Reklama

Niedziela Lubelska

Chełmska Pani w koronach

Ikona Matki Bożej Chełmskiej

Grzegorz Zabłocki/Muzeum Chełmskie

Ikona Matki Bożej Chełmskiej

250 lat temu – 15 września 1765 r. – odbyła się pierwsza koronacja cudownego obrazu Matki Bożej Chełmskiej. Z tej okazji podczas wrześniowego odpustu, który przypada na święto Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, w bazylice Mariackiej w Chełmie odbędą się rocznicowe uroczystości

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Tegoroczny odpust będzie miał szczególnie uroczysty charakter. Nawiązuje do tego samo jego hasło: „Z Maryją przez wieki”. Chcemy podziękować Bogu za kilka wieków obecności cudownego obrazu Matki Bożej na Górze Chełmskiej – mówi ks. prał. Tadeusz Kądziołka, proboszcz parafii Mariackiej. – Uroczystości mają przypominać o wielkich wysiłkach biskupów unickich i wiernego ludu ziemi chełmskiej, którzy czynili wszystko, aby kult Matki Bożej w tym miejscu nie ustawał i żeby zapoznały się z nim nowe pokolenia Polaków wyznających wiarę w Boga i we wstawiennictwo chełmskiej Madonny – podkreśla.

Ikona Bogarodzicy

Obraz Matki Bożej Chełmskiej to jedno z ważniejszych dzieł sztuki bizantyjskiej. Niestety, nie znamy autora oryginału, który powstał prawdopodobnie w X wieku. Ikona została namalowana na płótnie rozciągniętym na cyprysowej desce. Ukazuje postać Bogarodzicy, która trzyma swego Syna. Postacie odziane są w ciemnoczerwone szaty, z elementami błękitu, gdzieniegdzie przetykane złotem. Na posrebrzanym tle widnieją kwiaty. W późniejszych wiekach malowidło doczekało się złotej sukienki, wysadzanej drogocennymi kamieniami.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

O. Jakub Susza w XVII wieku tak opisywał oryginalny obraz Matki Bożej Chełmskiej: „Malowanie tego obrazu prawie iest misterne i Majestatu pełne. Twarz u Panny y Matki Bożej, w skromności poważna, w powadze straszna, y w strachu iakoś przyjemna: a serce ludzkie occultis stimulis przenikajaca y do Nabożeństwa wzbudzająca (…). Na prawey ręce Obrazu tego Panna Błogosławiona, Zbawienie swoie y nasze Jezusa dzieciątko nosząc: okiem swoim Macierzyńskim, do oka iego Synowskiego, y Boskiego, per lectam lineam, z przedziwną symetrią zmierza: i jakobyś na żywą patrzał, nie tylko Boskie Syna swego oko, Boskie Syna swego serce; ale też każdego na się patrzącego, gołębiczemi oczyma swemi zrania” (pisownia oryginalna).

Oryginał obrazu Matki Bożej Chełmskiej zaginął podczas I wojny światowej. Dzisiaj w sanktuarium na Górze Chełmskiej możemy podziwiać replikę wykonaną przez Władysława Ukleję w 1938 r. Ten obraz koronował w 1946 r. ówczesny biskup lubelski Stefan Wyszyński. W 1957 r. miała miejsce jeszcze jedna koronacja obrazu chełmskiej Madonny. Po tym, jak z obrazu koronowanego przez bp. Wyszyńskiego skradziono korony, nowymi ozdobił go bp Piotr Kałwa.

Reklama

Pierwsza koronacja obrazu

Przygotowania do pierwszej koronacji ikony Matki Bożej Chełmskiej rozpoczęto wówczas, gdy przez uczestników Sejmiku Ziemi Chełmskiej (m.in. Michała Potockiego, Karola Sapiehę i Jana Zamojskiego) został podpisany list z prośbą o koronację, skierowany do papieża Klemensa XII (1738 r.). Niestety, z powodu śmierci papieża nie doszło do koronacji.

