Między innymi w tym celu wyjechałam na Ukrainę – mówi dawna szefowa Stowarzyszenia Szkół Papieskich na Kielecczyźnie. Uczy polskiego, rozmawia z mieszkańcami Ukrainy, obserwuje oczekiwania, nastroje.

Ukraińskie dzieci o papieżu

W roku dekady, która upłynęła od śmierci Papieża, przygotowywany jest spektakl „Zostaniesz z nami poza czas”, który będzie wystawiany w szkole, w polskim kościele Chrystusa Króla i w Domu Polskim. Ciekawostką jest, że głównymi aktorami spektaklu będą dzieci ukraińskie, które już bardzo dobrze opanowały język polski. Na tyle dobrze, aby recytować z pamięci „Tryptyk rzymski”. Czy rodzice, Ukraińcy, nie mają nic przeciwko temu? – Ależ nie, oni są bardzo dumni, że ich dzieci tak dobrze nauczyły się języka polskiego, jest to celem wielu mieszkańców Ukrainy. Wyjazd do Polski, edukacja w Polsce to ziszczenie marzeń o lepszym życiu – mówi Bodziechowska. Program przypomni ważne wydarzenia z życia Papieża Polaka oraz jego orędzie pokojowe dla świata. Stroje krakowskie i kostiumy gwardzistów papieskich z Watykanu nadadzą kolorytu przedstawieniu.

Podopieczni polskiej nauczycielki występowali już m.in. z udanym programem przed abp. Mieczysławem Mokrzyckim, który pochwalił ich za piękną polszczyznę. Bodziechowska ma także pod swoją opieką studentów, którzy angażują się w inicjatywy papieskie. To grupa uzdolnionych artystycznie osób z m.in. Stanisławowa, Krakowa, Przemyśla, Rzeszowa. – Przygotowujemy programy w języku polskim, ukraińskim, rosyjskim, włoskim, angielskim, niemieckim, hiszpańskim – wyjaśnia. We współpracy z polską miejscową parafią Chrystusa Króla organizuje także papieskie wieczornice, konkursy wiedzy, jasełka.

Kraj ogarnięty wojną

Można zapytać, czy tego typu inicjatywy w kraju ogarniętym wojną są bezpieczne? Stanisławów jest stosukowo spokojnym miejscem na mapie Ukrainy, choć nie do końca. Granat zdetonowany na ulicach zabił kilka osób, odnotowano zamachy w pizzeriach, pubach, nasilają się nastroje nacjonalistyczne, publiczne wrogie wypowiedzi wobec Polaków, choć generalnie Bodziechowska doświadcza szacunku, jakim darzony jest nauczyciel w ogóle, a polski w szczególności. „Spokój? Jaki spokój, to tylko tak, pozornie. Pani Barbaro, w co drugim domu jest worek granatów” – mówią jej znajomi Ukraińcy.

Są też podejmowane próby przeciwdziałania tym nastrojom. – W 2012 r. w Iwano-Frankowsku odbyła się cykliczna, czwarta z rzędu konferencja poświęcona nacjonalizmowi ukraińskiemu w kontekście problematyki historii Ukrainy i Europy. Celem głównym organizowanych spotkań było sprostowanie sowieckiego pojęcia nacjonalizmu, który jako ruch polityczny nie może być konstruktywny przy budowie państwa ukraińskiego – wyjaśnia Bodziechowska. Konferencja została zorganizowana przez: Iwano-Frankowską Radę Obwodową, Podkarpacki Uniwersytet Narodowy im. Wasyla Stefanyka, Iwano-Frankowski Narodowy Techniczny Uniwersytet Nafty i Gazu oraz Halickie Centrum Historyczno-Polityczne. W konferencji wzięli udział także polscy dziennikarze.

– Z kolei nacjonaliści, czy raczej banderowcy, organizują zjazdy międzynarodowe swoich byłych członków, defilady w tradycyjnych mundurach, jakieś rocznice itp. Podobno mają oni otrzymać nawet status kombatantów, bo walczyli o „niepodległość” – mówi Bodziechowska.

Niezbędne jest przypomnienie, że w rządowych rozmowach międzypaństwowych przed kilkoma laty strona polska wskazała ok. 150 tysięcy ofiar, które poniosły śmierć z rąk banderowców. Strona ukraińska zaprzeczyła temu, twierdząc, że faktycznie były jakieś ofiary, lecz po obu stronach wśród ludności cywilnej, ale zaistniało to w toku walk nacjonalistów z oddziałami partyzantów polskich…

14 lipca 2013 r., podczas spotkania z wiernymi na modlitwie Anioł Pański papież Franciszek powiedział: „Łączę się w modlitwie z duchowieństwem i wiernymi Kościoła na Ukrainie, zgromadzonymi w katedrze w Łucku na Mszy za dusze ofiar w 70. rocznicę rzezi wołyńskiej (…). Czyny te, podyktowane nacjonalistyczną ideologią w tragicznym kontekście II wojny światowej, spowodowały dziesiątki tysięcy ofiar i zraniły braterstwo dwóch narodów, polskiego i ukraińskiego”.

Język polski w dawnym Stanisławowie

Sześć lat temu do pracy na Ukrainie skierował Barbarę Bodziechowską Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Warszawie. W Polsce pochodząca z Lipna k. Włoszczowy nauczycielka była dyrektorem tamtejszej szkoły i pomysłodawczynią oraz wieloletnim prezesem Rodziny Szkół Papieskich, do pracy w Iwano-Frankowsku przystąpiła już z bagażem doświadczeń i wiedzą.

Polscy nauczyciele na Ukrainie, skierowani tam na podstawie umowy rządowej, doświadczają ostatnio dyskryminacji, która przejawia się w zakazie korzystania z podręczników wydanych w Polsce. Oburzają się na lekceważenie ich potrzeb edukacyjnych, na chowanie do pudeł polskich podręczników i zmuszania ich do różnych wybiegów w poprawnym nauczaniu języka polskiego, choć korzystanie z polskich książek jest objęte gwarancjami na szczeblu międzypaństwowym.

W Stanisławowie na ok. 230 tys. mieszkańców żyje ok. 3 tys. Polaków. Barbara Bodziechowska uczy w Średniej Ogólnokształcącej Szkole nr 3 w Iwano-Frankowsku (języka polskiego i tzw. podstaw zdrowia). Pomaga także studentom i uczniom, którzy chcą zdawać egzaminy na studia w Polsce, przygotowuje rodaków starających się o tzw. Kartę Polaka. Języka polskiego uczy (społecznie) także Ukraińców – rodziców swoich uczniów, aby byli zorientowani, czego uczą się dzieci. W języku polskim dzieci są uczone wszystkich przedmiotów, mają także obowiązkowy język ukraiński.