Reklama

Kultura

O nieznanych listach matki Sienkiewicza

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Muzeum w Oblęgorku posiada dwa listy Stefanii z Cieciszowskich Sienkiewiczowej (1820-73) do siostry Aleksandry Dmochowskiej: jeden z 12 czerwca 1872 r., drugi niedatowany – według moich ustaleń, z roku 1873, sprzed marca. Oba zostały napisane w Woli Gułowskiej (woj. lubelskie), gdzie pani Stefania mieszkała pod koniec życia z córką Zofią, i wysłane pod warszawski adres „drogiej Oluni”, co wynika z ich treści. Choć rękopisy nie mówią nic o Henryku Sienkiewiczu, są godne uwagi, bo dostarczają nowej wiedzy o matce pisarza.

Reklama

Proste i serdeczne w tonie listy świadczą o tym, że autorka ma czułe serce i mocną wiarę. Jest troskliwą matką, czego dowodzą słowa: „Zosia mi znowu bardzo chorowała, zatem czas cały miałam przy niej zajęty”. Nie będąc babcią, cieszy się wnukami siostry; jednego z nich nazywa dowcipnie „ukochanym gagatkiem”; z radością przyjmuje zapowiedź powiększenia się rodziny: „Słyszałam, że wszystkie trzy synowe Twoje przy nadziei, familia się mnoży, daj Boże dla niej wszystko dobre”. Stęskniona i osamotniona, wyraża nadzieję zobaczenia Oluni, prosi: „Daj nam Boże doczekać lata, żebyś Ty znowu przyjechała w te strony, bo wtedy inaczej się żyje”. Dla siostrzeńców – wyrozumiała, więc usprawiedliwia brak ich wizyt: „Ani Zygmunt, ani Janusz nie zaglądają do mnie całą zimę; żony ich też mają teraz każda po małym dzieciątku, nie wyjeżdżają zapewne”. Siostrę wspiera duchowo, błogosławi: „Niech Cię Bóg szczęśliwie prowadzi, gdzie się tylko obrócisz, wszędzie mieć będziesz za sobą modlitwę dzieci i rodzeństwa”.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Ponadto w listach matka Sienkiewicza okazuje swój patriotyzm, optymistycznie zapatruje się na przyszłe losy kraju, gdy informuje adresatkę o szczęśliwym zakończeniu sprawy niejakiego Bartolda, sybiraka: „Dano znać z powiatu, że powraca z Syberii najpóźniej w marcu. Jest to ten sam, o którego uwolnienie nudziłam Was przez czas jakiś, kochane Siostry. Rzeczy się więc jakoś składają i może Bóg da, że się na dobre obrócą, czekać tylko trzeba cierpliwie”. Ułaskawienie zesłańca należy więc uznać za efekt działań podjętych przez panią Stefanię z udziałem zarówno najstarszej siostry Aleksandry, jak i młodszej – Haliny, kanoniczki ze zgromadzenia warszawskiego.

Lektura korespondencji pozwala wnioskować o silnej empatii pani Sienkiewiczowej. Zdolność służenia pożytecznym czynem, dobrym słowem, modlitwą cechowała człowieczeństwo tej dobrej, wrażliwej, spolegliwej kobiety (właśnie taki był też jej syn!). O sobie wolała nie myśleć, nie chciała się leczyć. Za siostrzane rady podziękowała: „Ani doktór, ani wody, o których troskliwie wspominasz, ani żadna kuracja niepotrzebne. Nie mam żadnych powodów chcieć przedłużenia życia cierpkiego, które wlokę, nie będąc już nikomu potrzebną ani użyteczną; czym krócej cierpieć będę, tym lepiej”. W wyborze, jakiego dokonała, przejawiły się jej zdecydowany charakter, silna wola, stanowczość. I niewzruszona wiara. Pojednana z Bogiem, gotowa odejść, wyda ostatnie tchnienie z ulgą, w nadziei szczęścia wiecznego. Przyczyny przedwczesnego wyczerpania, skutkującego niezadowoleniem z samej siebie, poczuciem nieprzydatności, brakiem motywacji do życia na około rok przed śmiercią, są liczne, np. postępująca choroba. Takie objawy, jak chroniczne ogólne osłabienie czy obrzęk nóg, wskazują, że chora cierpiała na niewydolność krążenia. Poważne schorzenie przyspieszyło jej zgon.