Za rządów bp. Pawła Wołodkowicza, jeszcze w 1735 r. rozebrano starą katedrę i rozpoczęto budowę nowej. Ukończył ją w 1756 r. następny chełmski biskup greckokatolicki Maksymilian Ryłło. 17 stycznia 1765 r. poselstwo ziemi chełmskiej wystarało się w Rzymie o dekret koronacji obrazu, wydany przez papieża Klemensa XIII. W ogłoszonym liście pasterskim z dnia 25 stycznia 1765 r. bp Ryłło wyznaczył koronację na 15 września. Ówczesny rządca diecezji tak opisuje te uroczystości w swoich dziennikach (pisownia oryginalna): „Kościół bogato przybrano. A najprzód Wielki Ołtarz cały był ubrany i karmazynowym aksamitem z galonami złotem i franclami takoż złotemi, gdzie tron i baldachim bogato był wystawiony, pod którym Obraz Matki Boskiej ulokowano, między rzęsistym światłem z jarzących świec na liktarzach srebrnych (…) Przy kaplicy nawy bocznej umieszczono sześć obrazów na których przedniejsze cuda Matki Boskiej przy tutejszym obrazie oświadczone były, m.in. uratowanie Chełma od Tatarów i zwycięstwo pod Beresteczkiem. Jeden z obrazów przedstawiał metropolitę Rusi Izydora, który po powrocie z Koncylium Florenckiego (1439 r.) ogłosił zjednoczenie Kościoła greckiego z katolickim i odprawiał mszę w chełmskiej katedrze przed cudownym obrazem”.

Reklama

Uroczystości koronacyjne odbyły się przy biciu dzwonów we wszystkich chełmskich kościołach i wystrzałach z trzydziestu armat. Koronę dla Matki Bożej niosła do chełmskiej katedry Anna Rzewuska – wojewodzina wołyńska, a dla Jezusa Zuzanna z Rzewuskich Ledóchowska – kasztelanowa wołyńska. Koronacji dokonał greckokatolicki abp smoleński Herakliusz Lisański.

Zachowane ryciny Teodora Rakowieckiego z 1780 r. pokazują, jak wyglądały uroczystości. Są na nich specjalnie wybudowane na koronację cztery bramy triumfalne, fajerwerki i fasada nowej katedry. Miedzioryty zostały dołączone do wydanej w Berdyczowie w 1780 r. historii cudownej ikony pióra bp. Maksymiliana Ryłły. Książkę o koronacji wydali również bazylianie w Wilnie w 1765 r. Obraz Bogarodzicy był osiemnastym w kolejności koronowanym wizerunkiem w XVIII-wiecznej Rzeczypospolitej.

Okolicznościowa wystawa

Uroczystym obchodom rocznicowym towarzyszy wystawa pt. „Skarby Baroku – 250-lecie koronacji obrazu Matki Bożej Chełmskiej”, przygotowana przez Muzeum Chełmskie. – Wystawa jest doskonałą okazją do przybliżenia dawnej panoramy naszego miasta, która zmieniała się na przestrzeni wieków. Chcemy pokazać, jak Chełm wyglądał jeszcze zanim powstały współczesne kościoły – mówi Krystyna Mart, dyrektor Muzeum Chełmskiego. – Na wystawie prezentujemy dokumenty i starodruki, jak choćby list bazylianina o. Jakuba Suszy do króla Jana Kazimierza – dodaje. Wśród innych cennych dokumentów możemy zobaczyć m.in. oryginał listu króla Jana Kazimierza, datowany na 10 maja 1651 r., z podpisami samego króla i jego sekretarza Alberta Kadzidłowskiego. W liście tym król zapewnia, że weźmie pod swoją opiekę na niespokojny czas wojen z Kozakami, ikonę Matki Bożej Chełmskiej. – Ten bezcenny dokument został zakupiony do zbiorów Muzeum Chełmskiego w 2009 r. dzięki finansowemu wsparciu różnych instytucji i mieszkańców Chełma. Był już prezentowany publicznie, ale ma ogromny związek z koronacją obrazu. O. Jakub Susza na polecenie bp. Terleckiego najpierw opisywał słynący już wówczas łaskami i cudami obraz po to, aby ten wizerunek można było później ukoronować – wyjaśnia Krystyna Mart.

Reklama

Na wystawie można zobaczyć także inny cenny starodruk, dzieło już biskupa unickiego Jakuba Suszy pt. „Phoenix tertiato redivivus”. W nim zamieszczony jest szczegółowy opis ikony Matki Bożej Chełmskiej oraz 693 cudów dokonanych przez Boga za wstawiennictwem Maryi od XIII do XVIII wieku. Oprócz starodruków i dokumentów w Muzeum Chełmskim można zobaczyć też wiele grafik i obrazów z wizerunkiem Pani Chełmskiej, które pochodzą z różnych świątyń, obrazków i feretronów.

