Zwyczaj powtarzania pewnej ilości modlitw odliczanych dla ułatwienia przy pomocy sznurka z koralikami czy węzełkami był i jest spotykany w wielu religiach.
Pierwsi pustelnicy wyznaczali sobie do codziennego odmawiania pewne ilości modlitw. Ułatwiali to sobie, posługując się sznurkami z węzełkami lub sznurkami z pętelkami lub kawałkami drewna. Taki różaniec podobno posiadał św. Pachomiusz i św. Benedykt z Nursji.
Najstarszy z zachowanych różańców pochodzi z XII w. Sznur składał się ze 158 paciorków. Na modlitwę różańcową, którą odmawiamy dzisiaj, składa się Credo, Ojcze nasz, Zdrowaś Maryjo i Chwała Ojcu... Najpiękniejszą i najstarszą modlitwą chrześcijan jest Modlitwa Pańska, której nauczył sam Jezus. Pierwsze reguły zakonne zobowiązywały mnichów do wielokrotnego powtarzania jej w ciągu dnia. Tak ułożone modlitwy nazwano Psałterzem Braci. Również od pierwszych wieków chrześcijaństwo dostrzegało wielką wartość modlitwy do Najświętszej Maryi Panny. Od XII w. w Kościele Katolickim rozpowszechnił się zwyczaj odmawiana Pozdrowienia anielskiego. Modlitwa początkowo składała się jedynie ze słów „Zdrowaś Mario, łaski pełna, Pan z Tobą, błogosławionaś Ty między niewiastami”. Z czasem zaczęto dodawać słowa św. Elżbiety i inne słowa. Epidemie czarnej śmierci, szalejące w średniowieczu, spowodowały, że do pozdrowienia dołączono prośbę do Maryi o modlitwę: „za nas grzesznych teraz i w godzinę śmierci naszej”. Często zdarzało się, że odmawiano po 100 razy Zdrowaś Maryjo, między innymi na pamiątkę dzieła stworzenia. Obecna forma „Pozdrowienia anielskiego” ukształtowała się ostatecznie w XV w. Z czasem do modlitwy Ojcze nasz zaczęto dodawać Zdrowaś Maryjo. Te dwie najpopularniejsze w Kościele modlitwy dały początek modlitwie różańcowej.
Skąd wzięła się nazwa różaniec?
Jedno z wyjaśnień podaje, iż nazwa „różaniec” wywodzi się od św. Dominika, uważanego powszechnie za ojca różańca. Legenda głosi że Matka Boża objawiła się Dominikowi i poleciła mu, aby odmawiał Psałterz Najświętszej Maryi Panny, czyli modlitwy złożonej ze 150 Zdrowaś Maryjo i 15 Ojcze nasz. Dominik posłuchał Maryi, głosił słowo i przeplatał je rozważaniem połączonym z odmawianiem różańca. Tyle legenda.
W czasach św. Dominika było powszechnym zwyczajem dopatrywać się związków między światem duchowym i materialnym. Świat stworzony uważano za księgę opowiadającą o Bogu. W przyrodzie dopatrywano się znaków rzeczywistości duchowych. Uprzywilejowane pod tym względem były kwiaty. Osobom ukochanym nadawano nazwy kwiatów, a także często określano cechy ludzi przez porównanie do kwiatów, np. czystość symbolizowała lilia lub róża. Praktyki pobożne też traktowano jako duchowe kwiaty. Odmawianie Psałterza Najświętszej Maryi Panny porównywano do ofiarowania Matce Bożej 150 róż, dlatego tę modlitwę nazwano „wieńcem z róż”, czyli różańcem. Dominik Alamus a la Roche ustalił liczbę 150 modlitw Zdrowaś Maryjo na wzór Księgi Psalmów, które podzielił na dziesiątki, każda przeplatana modlitwą Ojcze nasz. Z czasem zaczęto łączyć odmawianie modlitwy z rozważaniem tajemnic z życia Chrystusa i Maryi. W wieku XVI ostatecznie ustalono 15 tajemnic, podzielonych na 3 części (radosne, bolesne i chwalebne). Tak było do roku 2002, kiedy to Jan Paweł II dodał część IV różańca świętego - tajemnice światła.
Dzisiaj modlitwa różańcowa jest jedną z najpopularniejszych modlitw Kościoła. Zna ją każdy katolik. Jest bowiem modlitwą prostą. Można ją odmawiać w każdym czasie i na każdym miejscu. Papież Pius V ustanowił święto Matki Bożej Różańcowej 7 października w 1571 r. Leon XIII polecił odmawianie różańca przez cały miesiąc październik i wprowadził do Litanii Loretańskiej wezwanie „Królowo Różańca Świętego, módl się za nami”. Również objawienia Najświętszej Maryi Panny przyczyniły się do rozpowszechnienia tej modlitwy. Tak było np. w Lourdes, w Fatimie, Meksyku czy Gietrzwałdzie i wielu innych miejscach.
Mamy więc październik i tajemnice różańcowe. Zachęcam do pięknych spotkań, pięknych przeżyć i radości z obecności Boga w historii zbawienia człowieka w różańcowej modlitewnej zadumie.