Skarb z XVI w.
Żagańska kaplica stojąca na kościelnym cmentarzu jest wierną kopią kaplicy Grobu Chrystusa z Görlitz. Z kolei kaplica z Görlitz została wybudowana w latach 1481-1504 z inicjatywy tamtejszej rady miejskiej
na wzór jerozolimskiej kaplicy Bożego Grobu. Wzniesienie identycznej kaplicy w Żaganiu było inicjatywą ówczesnego opata żagańskiego konwentu augustianów Jakuba II Liebiga (był opatem w latach 1583-1600).
Opat wysłał do Görlitz mistrza. Przybył on tam 20 października 1587 r., by dokładnie wymierzyć tamtejszą kaplicę, a już w 1588 r. rozpoczęto pracę nad jej odtworzeniem w Żaganiu. Prace trwały
kilkanaście lat i zostały ukończone dopiero na początku XVII w., kiedy opatem augustianów w Żaganiu był Fryderyk Tschauer (1600-1603). Kaplica została wykonana z ciosów piaskowca, ma płaski dach zwieńczony
wieżyczką w kształcie latarni z sześcioma kolumienkami. Grób Chrystusa składa się z dwóch pomieszczeń: kwadratowego przedsionka i właściwej komory grobowej.
To prawdziwy skarb! Kaplice w Görlitz i w Żaganiu są jedynymi tego typu obiektami w Europie.
Starsza od oryginału
Jak opisują Ewangeliści, po śmierci ciało Jezusa złożono w nowym, wykutym w skale grobowcu, który należał do Józefa z Arymatei. Jak wiele grobów w okolicach Jerozolimy, składał się on z komory grobowej
i małego przedsionka. Grobowiec ten znajdował się w pobliżu Golgoty, co miało niemałe znaczenie ze względu na pośpiech przed zbliżającym się dniem odpoczynku - szabatem. Jezus nie pozostał w tym
grobie długo. Trzeciego dnia niewiasty i uczniowie odkryli, że zmartwychwstał. Pusty grób stał się wymownym znakiem tej prawdy. Od kiedy Zbawiciel opuścił go na zawsze, grobowiec przechodził różne koleje
losu.
Początkowo grób Chrystusa znajdował się poza murami Jerozolimy. Po 42 r. jednak zarówno Kalwaria, jak i Grób Jezusa znalazły się w obrębie nowych murów miejskich, którymi król Agryppa otoczył
powstające przedmieście. W 70 r., gdy Rzymianie krwawo stłumili powstanie żydowskie, wszystko legło w ruinie. Po Powstaniu Bar Kochby (132-135 r.) Rzymianie przebudowali miasto i nad Grobem
rozpościerało się rzymskie forum. Dopiero kiedy chrześcijaństwo uzyskało równouprawnienie, sytuacja mogła się zmienić. Zaraz po soborze nicejskim w 325 r. rozpoczęto prace nad budową w Jerozolimie
świątyni Zmartwychwstania Pana. Ta konstantyniańska bazylika została konsekrowana w 333 r. Kaplica Grobu znalazła się wówczas w wyróżnionym miejscu wewnątrz Rotundy zwanej Anastasis. Była to wydzielona
skała mieszcząca w sobie Grób Chrystusa. Od zewnątrz wyglądała jak kaplica z wyciosanymi półkolumnami. Wewnątrz grobu zachowano wszystko w stanie zasadniczo niezmienionym, a więc komorę grobową i przedsionek.
W 614 r. król Persów Chosroes II zdobył Jerozolimę i zburzył obok innych kościołów także Bazylikę Zmartwychwstania.
15 lat później chrześcijanie odzyskali Jerozolimę i Bazylika została odbudowana, jednak nie przywrócono jej pierwotnej świetności. Niewiele lat później, w 638 r., Palestyna została utracona na
zawsze dla chrześcijaństwa. W 1009 r. kalif Hakim w obawie przed odbiciem miejsc świętych przez chrześcijan zburzył wszystkie świątynie na czele z Bazyliką Zmartwychwstania. Kaplica Grobu została
wtedy niemal zrównana z ziemią. Pozostała tylko dolna jej partia. Po śmierci kalifa Bazylika podniosła się z gruzów, by doznać kolejnych szkód w czasie najazdu Turków seldżuckich w 1071 r. Później
przyszły czasy wypraw krzyżowych. Krzyżowcy po zdobyciu Jerozolimy nie odrestaurowali Bazyliki, ale zbudowali nową, łącznie z nową kaplicą Grobu Chrystusa. To właśnie na niej wzorowały się kaplice w Görlitz
i w Żaganiu.
W 1808 r. wybuchł pożar, który spowodował wielkie zniszczenia w Bazylice Zmartwychwstania. W związku z tym w 1810 r. zbudowano kolejną kaplicę Bożego Grobu, która zastąpiła poprzednią z
czasów krzyżowców i stoi po dziś dzień. Jak więc łatwo się zorientować, kaplica Bożego Grobu z Żagania zachowała formę bardziej pierwotną od tej, jaką ma obecnie istniejąca kaplica z Jerozolimy.
Wydobyć z zapomnienia
Żagańska kaplica Grobu Chrystusa stała się miejscem pielgrzymek pokutnych już w pierwszej połowie XVII w., o czym świadczą napisy na jej ścianach. Z czasem jednak poszła w zapomnienie. Dopiero w latach
1998-99 z inicjatywy parafii i z pomocą Urzędu Miejskiego zastała poddana gruntownej renowacji. Nie jest to jednak jeszcze koniec dzieła. Wewnątrz kaplicy umiejscowiona była figura Zbawiciela i figury
trzech niewiast, które przyszły namaścić ciało Chrystusa. Figury wymagają jeszcze odrestaurowania.
Proboszcz ks. kan. Józef Dratwa powoli stara się przywrócić świetność zabytkowej kaplicy. Myśli o tym, by z czasem znów stała się ona miejscem publicznego kultu Chrystusa w tajemnicy Jego śmierci,
złożenia w grobie i zmartwychwstania. Daj, Boże, by tak właśnie się stało.
Informacje dotyczące historii kaplicy zostały zaczerpnięte z książki Romana A. Haczkiewicza pt. „Spacerem po Żaganiu”, wydanej przez Urząd Miejski w Żaganiu w 2000 r.
Pomóż w rozwoju naszego portalu