Chełm zaprasza

– Serdecznie zapraszam na nasze uroczystości odpustowe, które rozpoczną się już 7 września wieczorną Mszą św. Po niej przewidujemy m.in. nocną Drogę Krzyżową po Kalwarii Chełmskiej oraz czuwanie młodzieży. Będzie też nocne nabożeństwo Różańca fatimskiego i okazja do indywidualnych modlitw aż do samego rana. Natomiast następnego dnia podczas Sumy odpustowej z udziałem prymasa abp. Wojciecha Polaka będą poświęcone wieńce dożynkowe, przyniesione przez rolników z okolicznych miejscowości. Szczególnie chcę zaprosić dzieci i młodzież szkolną na uroczystą Mszę św. sprawowaną specjalnie dla nich na rozpoczęcie roku szkolnego – zaprasza ks. prał. Tadeusz Kądziołka.

* * *

Program uroczystości:

Poniedziałek 7 września
Godz. 16.00 – Powitanie pielgrzymek
Godz. 17.30 – Nabożeństwo maryjne
Godz. 18.00 – Msza św.
Godz. 21.00 – Czuwanie młodzieży (Apel Jasnogórski, Droga Krzyżowa, koncert)
Godz. 24.00 – Pasterka maryjna

Wtorek 8 września
Godz. 1.30 – Różaniec fatimski
Godz. 5.30 – Godzinki o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny
Godz. 6.00, 7.00, 8.00 – Msza św.
Godz. 9.00 – Msza św. z błogosławieństwem małych dzieci
Godz. 11.30 – Suma pontyfikalna pod przewodnictwem abp. Wojciecha Polaka, prymasa Polski (z poświęceniem wieńców dożynkowych i procesją eucharystyczną)
Godz. 16.00 – Msza św. z błogosławieństwem przyborów szkolnych
Godz. 18.00 – Msza św.

Podziel się:

Oceń:

0 0
2015-09-03 11:16

[ TEMATY ]

Wybrane dla Ciebie

Uroczystości odpustowe w Jakubowie

Na początku Mszy św. okadzono świątynię tzw. botafumeiro

Karolina Krasowska

Na początku Mszy św. okadzono świątynię tzw. botafumeiro

W Jakubowie rozpoczęły się dwudniowe uroczystości odpustowe ku czci patrona parafii św. Jakuba Starszego Apostoła.

Więcej ...

Tak, proszę, Jezu Chryste, obmyj mnie

Pio Si/pl.fotolia.com

Rozważania do Ewangelii J 13, 1-15.

Więcej ...

Wielki Czwartek w archikatedrze przemyskiej

2024-03-29 10:59
Bp Krzysztof Chudzio

Rafał Czepiński

Bp Krzysztof Chudzio

Msza Święta Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek rozpoczęła obchody Triduum Paschalnego.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Nowenna do Miłosierdzia Bożego

Wiara

Nowenna do Miłosierdzia Bożego

Przerażające dane: 1937 osób między 15. a 17. rokiem...

Wiadomości

Przerażające dane: 1937 osób między 15. a 17. rokiem...

Dziś Wielki Piątek - patrzymy na krzyż

Kościół

Dziś Wielki Piątek - patrzymy na krzyż

Całun Turyński – badania naukowe potwierdzają, że nie...

Wiara

Całun Turyński – badania naukowe potwierdzają, że nie...

Bratanek Józefa Ulmy o wujku: miał głęboką wiarę,...

Kościół

Bratanek Józefa Ulmy o wujku: miał głęboką wiarę,...

Jak przeżywać Wielki Tydzień?

Wiara

Jak przeżywać Wielki Tydzień?

Świadectwo Abby Johnson: to, że zobaczyłam aborcję na...

Wiara

Świadectwo Abby Johnson: to, że zobaczyłam aborcję na...

Abp Galbas: Mówienie, że diecezja sosnowiecka jest...

Kościół

Abp Galbas: Mówienie, że diecezja sosnowiecka jest...

Komisja Liturgiczna: apel do kapłanów o wygłaszanie...

Kościół

Komisja Liturgiczna: apel do kapłanów o wygłaszanie...