Reklama

Niedziela Sosnowiecka

Z wizytą w Archiwum Diecezji Sosnowieckiej

Księga ochrzczonych ze Szreniawy, Księga ochrzczonych z Chechła

TZ

Księga ochrzczonych ze Szreniawy, Księga ochrzczonych z Chechła

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Powstałe 1 października 2015 r. Archiwum Diecezji Sosnowieckiej w Będzinie obecnie gromadzi zasób archiwalny z terenu diecezji sosnowieckiej i regionu. W pierwszym etapie organizacji do archiwum zostały w większości przekazane duplikaty ksiąg metrykalnych z parafii. – Obowiązek rejestracji udzielanych chrztów oraz ślubów wprowadził Sobór Trydencki za pontyfikatu Piusa IV, na podstawie dekretu zatwierdzonego 11 listopada 1563 r. Genezy dekretu upatrywać należy w eliminowaniu z ówczesnej praktyki kościelnej małżeństw tajnych. Przyjęto wówczas, iż zawarty związek małżeński uznawany będzie za ważny tylko wówczas, gdy mężczyzna i kobieta nie mając żadnych przeszkód wyrażą wzajemną zgodę na ślub przed proboszczem oraz w obecności co najmniej 2 świadków. Jawność zawartego w ten sposób sakramentu małżeństwa wykazywać miały właśnie księgi ślubów. Ojcowie soborowi przyjęli także zapis, by zapisać fakt chrztu. W postanowieniach soborowych nie było jednak mowy o konieczności prowadzenia ksiąg zmarłych. Ten obowiązek wprowadziły dopiero w 1614 r. normy tzw. Rytuału Rzymskiego. Według nich każda parafia zobowiązana była do prowadzenia 5 serii ksiąg metrykalnych, a mianowicie: ochrzczonych, zaślubionych, pogrzebanych, bierzmowanych oraz spisu parafian, czyli księgi stanu dusz – mówi dyrektor Archiwum Archidiecezjalnego w Katowicach Halina Dudała.

Reklama

– W archiwum sosnowieckim najstarszą księgą metrykalną z zapisem ochrzczonych jest tzw. dudka z parafii Szreniawa, obejmująca lata 1676-1735. Jednym z najstarszych dokumentów jest również księga z parafii Chechło z lat 1681-1747. Pisane są one w języku łacińskim. Najmłodsze księgi, wytwarzane przez kancelarie parafialne, przywożone są wciąż do archiwum – mówi ks. Tomasz Zmarzły, dyrektor Archiwum Diecezji Sosnowieckiej w Będzinie.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Historycznie patrząc proboszczowie parafii byli urzędnikami stanu cywilnego. W zaborze austriackim od 1782 r., w pruskim od 1794 r., a w rosyjskim oficjalnie od 1825 r. Obecny typ urzędów stanu cywilnego w Polsce powstał dopiero w XIX wieku, początkowo na ziemiach zaboru pruskiego w 1874 r., gdzie urzędnikami stanu cywilnego byli burmistrzowie lub wójtowie. Przedmiotem rejestracji były 3 rodzaje zdarzeń: urodzenia, śluby i zgony. W II Rzeczypospolitej zachowano systemy z poszczególnych dawnych państw zaborczych. W czasach Polski Ludowej w 1946 r. wprowadzono jednolitą świecką rejestrację stanu cywilnego, co doprowadziło do ostrego konfliktu między władzami kościelnymi i państwowymi. Głównym przedmiotem sporu było wprowadzenie ślubów cywilnych i rozwodów.

– Teren Zagłębia Dąbrowskiego należał do zaboru rosyjskiego, stąd wiele ksiąg pisanych jest w języku rosyjskim. Ciekawą formę mają księgi, gdzie w sposób opisowy rejestrowano narodzonych. Stanowi to niebywałą atrakcję dla historyków i genealogów – dopowiada ks. Zmarzły.

Archiwum Diecezji Sosnowieckiej w Będzinie ma charakter naukowo-kulturalny. Celem jego działalności jest służba Kościołowi i społeczeństwu poprzez nadzór, zarządzanie i kształtowanie zasobu archiwalnego stanowiącego dziedzictwo historii i kultury narodu oraz Kościoła. Archiwum realizuje swoje zadania i misję przede wszystkim poprzez przechowywanie i zabezpieczenie akt, udostępnianie materiałów archiwalnych osobom i instytucjom do tego upoważnionym.

