- Sprawiedliwość stanowi podstawę ludzkiej moralności. Stąd też
jej naruszenie zawsze powoduje niepokój sumienia oraz wprowadza zamęt
w relacjach człowieka z Bogiem i kontaktach międzyludzkich. Jest
więc ona nieodzowną cnotą w życiu religijnym, moralnym i społecznym.
Często jednak jest ona opacznie pojmowana, np. rewolucjoniści czynią "
sprawiedliwość" krzywdząc przy tym niewinnych ludzi. Nasuwa się więc
potrzeba wyjaśnienia, czym jest sprawiedliwość.
- Sprawiedliwość, w szerszym znaczeniu, jest to cnota skłaniająca
nas do oddania Bogu tego co Boskie, bliźniemu - tego co do niego
należy, a nam samym - tego co jest nasze. Natomiast, w znaczeniu
ściślejszym, sprawiedliwość jest silną i trwałą wolą oddania każdemu
człowiekowi tego, co mu się prawnie należy. Przestrzega ona słuszności
i równości w stosunkach ludzkich, np. w sprzedaży, w kupnie i innych
umowach oraz wymierza nagrodę lub karę według zasługi bądź winy poszczególnych
ludzi. Z niej wynikają zachowania ludzkie, jak np. religijność, przywiązanie
do rodziców, posłuszeństwo wobec starszych, wdzięczność, prawdomówność,
uprzejmość i hojność.
- Z powyższego wynika, iż sprawiedliwość jest podstawą relacji
międzyludzkich. Porządkuje ona bowiem życie osobiste i społeczne
człowieka. Wprowadza też wartości niezbędne dla jego prawidłowego
funkcjonowania. Jakie to są wartości?
- Przede wszystkim pokój. Z niej bowiem wypływa pokój tak
dla jednostek, jak i dla całego społeczeństwa. Z jednej strony strzeże
naszych praw i nie pozwala nas krzywdzić, zaś z drugiej skłania nas
do życzliwości dla bliźnich i broni ich praw. Dzięki temu wprowadza
w nas pokój wewnętrzny oraz daje nam pokój z bliźnimi. Ze sprawiedliwości,
jak wyżej powiedziano, płynie też pokój dla całego społeczeństwa.
Życie społeczne jest tylko wówczas możliwe, jeżeli jedni szanują
prawa drugich; jeżeli przełożeni trzymają się słuszności, a podwładni
oddają przełożonym, co powinni. Bez sprawiedliwości żadne państwo,
żadna organizacja społeczna istnieć nie może. Usuńmy sprawiedliwość,
a przemoc i barbarzyństwo zapanują nad światem; ludzkość stanie się
trzodą dzikich zwierząt, tępiących się wzajemnie.
- Każdy zatroskany o losy pojedynczych ludzi i całych społeczeństw
winien pielęgnować sprawiedliwość. Na co należy zwrócić szczególną
uwagę?
- Trzeba nade wszystko przestrzegać sprawiedliwości we wszystkich
ludzkich relacjach, np. nie wolno wyrządzać krzywdy bliźniemu, ani
na jego osobie, ani na jego majątku, ani na dobrym imieniu; nie można
też odmawiać nikomu zasłużonej zapłaty, czy przeszkadzać drugim w
nabyciu ich słusznych praw. Człowiek kierujący się sprawiedliwością
winien każdemu oddawać to co mu przysługuje.
- Sprawiedliwość jest bez wątpienia ważną cnotą. Jest to
oczywiste. Jednak wydaje się, że wielu współczesnych bardziej ceni
sobie egoistyczne dążenie do zaspokojenia własnych pragnień, nawet
za cenę krzywdy drugiego człowieka. To niewiele ma wspólnego ze sprawiedliwością!
- Rzeczywiście, żądza własnych korzyści i pociechy jest
u wielu ludzi tak wielka, że nie chcą nawet poznać praw przysługujących
drugiemu człowiekowi, ani przyznać, że komuś wyrządzili krzywdę.
Tym radzę, by pokonywali nadmierną i niewłaściwą miłość samego siebie;
by nie dbali o dobro własne cudzym kosztem. W ten bowiem sposób działają
na szkodę sprawiedliwości i własnego sumienia. Inaczej mówiąc szkodzą
samym sobie, gdyż z każdego czynu rozliczy ich Bóg. Tacy ludzie winni
często przypominać sobie, że wszystko to co mają na świecie, wcześniej
czy później będą musieli opuścić i nic ze sobą nie będą mogli wziąć,
z wyjątkiem śmiertelnej koszuli i ciasnej trumny. Głupim jest więc
ten człowiek, co się nadmiernie przywiązuje do dóbr ziemskich, które
po krótkiej chwili życia będzie musiał na zawsze porzucić.
- Co winien zrobić ten kto popełnił wykroczenia przeciwko
sprawiedliwości?
- Tego typu wykroczenia domagają się zadośćuczynienia. Jeśli
więc komuś sumienie wyrzuca jakąś krzywdę winien ją jak najprędzej
wynagrodzić, od tego bowiem zależy jego zbawienie. Wynagrodzić należy
ją temu, kto został pokrzywdzony, chyba, że on sam tę krzywdę sobie
już powetował, albo ją darował. W przypadku, gdy w danej chwili są
obiektywne trudności w uskutecznieniu wynagrodzenia, należy ten obowiązek
dopełnić zaraz po ich ustąpieniu. Tylko w ten sposób można osiągnąć
wewnętrzny pokój i odpuszczenie grzechów.
Pomóż w rozwoju naszego portalu