorzatę Nowak jest najlepszą samorządową instytucją kultury. Promuje miasto w Polsce i na arenie międzynarodowej, chociaż fundusze miasta stanowią tylko ¼ budżetu Festiwalu.
Panie Prezydencie!
Częstochowianie zapomną, że to Pan przebudowywał jezdnie i deptaki w Alei Najświętszej Marii Panny, choć niedogodności remontowych jest wiele, ale będą pamiętać, że Pan zlikwidował „Gaude Mater”.
Ks. prof. dr Kazimierz Szymonik, Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie

Pełna dokumentacja dot. obrony OPK „Gaude Mater”: www.niedziela.pl.