Setna rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości – za nieco ponad rok. W dyskusjach na jej temat główną rolę odegra postać Józefa Piłsudskiego. Dyskusja już się rozpoczęła, a książka Rafała Ziemkiewicza: „Złowrogi cień Marszałka” jest jednym z pierwszych głosów. Wiadomo było, że gdy zadeklarowany zwolennik Romana Dmowskiego bierze się za Piłsudskiego, musi być ciekawie i rzeczywiście tak jest. Ziemkiewicz nie twierdzi, że wszystko, co zrobił Piłsudski, było fatalne lub złe. Ale bilans wychodzi bardzo źle.

W wykonaniu Piłsudskiego dobry jest – zdaniem Ziemkiewicza – początek niepodległości, wskazuje na jego zasługi w budowaniu państwowości, w obronie niepodległości, w czasie wojny polsko-bolszewickiej oraz w polityce zagranicznej. Piłsudski potrafił się wznieść ponad podziały polityczne i wciągać do walki o niepodległość wszystkich, których się dało. Bilans jego dokonań jako naczelnika państwa jest, według Ziemkiewicza, jednoznacznie pozytywny.

Niestety, przedtem – i potem – było źle. Marszałek nie miał planu na I wojnę światową, a jego pomysł na wywołanie powstania mógł zakończyć się tragicznie. Zamachu majowego dokonał w złym czasie, gdy rządy endecji i „Piasta” ustabilizowały się. Groziło to jednak odebraniem mu władzy nad armią, dlatego rozpoczął przelew krwi. Skutkiem były fatalne rządy sanacji. Jeszcze gorszy jest mit – to już współczesność – Piłsudskiego. Zdaniem Ziemkiewicza, Polacy żyją mitem Piłsudskiego, czego pokłosiem ma być marność naszej niepodległości, nieprawość państwa, bezkarność politycznej sitwy, chroniczny stan niemożności, plemienność życia politycznego, sprowadzona do podjudzania Polaków przeciwko sobie. A w tej kwestii Ziemkiewicz przesadził.