Miejsce objawienia

Początków miejscowości należy szukać jeszcze w XIV w. W 1389 r. król Władysław Jagiełło nadał wieś Włoszczowa za zasługi marszałkowi koronnemu Dymitrowi z Goraja. A ten sprzedał wieś Piotrowi z Radomia - kasztelanowi dobrzyńskiemu. W tym czasie istniał tu już kościół pw. św. Apostoła Jakuba Większego i św. Mikołaja Biskupa. Posiadająca od 1538 r. prawa miejskie Włoszczowa była prywatnym, ubogim miasteczkiem. Szczególnie trudne momenty przeżywała w okresie reformacji, zwłaszcza w latach 40. XVI w., kiedy to miejscowy ród Szafrańców i Krezów przeszedł na kalwinizm. Skargi prześladowanych miejscowych katolików docierały nawet do króla Stefana Batorego. Staraniem ks. Toczeńskiego, między 1643 a 1648 rokiem, kalwini opuścili Włoszczowę.
W miejscu, gdzie obecnie stoi kościół parafialny, była uboga, pusta, wiejska chata. Tam pewnego dnia bawiąca się obok dziewczynka zobaczyła księdza odprawiającego Mszę św. Przestraszone dziecko pobiegło opowiedzieć o tym dorosłym. Gdy zbiegł się tłum, inne dzieci zobaczyły przechadzającą się "poważną matronę", którą uznano za Matkę Bożą, a obok dwóch mężczyzn w starszym wieku. Zdarzenia te powtarzały się, a kult w miejscu objawień wzrastał. Wtedy pleban - ks. Jędrzej Strasz Odrowąż, spisał historię objawień i, co więcej, postanowił uwiecznić ją na obrazie. Po konsultacji z ks. kanonikiem oficjałem Jakubem Chrostkiewiczem, sprowadzono z Krakowa obraz nieznanego malarza odpowiadający opisowi objawienia. W 1648 r., o zbadaniu sprawy przez prymasa Łubieńskiego, została wybudowana i konsekrowana kaplica. Cuda i łaski nieustannie spływały na wiernych modlących się w tym miejscu, o czym świadczyły liczne wota. Cenniejsze z nich stały się łupem Rosjan po bitwie pod Szczekocinami w 1794 r. Z czasem utrwaliła się również tradycja błogosławienia dzieci w uroczystość Świętej Trójcy.
W 1812 r. kościół ucierpiał podczas pożaru miasta. Ciężkie chwile przeżyła Włoszczowa zwłaszcza w XIX wieku. Ucisk zaborcy, bieda społeczeństwa i zaniedbania w oświacie spowodowały kryzys parafii. Jednak dzięki staraniom proboszczów udało się podźwignąć z upadku parafię i kościół. Szczególne zasługi miał na tym polu Czech z pochodzenia ks. Walenty Henn, ale przede wszystkim ks. dziekan Grzegorz Augustynik. Za jego probostwa uporządkowano parafię i rozbudowano kościół. Sam proboszcz wprowadził liczne, nowe nabożeństwa, dbał, aby ludność parafii oddawała cześć Matce Bożej.
Jak podkreśla obecny proboszcz parafii ks. dziekan Edward Terlecki, kult Matki Bożej Włoszczowskiej jest głównym rysem duszpasterstwa parafii.
Obraz w ołtarzu głównym przedstawia Maryję Pannę jako postać stojącą. Pod jej stopami widnieje kula ziemska otoczona wężem trzymającym jabłko w paszczy. Obok unoszą się dwaj aniołowie. Na dole klęczą św. Joachim i św. Józef. W drugiej poł. XVII wieku obraz przykryto suknią srebrną, częściowo złoconą, a potem opatrzono postać Marii i Dzieciątka w korony.
Włoszczowa - miejscowość leżąca na szlaku na Jasną Górę, od lat jest miejscem, do którego przybywają pielgrzymki zmierzające do Częstochowy. U stóp Matki Bożej Włoszczowskiej pielgrzymi proszą o łaski, tu również korzystają z gościny okolicznej ludności zostając na nocleg. Sami zaś mieszkańcy również pielgrzymują licznie do Czarnej Madonny w dniach 21-26 sierpnia. Owocem tej pielgrzymki jest nocne czuwanie organizowane z 4 na 5 grudnia.
W poniedziałki, po niedzieli Świętej Trójcy, dla upamiętnienia objawień, odbywają się nabożeństwa dla dzieci wraz z błogosławieństwem biskupim. Parafia przygotowuje się do ukoronowania obrazu koronami papieskimi. W każdą środę, przez nabożeństwo do Matki Bożej Włoszczowskiej zanoszone są do Boga modlitwy w tej intencji. W tym aspekcie nie dziwi fakt, że ilość osób przystępujących do Komunii św. stale wzrasta.
W duszpasterstwo angażują się dorośli i młodzież. Mszę św. ubogaca swoim śpiewem schola dziecięca i młodzieżowa. Prężny jest również Eucharystyczny Ruch Młodych, w którym licznie uczestniczą dzieci. Prowadzą go wraz z Księdzem Proboszczem pracujące w parafii siostry sercanki. Siostry z drugiego istniejącego w miasteczku Domu zajmują się pracą w Domu Opieki Społecznej, gdzie opiekują się osobami starszymi i chorymi. Kapelanem Domu i Szpitala Miejskiego jest ks. Andrzej Lisowski. Pracujący w parafii księża wikariusze prowadzą katechezę w szkołach średnich i podstawowych. Parafia nie zapomina o potrzebujących, dla nich zorganizowano stołówkę św. Brata Alberta. Pomoc ubogim niesie także stacja Caritas.

Ziemia włoszczowska w służbie Ojczyźnie

Włoszczowa posiada bogate tradycje walki w obronie Ojczyzny. Podczas II wojny światowej istniały tu silne zgrupowania Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich. Od lat w każdą ostatnią niedzielę kwietnia odbywa się Ogólnopolski Zjazd Kombatantów AK i BCH. W mieście znajduje się również jedyny w Polsce Pomnik Braterstwa Broni AK i BCH. W czasie kwietniowych uroczystości kombatanci wraz z wiernymi organizują przemarsz pod ten pomnik. Tu odbywa się apel poległych. To święto na stałe wpisało się w życie parafii.
W miejscowości i jej okolicach często spotyka się tablice upamiętniające walki z okupantem niemieckim. Tablice pamiątkowe wmurowane są w przedsionku włoszczowskiej świątyni. Jedną z pierwszych był symboliczny grób z prochami gen. Okulickiego - dowódcy AK, którego zgrupowanie podejmowało na tym terenie ostatnie walki. Ksiądz Dziekan ma szczególne zasługi w upamiętnianiu tradycji patriotycznej i niepodległościowej. Jego staraniem została zorganizowana w starej plebanii Izba Pamięci. W pierwszej sali zgromadzone zostały zabytkowe ornaty i wota. Druga poświęcona jest pamięci ks. bp. Mieczysława Jaworskiego, związanego od dziecięcych lat z ziemią włoszczowską. Tu wzrastała jego wiara i szczególny kult do Matki Bożej Włoszczowskiej. Ksiądz Dziekan podkreśla wdzięczność wobec śp. Księdza Biskupa, który nigdy nie zapomniał o Włoszczowie. W trzecim pomieszczeniu zgromadzono wszystkie pamiątki związane ze strajkiem 3-16 grudnia 1984 r. W 10. rocznicę strajku krzyż z Zespołu Szkół Zawodowych nr 3 we Włoszczowe został przeniesiony do kościoła i zawieszony w nawie bocznej.