Jedną z przyczyn nieważności sakramentalnego małżeństwa jest niechęć do posiadania potomstwa. Czy wystarczy moje zeznanie, że żona nie chciała mieć dzieci, i już otrzymam takie orzeczenie czy muszę to udowodnić?
Odpowiedź eksperta
Sama niechęć do posiadania potomstwa to jednak zbyt mało, aby wyrokować o nieważności małżeństwa. Możemy sobie wyobrazić sytuację, że ktoś jest niechętny do posiadania potomstwa, ale gdy takowe się pojawi, to nie ma żadnego problemu z jego przyjęciem. Czasami niechęć do posiadania potomstwa spowodowana jest różnymi względami i jest wyłącznie czasowa, a narzeczeni ustalają w ramach planowania wspólnego życia, kiedy potomstwo się pojawi. Nie każda zatem niechęć automatycznie powoduje nieważność małżeństwa.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Wśród wad zgody małżeńskiej Kodeks prawa kanonicznego wymienia symulację, a ta może przybrać różne formy (może być całkowita lub częściowa). Chodzi o wykluczenie samego małżeństwa, jego istotnego elementu lub istotnego przymiotu. Wykluczenie takie musi przybrać formę pozytywnego aktu woli, a akt ten musi zawierać w sobie odpowiednią „siłę”, aby był skuteczny i nie wywołał skutków prawnych w postaci ważnego małżeństwa. Nie da się w krótkim artykule przedstawić koncepcji aktów woli i umysłu czy stanów wolitywnych. Nie ma wątpliwości, że absolutne wykluczenie potomstwa, którego źródłem jest wola, jest przeciwne samej definicji małżeństwa, gdyż wspólnota całego życia tworzona przez małżeńskie przymierze skierowana jest ze swej natury do dobra małżonków oraz do zrodzenia i wychowania potomstwa. A zatem nie sama niechęć, ale wykluczenie potomstwa jest podstawą do orzekania o nieważności małżeństwa.
Ostatnia część pytania dotyczy dowodzenia. Zgodnie z obowiązującym prawem „obowiązek dowodzenia spoczywa na tym, który coś twierdzi”. W przypadku dochodzenia nieważności małżeństwa to strona procesowa musi udowodnić, że małżeństwo zostało nieważnie zawarte. Dotyczy to wszystkich przyczyn nieważności małżeństwa, a więc także symulacji częściowej w postaci wykluczenia potomstwa. Zadaniem strony ubiegającej się o nieważność małżeństwa jest przedstawienie dowodów, a zadaniem sędziów w procesie jest ocena zgromadzonego materiału dowodowego pod kątem uzyskania (bądź nie) pewności moralnej co do nieważności sądzonego małżeństwa. Należy również wspomnieć, że sprawy tego rodzaju (symulacji) są skomplikowane i sama deklaracja jednej ze stron może nie wystarczyć do wydania pozytywnego wyroku.