„Gdy w Kościele czyta się Pismo Święte, sam Bóg przemawia do swego ludu, a Chrystus, obecny w swoim słowie, zwiastuje Ewangelię. Dlatego wszyscy winni z szacunkiem słuchać czytań Słowa Bożego, które są najważniejszym elementem liturgii.
Chociaż bowiem Słowo Boże zawarte w czytaniach Pisma Świętego zwraca się do wszystkich ludzi każdego czasu i jest dla nich zrozumiałe, jego pełniejsze rozumienie i skuteczność pogłębiają się dzięki żywemu wykładowi, czyli homilii, która jest częścią czynności liturgicznej”.
(Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego, 29)

Czytanie Pisma Świętego w czasie liturgii ma znaczenie szczególne, gdyż w tym słowie Chrystus jest obecny realnie, a przemawiającym jest sam Bóg. Dotyczy to nie tylko czytań biblijnych, lecz także homilii. Ta obecność jest wyjątkowa, bo Boże Słowo, szczególnie wtedy, gdy jest przepowiadanie w Kościele w czasie liturgii, jest słowem działającym. Oznacza to, że nie jest to zwykłe opowiadanie czy pouczenie, ale jest to słowo niosące życie i łaskę, słowo, które może przemienić i zbawić człowieka!
Liturgia Słowa jest czasem szczególnym również dlatego, że nie jest ona jedynie czasem słuchania, ale czasem rozmowy. Świadomość tego może dodać nam motywacji do czynnego udziału w tej części liturgii. Umożliwia nam to zarówno czas milczenia, jak i śpiew psalmu responsoryjnego, wyznanie wiary i modlitwa powszechna - to miejsca liturgii Słowa, w których człowiek odpowiada Bogu. Gdy zaangażujemy się w nie (poprzez śpiew, wypowiadanie słów, odpowiadanie na wezwania modlitwy), stajemy się częścią rozmowy - dialogu toczącego się od początku świata: Bóg Zbawiciel wychodzi naprzeciw człowiekowi w swoim Słowie; człowiek zwraca się ku Bogu i odpowiada na Jego Słowo życiem przepełnionym wiarą i ukształtowanym przez nią.
Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego wymienia następujące elementy liturgii Słowa: milczenie, czytania biblijne, psalm responsoryjny, aklamację przed Ewangelią, homilię, wyznanie wiary i modlitwę powszechną. Co ciekawe na pierwszym miejscu wymienia milczenie, tak jakby autorzy Wprowadzenia chcieli podkreślić jego wyjątkowe znaczenie dla całej liturgii Słowa. Ujmują to w takich słowach: „Liturgię Słowa należy sprawować tak, aby sprzyjała medytacji. Dlatego trzeba unikać jakiegokolwiek pośpiechu, który utrudniałby skupienie. Stosowne są w niej także odpowiednie do poziomu zgromadzenia krótkie chwile milczenia, w których wierni pod wpływem Ducha Świętego mogliby przyjąć słowo sercem i przygotować na nie odpowiedź przez modlitwę. Te chwile ciszy można z pożytkiem zachować np. przed samym rozpoczęciem liturgii Słowa, po pierwszym i drugim czytaniu oraz po homilii”. Nie dziwmy się więc, gdy ksiądz po przeczytaniu Ewangelii lub po kazaniu usiądzie na chwilę - nie oznacza to, że jest zmęczony lub że musi na coś czekać, ale jest to czas na jego i nasze spotkanie z Bożym Słowem. Nie marnujmy więc chwil milczenia! To czas dla nas - czas skupienia i medytacji. Nie poganiajmy też usługujących (lektorów, kantorów), gdy podejście i odejście od ambonki zajmie im trochę więcej czasu. Nie zrywajmy się też do czytania w czasie kolekty lub gdy dzieje się coś innego. Czas podejścia lektora czy kantora do ambonki jest elementem liturgii Słowa. Gdy zaczynamy się ruszać w czasie modlitwy, czytania czy psalmu, rozpraszamy innych i zamiast pomagać im w lepszym przeżyciu liturgii, skupiamy ich uwagę na sobie.
W następnej części zaczniemy omawiać poszczególne elementy liturgii Słowa. Powiemy m.in. o tym, jak dobiera się czytania do Mszy św., czego może dotyczyć homilia oraz o co powinniśmy prosić w czasie modlitwy powszechnej.