Dla mnie, jak zapewne i dla wielu chrześcijan, przekształcenie Hagii Sophii z muzeum na meczet, jest nie do zaakceptowania z kilku względów. Po pierwsze bardzo ubolewam nad tym, kiedy kościół, niezależnie od tego czy jest katolicki, prawosławny czy też protestancki, ulega desakralizacji i jest przekształcany w muzeum, restaurację, kino czy też ... meczet.

Po drugie, dla ortodoksyjnych chrześcijan Hagia Sophia, jest jak dla katolików bazylika św. Piotra w Rzymie. Wyobraźmy sobie, że miejsce ogromnej wagi dla katolików, zostaje zamienione w meczet. Jaka byłaby nasza reakcja? Gniew, oburzenie, być może i protesty w obronie zachowania sakralnego przeznaczenia świątyni. Dramat się wzmaga, gdy uświadomimy sobie, że Grecy tak naprawdę nie mogą zrobić nic, by tej decyzji zapobiec. Jest to spowodowane potęgą polityczną i militarną Turcji. Tak właśnie czują się prawosławni. Co jeszcze jest szokujące? Wszystkie chrześcijańskie mozaiki oraz freski mają być zasłonięte. Krótko mówiąc, obecne władze tureckie dążą do zakrycia wszelkich śladów historii tego budynku, który był pierwotnie najważniejszym kościołem dla chrześcijan wschodnich.

Popatrzmy na historię: Hagia Sophia w obecnym kształcie, bez minaret rzecz jasna, została zbudowana z inicjatywy cesarza bizantyjskiego Justyniana I Wielkiego w VI w. Tej postaci, jak i również Konstantynowi I Wielkiemu zamierzam poświęcić osobny felieton. W każdym razie, słowa Hagia Sophia biorą się z dwóch greckich słów: Αγία - święta + Σοφία - mądrość, zatem jest to kościół Świętej Mądrości, czyli de facto Bożej Mądrości. Przez wieki bazylika ta, była symbolem potęgi prawosławia, tak jak dla nas katolików symbolem jest bazylika św. Piotra w Rzymie.

Wraz z upadkiem Konstantynopola w 1453 r., świątynia ta została przekształcona w meczet. To był mocny cios dla prawosławnych, którzy przez cały czas istnienia Imperium Osmańskiego byli prześladowani. Hagia Sophia pozostała meczetem aż do 1934 r. Wówczas Kemal Ataturk, nazywany “ojcem Turków”, twórca państwa świeckiego, zamienił dawny kościół w muzeum. Dlaczego tak uczynił? Powodem była chęć otwarcia kraju na Zachód. Podjął wtedy szereg działań, aby wprowadzić cywilizację zachodnią do Turcji. Skutkiem tego było m.in. uczynienie Turcji państwem świeckim, wprowadzenie łacińskiego alfabetu, zakaz bigamii itd. Pomyślmy sobie jak wielką złość wywoływały te decyzje wśród muzułmańskich, w większości Turków.

Nie jest zatem tajemnicą, że prezydent Turcji Recep Tayyip Erdogan, dąży do zerwania z kemalizmem. Jego politykę możemy określić jako chęć powrotu do Imperium Osmańskiego. Czy na tym poprzestanie Erdogan? Wątpię. Podejrzewam, że w ten sposób chce odbudować swoją reputację, która zmalała w związku z kryzysem wokół COVID-19, jak i również słabnącą lirę turecką. Przypuszczam, że Erdogan na razie skupi się na tym, by ciągle uderzać w uczucia mniejszości, w tym prawosławnych oraz Kurdów. Czas pokaże czy miałem rację.

O mnie: Polak z Grecji. Interesuję się historią, polityką, dyplomacją oraz językami obcymi. Lubię porównywać zwyczaje, jakie są w Cerkwi Prawosławnej oraz Kościele Katolickim. Kibicuję Lechii Gdańsk, Panathinaikosowi Ateny oraz Liverpoolowi. Miłośnik sportu, lubię też grać w szachy.