Kancelarie urzędów parafialnych wytwarzające dokumenty stanowią część Narodowego Zasobu Archiwalnego (analogicznie podobnie jak obiekty zabytkowe), wpisując się w historię i dziedzictwo naszego narodu. Wytworzone dokumenty stanowią ewidencjonowany niepaństwowy zasób archiwalny, podobnie jak materiały archiwalne powstałe i powstające w wyniku działalności partii politycznych, organizacji politycznych, spółdzielczych i innych organizacji społecznych, innych kościołów i związków wyznaniowych. – Do bieżącej działalności kancelarii urzędu parafialnego potrzebne są dokumenty wytworzone w przeciągu 100 lat. Wcześniejsze archiwalia powinny zostać przekazane do archiwum historycznego, by odpowiednio je zabezpieczyć i przechowywać we właściwy sposób oraz udostępniać np. do celów naukowych. Powoli gromadzimy zasób archiwalny, mając nadzieję, że pojawienie się takiej instytucji jak archiwum diecezjalne przyczyni się do większego poczucia historii i narodowej tradycji – mówi dyrektor Archiwum Diecezji Sosnowieckiej.

Podziel się:

Oceń:

2016-07-14 08:55

[ TEMATY ]

Wybrane dla Ciebie

Tarnów: 36 nowych kandydatów do kapłaństwa

Bożena Sztajner/Niedziela

Rozpoczął się 193. rok formacyjny i akademicki w Wyższym Seminarium Duchownym w Tarnowie. Naukę i przygotowania do kapłaństwa rozpoczyna ok. 200 alumnów. Nowy rok formacyjny zainaugurowała Msza św. pod przewodnictwem biskupa tarnowskiego Andrzeja Jeża.

Więcej ...

Świdnica. Zmarł ks. kan. Kazimierz Gniot. Miał 72 lata

2025-10-02 21:00
ks. kan. Kazimierz Gniot (1953-2025)

ks. Mirosław Benedyk/Niedziela

ks. kan. Kazimierz Gniot (1953-2025)

We wtorek 2 października w Świdnicy zmarł ks. kan. Kazimierz Gniot, wieloletni proboszcz parafii św. Mikołaja w Pszennie.

Więcej ...

Św. Jan Paweł II i studenci - odpowiedzialność, nadzieja i przyszłość świata

2025-10-03 14:59

Vatican Media

Widział w studentach nie tylko „nadzieję jutra”, ale także ludzi, którzy już dziś mają wpływ na świat. Przez nauczanie, listy, dokumenty i spotkania - wzywał młodych do bycia „ludźmi sumienia”, gotowymi służyć innym w prawdzie, miłości i wolności. Święty Jan Paweł II był nie tylko duchowym przywódcą Kościoła katolickiego, ale również człowiekiem głęboko związanym ze środowiskiem akademickim.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Różaniec, który może wszystko – tajemnice bolesne

Wiara

Różaniec, który może wszystko – tajemnice bolesne

Nowenna do św. Franciszka z Asyżu

Wiara

Nowenna do św. Franciszka z Asyżu

Ks. Tomasz Trzaska: depresji nie da się zamodlić

Kościół

Ks. Tomasz Trzaska: depresji nie da się zamodlić

Bądźmy pokorni przed Bogiem

Wiara

Bądźmy pokorni przed Bogiem

Każdy, kto sobie tego życzy, może przyjąć Komunię...

Wiara

Każdy, kto sobie tego życzy, może przyjąć Komunię...

Modlitwa św. Jana Pawła II o pokój

Wiara

Modlitwa św. Jana Pawła II o pokój

Ksiądz zmarł na zawał serca podczas Mszy św.

Kościół

Ksiądz zmarł na zawał serca podczas Mszy św.

Nowenna do św. Michała Archanioła

Wiara

Nowenna do św. Michała Archanioła

Święci Archaniołowie – Michał, Rafał i Gabriel

Święta i uroczystości

Święci Archaniołowie – Michał, Rafał i Gabriel