Kard. Gualtiero Bassetti urodził się 7 kwietnia 1942 w Popolano di Marradi (prowincja Florencja) jako pierwszy z trójki dzieci. W jego dalszej rodzinie jest jeszcze dwóch księży o tym samym nazwisku. Święcenia kapłańskie przyjął 29 czerwca 1966, po czym pełnił różne funkcje w archidiecezji florenckiej, m.in. uczył w miejscowym niższym seminarium, którego był później rektorem. W latach 1979-90 był rektorem wyższego seminarium duchownego we Florencji, a następnie został wikariuszem generalnym archidiecezji.

9 lutego 1994 Jan Paweł II mianował go biskupem diecezji Massa Marittima-Piombino w Toskanii (sakrę nominat przyjął 8 września tegoż roku), skąd 21 listopada 1998 przeniósł go na podobne stanowisko do diecezji Arezzo-Cortona-Sansepolcro. Gdy w 2000 rozpoczął się Rok Święty, 58-letni wówczas biskup włączył się bardzo aktywnie w jego obchody, m.in. był jednym z kaznodziejów głoszących nauki podczas Światowych Dni Młodzieży i Jubileuszu Młodych w sierpniu tegoż roku na Tor Vergata w Rzymie.

Zresztą sprawy młodego pokolenia należały zawsze do duszpasterskich priorytetów tego kapłana na wszystkich urzędach, które piastował. Między innymi uczestniczył on w większości Światowych Dni Młodzieży w różnych krajach. Innym przedmiotem jego zainteresowań jest rodzina, w tym przygotowanie kandydatów do małżeństwa, oraz sprawy społeczne, polityka, gospodarka, świat pracy itp.

16 lipca 2009 Benedykt XVI mianował go arcybiskupem metropolitą Perugii-Città della Pieve. Również na tym urzędzie rozwija on swe zainteresowania i zaangażowanie społeczne, poświęcając szczególnie wiele uwagi sprawom ludzi pracy i zatrudnienia, młodzieży, odwiedzając zakłady pracy na terenie swej archidiecezji i spotykając się z zatrudnionymi tam osobami.

Od listopada 2009 był on jednym z dwóch wiceprzewodniczących Włoskiej Konferencji Biskupiej, a od 5 października 2012 stoi na czele episkopatu regionu Umbrii.

Na konsystorzu 22 lutego 2014 Franciszek mianował go kardynałem jako jedynego włoskiego biskupa diecezjalnego (dwaj inni kreowani wówczas purpuraci z Włoch to kurialista Lorenzo Baldisseri i emeryt Loris Capovilla). G. Bassetti jest pierwszym kardynałem Perugii od 1853, gdy do Kolegium został włączony ówczesny pasterz tej archidiecezji abp Vincenzo Gioacchino Pecci, późniejszy papież Leon XIII.