Reklama

Puławy

Cmentarz Włostowicki

Niedziela lubelska 35/2001

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Parafia pw. św. Józefa w Puławach leży na skraju Wyżyny Lubelskiej. Kościół i cmentarz grzebalny znajdują się przy trasie z Puław do Kazimierza Dolnego. Cmentarz od 1986 r. zaliczany jest do obiektów zabytkowych, ma powierzchnię 1,9 ha. Jest jednym z najstarszych cmentarzy rzymsko- katolickich w Polsce. Dla porównania: Cmentarz Powązkowski w Warszawie był założony w 1790 roku, Cmentarz Rakowicki w Krakowie w 1802/3, cmentarz przy ulicy Lipowej w Lublinie w 1809 r. Założenie cmentarza rzymsko-katolickiego we Włostowicach przypada na rok 1801.

Cmentarz (łac. coemeterium - miejsce snu, spoczynku), to miejsce grzebania zmarłych. Według prawa rzymskiego cmentarze były zakładane poza obrębem miast. Uznawano je za miejsca święte i nietykalne. Chrześcijanie przyjmowali zwyczaje grzebalne środowisk, w których żyli. W Polsce początkowo tereny przykościelne były miejscem grzebania zmarłych. W XVI w. Jan Długosz wspomina o drewnianej kaplicy we Włostowicach, którą obsługiwał proboszcz z parafii Jaroszyn - dzisiaj Góra Puławska. Wisła stanowiła naturalną przeszkodę dotarcia do kościoła parafialnego. Z dokumentów metrykalnych wynika, że przy drewnianej kaplicy już od 1601 r. chowano zmarłych. Od 1639 r. zamieszkał tu na stałe kapłan, a od 1676 r. powstała parafia, do której oprócz Włostowic należały: Puławy, Wólka Profecka, Skowieszyn i Parchatka. W latach 1726 - 1728 z fundacji Elżbiety Sieniawskiej został wybudowany obecny, murowany kościół pw. św. Józefa Oblubieńca NMP. Przy tym kościele był cmentarz o powierzchni 1,5 ha. Znaleźli tu miejsce spoczynku kapłani - duszpasterze i wierni; wśród nich wielu związanych z dworem Czartoryskich, dla których od 1785 r. Puławy stały się rezydencją. W tym czasie istniał już poza osadą stary cmentarz augsbursko - ewangelicki dla grzebania innowierców. Świadczy o tym napis umieszczony na najstarszym nagrobku: " Ferdynandowi Goguelowi, najlepszemu mężowi, walecznemu żołnierzowi, wierny przyjaciel - Adam Książę Czartoryski opłakujący w 1797 r." Wizytujący parafię w 1801 r. bp Wojciech Skarszewski zalecił, zgodnie z obowiązującym prawem państwowym, urządzenie cmentarza poza wsią. Stało się to możliwe dzięki ówczesnemu właścicielowi tych terenów, Księciu Adamowi Kazimierzowi Czartoryskiemu. Przeznaczył on na ten cel 3 morgi ziemi (około 1,5 ha.) między Puławami a Włostowicami. W 1801 r. ówczesny proboszcz ks. Marcin Ostrowski poświęcił teren. Książę Czartoryski wzniósł ciosowy krzyż z piaskowca szydłowieckiego. Teren ten przylegał do istniejącego już cmentarza dla innowierców. Nowy cmentarz ogrodzono, a od strony południowo - zachodniej Książę Czartoryski umieścił bramę wejściową z szydłowieckiego piaskowca z napisem: "Boże! Żyli w pracy, niech spoczywają w wieczności". Księżna Izabela Czartoryska, po śmierci Zofii z Matuszewiczów - Kickiej, spełniając intencję zmarłej wychowanki także wniosła swój wkład w dzieło cmentarza. Jest o tym wzmianka na bramie cmentarnej: " I to z Jey natchnienia". W 1827 r. Księżna ufundowała ku czci Zofii Matuszewiczównej krzyż z piaskowca, który początkowo stał na Kępie, ulubionym miejscu Zofii, a od 1904 r. znajduje się na cmentarzu.

