Pałac Biskupi w Kielcach (obecnie Muzeum Narodowe), reprezentujący wczesny barok, należy do najcenniejszych zabytków architektury w Polsce. Niemal wyjątkowym faktem jest, iż zachował się w stanie nienaruszonym.
Jest to fakt tym bardziej szczególny, że potop szwedzki zniszczył większość zabytków architektury polskiej, zwłaszcza rezydencjonalnej.
Kielce od XI w. były własnością biskupów krakowskich, którzy w XII w. wznieśli tutaj dwór dla siebie. Zapewne znajdował się on w miejscu obecnego Pałacu Biskupiego. Przemawia za tym zarówno tradycja
miejsca, bliskość wzniesionej przez tychże biskupów kolegiaty (obecnej katedry), jak i wyjątkowo piękne położenie na stoku wzgórza katedralnego, z przepięknym widokiem na okolicę i rozciągające się niżej
ogrody.
Inicjatorem budowy obecnego Pałacu Biskupiego był biskup krakowski Jakub Zadzik (ok. 1580-1642), kanclerz wielki koronny, miłośnik sztuki i kultury oraz zręczny dyplomata.
Do wzniesienia swego pałacu w Kielcach zaangażował najprawdopodobniej wybitnego architekta, związanego głównie z Krakowem, Giovanniego Freevano, przedstawiciela wczesnego baroku. W związku z Pałacem
Biskupim w Kielcach wymienia się również znacznie młodszego Tomasza Poncino, który być może kontynuował lub kończył budowę prowadzoną w latach 1637-1641.
Architektura Pałacu Biskupiego w Kielcach wpisuje się w typowo polską, choć opartą na wzorach włoskich willi, koncepcję rezydencji wczesnobarokowej. U początku tej linii stoi Zamek Ujazdowski w Warszawie,
kontynuuje ją Zamek w Kruszynie pod Częstochową, a wieńczy właśnie Pałac Biskupi w Kielcach.
Do cech charakterystycznych pałacu w Kielcach należy wyakcentowanie roli osi poprzecznej budowli w stosunku do linii fasady, poszerzonej o mury kurtynowe i wieże - baszty. Akcent ów zaznaczają dwie
piękne loggie marmurowe (druga od strony ogrodu) i wielkie okna sal reprezentacyjnych na piętrze.
Wewnątrz pałacu zachowało się wiele z pierwotnego wyposażenia, m.in. stiuki nad schodami, a przede wszystkim w salach polichromie z portretami biskupów krakowskich oraz bardzo interesujące sceny historyczne
na obrazach wmontowanych w kasetony, a pochodzących z warsztatu krakowskiego malarza Tomasza Dolabelli. Wszystko to wciągnięte jest w ciąg sal ekspozycyjnych Muzeum Narodowego.
W latach 1720-1746 pałac został rozbudowany o dwa obszerne skrzydła boczne, flankujące plac przed pałacem i tworzące wraz z nim i położoną wyżej katedrą wyjątkowo piękny zespół architektoniczny. Projektantem
tych skrzydeł bocznych był bardzo wybitny architekt polski Kacper Bażanka.
Tak więc, u stóp malowniczej katedry kieleckiej, znajdujemy prawdziwą perłę architektury polskiej.
Pomóż w rozwoju naszego portalu