Gromady galaktyk, a w nich tryliony gwiazd, poza tym pulsary, kwazary, czarne dziury itd. Współczesna wiedza o kosmosie jest nieporównywalna z tym, co na niebie widział i co o kosmosie myślał Mikołaj Kopernik. Nieporównywalne są też narzędzia, jakimi dysponował polski geniusz, z tym, co pomaga we współczesnych badaniach wszechświata. On miał do dyspozycji linijkę, cyrkiel i astrolabium. Dzisiaj ogromne spektrum zjawisk kosmicznych obserwują naziemne i orbitujące teleskopy oraz radioteleskopy. To dane z tych urządzeń były podwaliną do matematycznych modeli kosmosu, które w XX wieku stworzyli m.in. Stephen Hawking i Roger Penrose.

Kiedy uzmysłowimy sobie ubogość środków, które miał Kopernik, tym większą tajemnicą staje się dla nas jego odkrycie. Choć trzeba przyznać, że już w starożytności pojawiły się idee heliocentryczne. Ale – po kolei.

Astronomia geocentryczna

Słowo „planeta” pochodzi od greckiego „??????” – błądzę. Znaczenie to wzięło się stąd, że gwiazdy obracają się wokół osi poprowadzonej od obserwatora w pobliże Gwiazdy Polarnej, jakby były przymocowane do sfery niebieskiej. Pięć planet natomiast, które widzimy – Merkury, Wenus, Mars, Jowisz i Saturn – wydaje się, że błądzi między gwiazdami.