Reklama

Niedziela na lato

Ziemia Święta Podkarpacia

Adobe Stock

Kalwaria Pacławska to jedna z kilku wielkich „Nowych Jerozolim”, które powstały w XVII wieku na ziemiach polskich. Jest nie tylko miejscem kultu męki Pańskiej, ale także wielkim sanktuarium maryjnym.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Budowa tych sanktuariów męki Pańskiej wymagała znacznych nakładów finansowych i była dość skomplikowanym przedsięwzięciem inżynieryjno-technicznym. Należało przecież dokonać odpowiednich pomiarów, aby dostosować „miary jerozolimskie” (rzeczywiste odległości między poszczególnymi stacjami męki Pańskiej w Jerozolimie) do topografii terenu, na którym miała stanąć kalwaria, i wkomponować kaplice-stacje tak, aby odtwarzały ściśle realia via dolorosa – bolesnej drogi Chrystusa. Niekiedy trzeba było zmieniać ukształtowanie terenu, np. w Kalwarii Zebrzydowskiej zmieniono bieg rzeki Skawinka, aby jako Cedron płynęła we właściwym kierunku, a w Kalwarii Wejherowskiej usypano wzgórze, aby pełniło funkcję Góry Moria.

Do Polszczej przeniesiona

Fundatorzy kalwarii nie zakładali tych sanktuariów w dowolnie obranym miejscu. Tu zasada była inna, to sacrum danego terenu, które objawiło się przez podobieństwo jego ukształtowania do Jerozolimy, powodowało, że kalwaria mogła powstać tylko w takim miejscu. Zgodnie z tą zasadą powstała wzorcowa Kalwaria Zebrzydowska i jako czwarta z kolei (po kalwariach w Pakości i Wejherowie) – Kalwaria Pacławska.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Kalwarię Pacławską ufundował Andrzej Maksymilian Fredro, kasztelan lwowski i wojewoda podolski. W 1660 r. pielgrzymował do Ziemi Świętej, co wpłynęło zasadniczo na zamiar założenia „Nowej Jerozolimy”. Teren w pobliżu Pacławia (kilkanaście kilometrów na południe od Przemyśla) odpowiadał doskonale realiom jerozolimskim: rzeka Wiar była Cedronem, wzgórza na obu jej brzegach odpowiadały Górze Oliwnej, Golgocie i Syjonowi.

Kalwarię Fredro założył w 1668 r. i zaprosił franciszkanów konwentualnych do opieki nad przyszłym miejscem kultowym. Zbudowano tu pierwszy, drewniany kościół Świętego Krzyża, klasztor, wytyczono „drogi Jerozolimskie, którymi raczył chodzić Chrystus Pan, sprawując odkupienie”. Krzyżami zaznaczono miejsca stacji drogi krzyżowej, na których stanęły potem drewniane kaplice. Obchody męki Pańskiej rozpoczęły się jeszcze przed powstaniem kaplic. Wieść o „Ziemi Świętej do Polszczej przyniesionej” ściągała rzesze wiernych, którzy mówili: „Ojcowie mili, prosiemy waszey miłości, pójdźcie z nami do krzyżów, a powiedzcie nam o Męce Zbawiciela naszego”. Tak kształtowało się słynne „nabożeństwo dróżkowe”, charakterystyczne dla wszystkich polskich kalwarii.

Reklama

Sakralna twierdza

Fredro nie tylko założył kalwarię, lecz także ufundował przy niej obiekt warowny. Według zamierzeń kasztelana, miejsce kultu miało się przyczynić do utwierdzenia katolicyzmu rzymskiego na terenach zamieszkałych w części przez schizmatyków, a także miało odgrywać rolę obronną przed niebezpieczeństwem tatarskim i tureckim, jako ogniwo w łańcuchu twierdz kresowych. Fredro zabiegał też o przywileje dla nowej kalwarii. W 1671 r. Klemens X nadał odpusty Ziemi Świętej dla Kalwarii Pacławskiej na 20 lat. Pius IX w 1868 r. nadał je „po wsze czasy”. Przy sanktuarium rosła osada służebna dla pielgrzymów (do dzisiaj pozostały długie, przysłupowe domy), którą nazywano początkowo Kolonią Fredrów, a potem – Kalwarią Pacławską, od pobliskiej wsi Pacław.

Drugim dobrodziejem i twórcą Kalwarii Pacławskiej był zamożny posesjonat Szczepan Dwernicki. Ufundował on w miejsce drewnianego kompleksu murowany, barokowy kościół i klasztor (1770-75), odnowił podupadające kaplice i postawił nowe. Świątynię konsekrował Jakub Tumanowicz, biskup ormiański z Kamieńca Podolskiego. Kalwaria uzyskała ostateczny kształt. W jej skład wchodzą czterdzieści dwie kaplice obrazujące tajemnice męki Pańskiej, zaśnięcia, pogrzebu i wniebowzięcia Matki Bożej.