Zachowane listy pozwalają uszczegółowić biografię Sienkiewicza. Wyjaśniają choćby, dlaczego przedłużył on pobyt u matki, do której przyjechał z Warszawy na imieniny (jak co roku) w pierwszych dniach września 1872 r. Zaniepokojony jej złym stanem zdrowia z pewnością podejmował jakieś środki zaradcze, co wymagało czasu. Strata matki (1 września 1873 r.) była dla niego ciosem, jej śmierć przeżywał w samotności, bo Okrzeję po pogrzebie niezwłocznie opuścił („śpieszył się z powrotem do Warszawy, jako członek redakcji «Gazety Polskiej»” – ze wspomnień prof. Ignacego Chrzanowskiego). Dwa miesiące później napisze: „Pamięć o umarłych odradza żywych”. Te słowa znajdują się na pomniku „Matka i Syn”, wzniesionym przy grobie Stefanii Sienkiewiczowej z inicjatywy prof. Lecha Ludorowskiego (prezesa Towarzystwa im. Henryka Sienkiewicza), dzięki ofiarności rodaków z kraju i zagranicy. Od dwóch lat piękny monument góruje nad tą ważną dla kultury i historii Polski mogiłą oraz nad całym okrzejskim cmentarzem, jakby głosił światu wyznanie synowskiej miłości: „Imię Stefania, to znaczy: Uwieńczona” (H. Sienkiewicz, „Rodzina Połanieckich”).

Podziel się:

Oceń:

2015-05-05 14:33

[ TEMATY ]

Wybrane dla Ciebie

Paulini włączeni w narodowe czytanie: H. Sienkiewicz to jasnogórski pielgrzym

Stanisław R. Lewandowski, Popiersie Sienkiewicza z 1897 r. w Pałacyku Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku

Zbigniew Miszczak

Stanisław R. Lewandowski, Popiersie Sienkiewicza z 1897 r. w Pałacyku Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku

Już po raz piąty w naszym kraju trwa Narodowe Czytanie. Tym razem lekturą jest „Quo Vadis” Henryka Sienkiewicza. Do udziału w projekcie zaproszeni zostali także paulini z Jasnej Góry. Sienkiewicz był jasnogórskim pielgrzymem i czcicielem Matki Bożej.

Więcej ...

Święty, który uprawiał Europę

Św. Benedykt z Nursji, jak przypomniał Benedykt XVI, jest zasadniczym
punktem odniesienia dla jedności Europy

Fresk Fra Angelico przedstawiający św. Benedykta z Nursji

Św. Benedykt z Nursji, jak przypomniał Benedykt XVI, jest zasadniczym punktem odniesienia dla jedności Europy

Żył 67 lat. Należy do świętych o ogromnej popularności. Został ogłoszony patronem Europy, ponieważ dobrze przysłużył się nie tylko chrześcijaństwu, ale też szeroko rozumianej kulturze.

Więcej ...

Papież Leon XIV bije rekordy popularności w mediach społecznościowych!

2025-07-12 12:44

Red

Oficjalny profil papieski @Pontifex na platformie X (dawny Twitter) ma ponad 53 miliony followersów, natomiast @Pontifex – Pope Leo XIV na Instagramie - 14 milionów. Te dane zaskakują i wskazują, że wybór kardynała Prevosta na papieża stał się także wydarzeniem komunikacyjnym.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Świadectwo: 52 lata spełnionego małżeństwa. Jak to...

Wiara

Świadectwo: 52 lata spełnionego małżeństwa. Jak to...

Francja: profanacja w bazylice Sacré-Coeur; mężczyzna...

Kościół

Francja: profanacja w bazylice Sacré-Coeur; mężczyzna...

Trwa walka ze zdejmowaniem krzyży w... Niemczech. Jest...

Europa

Trwa walka ze zdejmowaniem krzyży w... Niemczech. Jest...

Nie dam się zwyciężyć złu, lecz zło dobrem...

Wiara

Nie dam się zwyciężyć złu, lecz zło dobrem...

Zmiany kapłanów 2025 r.

Kościół

Zmiany kapłanów 2025 r.

Najmodniejsze firany gotowe 2025 – te wzory i tkaniny...

Wiadomości

Najmodniejsze firany gotowe 2025 – te wzory i tkaniny...

Watykan: zmiany w nuncjaturach, w tym w Warszawie

Kościół

Watykan: zmiany w nuncjaturach, w tym w Warszawie

Zmarł bp Władysław Bobowski

Kościół

Zmarł bp Władysław Bobowski

Kościół odmawia katolickiego pochówku tylko tym,...

Kościół

Kościół odmawia katolickiego pochówku tylko tym,...