Obok cmentarza rzymsko - katolickiego od strony południowej było osobne miejsce dla chowania niekatolików (część augsbursko - luterańska), a od strony północnej chowano prawosławnych, gdzie była kaplica i osobne wejście. Teren cmentarza był kilkakrotnie powiększany. W 1907 r. J. Czechner wzniósł małą kapliczkę nad grobem rodziny. W 1919 r. powstała parafia Wniebowzięcia NMP w Puławach. To spowodowało również podział cmentarza grzebalnego. Część północna, od Puław, przeszła pod zarząd nowej parafii. W roku 1939 przeniesiono bramę fundacji Czartoryskich na obecne miejsce przy drodze Puławy - Kazimierz. Część włostowicką cmentarza otoczono parkanem z cegły. Od 1949 r. cmentarz w całości należy do parafii św. Józefa. W latach 50 - tych rozebrano drewniane ogrodzenie części puławskiej i zastąpiono je parkanem z cegły. W 1964 r. przeprowadzono gruntowne porządkowanie cmentarza kosztem dużego nakładu pracy i środków finansowych. Od strony północnej wykonano także nowy, murowany parkan. Na cmentarzu włostowickim spoczywają m.in: Franciszek Gniewkowski "pierwszy tłumacz pamiątek zebranych w Sybilli"; Jan Marcin Poltz - lekarz króla Stanisława Augusta Poniatowskiego; Krzysztof Zygmunt Gutschmidt - generał Dywizji Wojska Saskiego, przybyły z królem Westfalii Hieronimem Bonaparte ( 1812 r.); Antoni Amborski - w latach 1824 - 1864 nauczyciel Szkoły we Włostowicach, założonej przez Izabelę Czartoryską; żołnierze - powstańcy polegli podczas walk w Puławach w 1831 r. i uczestnicy powstania w 1863 r.; nauczyciele Instytutu Wychowania Panien (1842 - 1862), Instytutu Politechnicznego i Rolniczo-Leśnego (1862- 1869), Instytutu Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa (1869 - 1915); austriaccy i niemieccy żołnierze polegli w latach 1914 - 1915; żołnierze polscy z 1939 r.; mieszkańcy Parchatki zamordowani przez hitlerowców w 1942 r.; pracownicy puławskich instytutów naukowych. Od 1988 r. członkowie Puławskiego Towarzystwa Tradycji Narodowych przy wsparciu Księdza Proboszcza parafii św. Józefa, Urzędu Miasta i mieszkańców prowadzą systematycznie prace porządkowe i konserwatorskie. W 70. rocznicę odzyskania niepodległości postawiono pomnik - mauzoleum, poświęcony " Poległym i Pomordowanym za Wiarę i Ojczyznę na Kresach Wschodnich" . Składana jest tu ziemia z miejsc uświęconych krwią Polaków.

W związku z 200. rocznicą powstania cmentarza włostowickiego, staraniem Parafii został wydany okolicznościowy, bardzo ciekawy folder. Tutejszy cmentarz stał się miejscem wiecznego spoczynku wielu artystów, rzemieślników i przedstawicieli innych grup zawodowych związanych z Włostowicami i Puławami. Ale nie tylko. Jest to ciągle żywa karta świadectwa wiary współcześnie tu żyjących ludzi. Troska o groby zmarłych, częste ich odwiedzanie, modlitwa i zapalone znicze świadczą, że to nie tylko zabytek, ale i miejsce kultu.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Podziel się:

Oceń:

2001-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Boże Narodzenie w ogniu. 50 lat od pożaru kościoła w Witkowicach

2025-12-25 09:15

Diecezja Bielsko-Żywiecka

Ogień szalał już od kilku godzin. I wtedy wydarzyło się coś, co wielu zapamiętało do końca życia. Przeciąg gorącego powietrza poruszył organy. Instrument zawył. A potem cały chór runął. I zapadła głucha cisza. Straszniejsza niż huk ognia trawiącego świątynię.

Więcej ...

Ks. prałat Henryk Jagodziński nuncjuszem apostolskim w Ghanie

kolegium.opoka.org

Ks. prałat dr Henryk Jagodziński – prezbiter diecezji kieleckiej, pochodzący z parafii w Małogoszczu, został mianowany przez Ojca Świętego Franciszka, nuncjuszem apostolskim w Ghanie i arcybiskupem tytularnym Limosano. Komunikat Stolicy Apostolskiej ogłoszono 3 maja 2020 r.

Więcej ...

Zaproszenie na koncert

2025-12-25 21:39

Archiwum Strażackiej Orkiestry Dętej w Królówce

Koncert „Dla Ciebie Boża Dziecino” odbędzie się już w najbliższą sobotę. Organizatorzy zapraszają!

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Lublin: płonie poddasze kościoła przy ul. Kunickiego

Wiadomości

Lublin: płonie poddasze kościoła przy ul. Kunickiego

Nowenna do Świętej Rodziny

Wiara

Nowenna do Świętej Rodziny

Ks. prałat Henryk Jagodziński nuncjuszem apostolskim w...

Niedziela Kielecka

Ks. prałat Henryk Jagodziński nuncjuszem apostolskim w...

Nakazane święta kościelne w 2025 roku

Kościół

Nakazane święta kościelne w 2025 roku

Nowenna do Dzieciątka Jezus

Wiara

Nowenna do Dzieciątka Jezus

Komunikat rzecznika kurii diecezji radomskiej ws. ks....

Wiadomości

Komunikat rzecznika kurii diecezji radomskiej ws. ks....

Oświadczenie rzecznika prasowego archidiecezji...

Kościół

Oświadczenie rzecznika prasowego archidiecezji...

Kalendarz Adwentowy: Wdzięczność, która oddaje wszystko

Wiara

Kalendarz Adwentowy: Wdzięczność, która oddaje wszystko

Kalendarz Adwentowy: Znak Emmanuela w sercu Maryi

Wiara

Kalendarz Adwentowy: Znak Emmanuela w sercu Maryi