Słuchająca Pani

Kalwaria Pacławska jest nie tylko miejscem kultu męki Pańskiej, ale także wielkim sanktuarium maryjnym. Jest to typowe dla polskich kalwarii i zgodne z polskim wzorem religijności, która kult Matki Bożej Bolesnej wzbogaciła o pojęcia Współmęczenniczki i Współodkupicielki. Czci doznaje cudowny obraz Matki Bożej Kalwaryjskiej, zwanej także Słuchającą (jest przedstawiona z odkrytym i wyeksponowanym prawym uchem). Obraz pochodzi z Kamieńca Podolskiego, gdzie znajdował się w kościele Franciszkanów i cieszył wielkim kultem. Nawiedzali go Stanisław Żółkiewski, Jeremi Wiśniowiecki, Stefan Czarniecki, Jan Kazimierz i Jan III Sobieski. Pochodzenie wizerunku nie jest znane, nie wiadomo dokładnie, kiedy znalazł się u franciszkanów w Kamieńcu. Wizerunek wykazuje pewne nawiązania do ormiańskiego obrazu Matki Bożej z kościoła św. Mikołaja w Kamieńcu Podolskim (zaginął podczas wojen). W 1672 r. Kamieniec po oblężeniu poddał się Turkom. Kościoły zamieniono w meczety, cudowny obraz wrzucono do rzeki. W Kalwarii Pacławskiej znalazł się w 1679 r. i nie jest całkowicie pewne, jak to się stało. Pobożna legenda mówi o pewnym starcu spod Kamieńca, który doznał widzenia Maryi. Poleciła mu, aby odnalazł obraz we wskazanym miejscu i odniósł go do Kalwarii Pacławskiej.

Reklama

Po pokoju karłowickim w 1699 r., który zakończył wojnę z Turcją, Kamieniec i Podole powróciły do Rzeczypospolitej. Franciszkanie i biskup kamieniecki żądali zwrotu wizerunku. Stanisław Fredro (syn Andrzeja) odpowiedział, że jego ojciec wykupił go od Turków, należy więc do kościoła w Kalwarii Pacławskiej. Kult wizerunku rozpowszechnił się szeroko. W 1685 r. zanotowano pierwszy cud. W XVIII wieku było ich pięćdziesiąt.

Kalwaria Pacławska była i nadal jest sanktuarium, które łączy różne wyznania chrześcijańskie; od początku istnienia pielgrzymowali do niej łacinnicy, grekokatolicy i w niewielkiej liczbie prawosławni. Organizowano nabożeństwa w obrządku wschodnim. Wielki Odpust na Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny gromadzi ok. 50 tys. osób i trwa 5 dni. Odbywają się wtedy rytualne procesje po „dróżkach Matki Bożej” ku czci Zaśnięcia, Pogrzebu i Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.

Cudowny obraz został ukoronowany na prawie papieskim w 1882 r. przez biskupa przemyskiego Łukasza Soleckiego. Do Kalwarii Pacławskiej przybywa rocznie ok. 100 tys. osób.

Podziel się:

Oceń:

+1 0
2022-07-19 14:01

[ TEMATY ]

Wybrane dla Ciebie

Wakacje z Bogiem czyli parafialne kolonie

Archiwum Caritas Diecezji Wrocławskiej

Wakacyjne wyjazdy potrafią doskonale ukoronować całoroczną pracę duszpasterską, a dla dzieci i młodzieży dotychczas niezaangażowanej w parafii mogą być doskonałym bodźcem do włączenia się w prowadzone duszpasterstwa.

Więcej ...

Widowisko „Pasja. Misterium Męki Pańskiej” w Kalwarii Zebrzydowskiej

2024-03-28 21:51

Artur Brocki/Mat.prasowy/Pasja

Już 29.03.2024r. na antenie głównej Polsatu o godzinie 20:00 będzie miała miejsce emisja wyjątkowego widowiska. „Pasja. Misterium Męki Pańskiej” to program muzyczny, na który składa się rejestracja 12 pieśni pasyjnych w wykonaniu znanych polskich artystów m.in. Roksany Węgiel, dla której udział w tym wydarzeniu będzie osobistym przeżyciem.

Więcej ...

Wielki Czwartek we Wschowie z biskupem Tadeuszem

2024-03-28 22:04
Wschowa

Krystyna Pruchniewska

Wschowa

Liturgii Wieczerzy Pańskiej w kościele pw. św. Stanisława we Wschowie przewodniczył biskup diecezjalny Tadeusz Lityński.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Przerażające dane: 1937 osób między 15. a 17. rokiem...

Wiadomości

Przerażające dane: 1937 osób między 15. a 17. rokiem...

Dziś Wielki Czwartek – początek Triduum Paschalnego

Kościół

Dziś Wielki Czwartek – początek Triduum Paschalnego

Triduum Paschalne - trzy najważniejsze dni w roku

Triduum Paschalne - trzy najważniejsze dni w roku

Tajemnica Wielkiego Czwartku wciąga nas w przepastną...

Wiara

Tajemnica Wielkiego Czwartku wciąga nas w przepastną...

Bratanek Józefa Ulmy o wujku: miał głęboką wiarę,...

Kościół

Bratanek Józefa Ulmy o wujku: miał głęboką wiarę,...

Jak przeżywać Wielki Tydzień?

Wiara

Jak przeżywać Wielki Tydzień?

Abp Galbas: Mówienie, że diecezja sosnowiecka jest...

Kościół

Abp Galbas: Mówienie, że diecezja sosnowiecka jest...

Świadectwo Abby Johnson: to, że zobaczyłam aborcję na...

Wiara

Świadectwo Abby Johnson: to, że zobaczyłam aborcję na...

Komisja Liturgiczna: apel do kapłanów o wygłaszanie...

Kościół

Komisja Liturgiczna: apel do kapłanów o wygłaszanie...