Święcenia biskupie mają swój początek w nasieniu apostolskim. Apostołowie wybrani przez Jezusa, napełnieni Duchem Świętym przekazali ten dar swoim pomocnikom przez włożenie na nich rąk. Ci zaś przekazali go swoim następcom. W ten sposób dar ten przekazany został aż do naszych czasów w sakrze biskupiej (por. KKK 1556). Święcenia biskupie mają zatem swoje źródło w czasach apostolskich, każdy z obecnych biskupów jest następcą apostołów w dosłownym znaczeniu tego słowa: zostali bowiem wyświęceni przez nałożenie rąk tych, na których nałożyli ręce apostołowie.
Z pełnią sakramentu święceń łączy się również pełnia władzy wykonawczej, sądowniczej i ustawodawczej. To dlatego biskup, stojący na czele Kościoła partykularnego (diecezji), jest widzialnym znakiem jedności Kościoła i sprawuje nad nim rządy pasterskie. Biskup jest zatem na wzór Chrystusa pasterzem, kapłanem i mistrzem w powierzonym mu Kościele partykularnym. To on jest prawdziwym i autentycznym nauczycielem wiary, kapłanem i pasterzem. Więcej, Katechizm Kościoła Katolickiego poucza nas, że biskup przyjmuje rolę samego Chrystusa i działa w Jego osobie (por. KKK 1558).

O posłudze biskupiej

Do głównych zadań biskupa należy głoszenie Ewangelii i sprawowanie sakramentów. Biskup ma obowiązek troszczyć się o powierzony Kościołowi depozyt wiary i przekazywać objawioną prawdę wiernym. Jest to obowiązek bardzo istotny, gdyż na nim buduje się wiara i codzienne życie wszystkich wierzących. Myślę, że każdy z nas ma tego świadomość, gdyż niejednokrotnie doświadczyliśmy potęgi Słowa Bożego, a równocześnie historia uczy nas, jak łatwo przez wykrzywienie czy zniekształcenie prawdy doprowadzić do rozłamu w Kościele i do oddalenia człowieka od Boga. Biskup ma zatem troszczyć się o to, by Słowo Boże było przekazywane bez zniekształceń, by było zgodne z nauką Ewangelii, z tradycją Kościoła, a co za tym idzie - z urzędem nauczycielskim Kościoła. Z tego też powodu biskupi mają prawo do kontrolowania i potwierdzania autentyczności pism religijnych (książek, artykułów), czynią to sami lub przez wybrane przez siebie osoby.
Sprawując sakramenty, biskup wypełnia funkcję uświęcania człowieka. To on kieruje praktyką chrztu, jest naturalnym szafarzem bierzmowania, szafarzem święceń i włodarzem dyscypliny pokutnej. To biskup sprawuje Eucharystię i troszczy się o jej sprawowanie w diecezji. Każda zgodna z prawem celebracja Eucharystii podlega władzy biskupa. W każdej bowiem wspólnocie ołtarza, dzięki świętej posłudze biskupa, ukazuje się miłość i jedność Mistycznego Ciała Chrystusa (por. „Obrzędy święceń biskupów, prezbiterów i diakonów. Wprowadzenie ogólne”, 14).
To dlatego „Eucharystia sprawowana przez biskupa ma zupełnie wyjątkowe znaczenie: wyraża się w niej Kościół zgromadzony wokół ołtarza pod przewodnictwem tego, kto w sposób widzialny reprezentuje Chrystusa, Dobrego Pasterza i Głowę Kościoła” (KKK 1561).

Kolegium biskupów

„Kolegium Biskupów, zjednoczonych pod przewodnictwem jednej Głowy, którą jest Biskup Rzymu, następca św. Piotra, wyraża jedność, różnorodność i powszechność owczarni Chrystusa” (OŚBPiD 12).
Jednym z istotnych elementów władzy biskupiej jest jej kolegialny charakter. Członkiem kolegium biskupów staje się na mocy sakramentu święceń biskupich, a wyraża się to w jedności z głową Kolegium i wszystkimi jej członkami. Tak jak niegdyś apostołowie stanowili fundament i znak jedności rodzącego się Kościoła, tak dziś wszyscy biskupi stanowią źródło jedności Kościoła. Jednym ze znaków tego jest praktyka Kościoła polegająca na tym, że w konsekracji nowego biskupa uczestniczy większa liczba biskupów (tj. przynajmniej dwóch!), potrzebna jest również decyzja Biskupa Rzymu, by podkreślić więź kościoła partykularnego i powszechnego i zapewnić jego jedność.
Co więcej, każdy biskup jest odpowiedzialny nie tylko za powierzoną mu diecezję, ale uczestniczy w trosce o wszystkie Kościoły i jest odpowiedzialny razem z innymi biskupami za apostolskie posłanie całego Kościoła. Nigdy zresztą żadna diecezja, tak jak żaden biskup, nie może uwolnić się od odpowiedzialności za cały Kościół, a co za tym idzie za te jego części, które potrzebują wsparcia i pomocy. Ta jedność i więź braterska stoi u podstaw misyjnej działalności Kościoła, kiedy to poszczególne diecezje czy zgromadzenia zakonne wysyłają do innych diecezji, krajów, kontynentów swoich kapłanów, by ci pomagali w głoszeniu Ewangelii i sprawowaniu sakramentów tam, gdzie brakuje kapłanów. Do tego m.in. nawiązał Benedykt XVI w przemówieniu do polskiego duchowieństwa, wzywając do troski o naszych rodaków, którzy emigrują za granicę w poszukiwaniu pracy. Sam fakt, że wyjechali, nie oznacza, że nasza odpowiedzialność za nich wygasła. Wręcz przeciwnie, jesteśmy zobowiązani do troski o nich.
Troska o cały Kościół wyraża się również w pomocy materialnej osobom i krajom potrzebującym. Tak jak kiedyś my korzystaliśmy z tej pomocy, tak dziś jesteśmy zobowiązani do otwartości i pomocy tym, którzy są biedniejsi od nas. Pamiętamy doskonale czasy komunistyczne, gdy wiele instytucji kościelnych utrzymywało się i mogło przetrwać dzięki pomocy Kościoła krajów zachodniej Europy. Wtedy zaciągnęliśmy zobowiązanie wobec Kościoła, które dziś powinniśmy wypełnić.