Reklama

Obraz Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny z Zagórza

Niedziela przemyska 15/2002

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W kościele parafialnym w Zagórzu znajduje się słynący łaskami obraz Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny. Malowany na drewnianym podobraziu techniką temperową i bogato złocony, stanowi ciekawy przykład gotyckiego malarstwa tablicowego Małopolski. Obraz ten słynie czcią w liczącej ponad 250 lat parafii, a także w okolicy. Matka Boża z Zagórza nazywana była bowiem "Panią Bieszczadzką", a przybywali do Niej niegdyś nie tylko wierni z okolicy, ale również pątnicy ze Słowacji i Węgier i to zarówno łacinnicy, jak również greckokatoliccy Łemkowie. Wraz z upływem czasu kult Matki Bożej w zagórskim obrazie nieco przygasł, ale obecnie znów obserwuje się jego wyraźne ożywienie.

Z tym obrazem związana jest piękna legenda, która znacznie cofa czas powstania dzieła, w stosunku do podawanego przez historyków sztuki. Opowiada ona o widzeniu króla Kazimierza Wielkiego, jakie miał, gdy odpoczywał w Zagórzu podczas wyprawy na Wschód. Król w czasie snu widział Matkę Bożą, która przepowiedziała mu zwycięstwo. Jakiś czas później zobaczył na własne oczy to, co oglądał we śnie - scenę z widzenia rozpoznał na napotkanym obrazie. Postanowił zatem ufundować w Zagórzu kaplicę i w niej umieścić ów obraz, przekazując w tym celu stosowne uposażenia.

Źródła historyczne podają, że około roku 1343 istniała w Zagórzu kaplica pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, która podlegała jako filia parafii w Porażu. Pierwotne uposażenie kaplicy zagórskiej przepadło w ciągu wieków. Proboszcz Poraża ks. Piotr Głoski ufundował przy tej kaplicy w roku 1697 prebendę, którą następnie powiększył w roku 1724 Piotr Konstanty Stadnicki ze Stadnik, kasztelan biecki. Do powstania samodzielnej parafii przyczynili się małżonkowie Józef z Tęczyna Ossoliński, chorąży dworu Królestwa Polskiego i jego żona Teresa ze Żmigrodu Stadnicka. Oni też znacznie powiększyli uposażenie dotychczasowej prebendy w Zagórzu. Pierwotna gotycka kaplica z czasów Kazimierza Wielkiego, została przebudowana i powiększona w roku 1697 w stylu barokowym. Biskup przemyski Wacław Hieronim Sierakowski poświęcił ten rozbudowany kościół w roku 1745, a w roku 1750 erygował przy nim samodzielną placówkę duszpasterską. Do nowej parafii od początku należały miejscowości: Zagórz, Wielopole i Zasław.

Znajdujący się w głównym ołtarzu zagórskiego kościoła parafialnego łaskami słynący obraz przedstawia opisany przez św. Łukasza Ewangelistę moment przekazania przez Archanioła Gabriela przesłania Bożego, iż Maryja została wybrana na Matkę dla Zbawiciela. Scena ta rozgrywa się na tle złotego parawanu, ozdobionego roślinnym ornamentem. Archanioł w bogatych, brokatowych szatach przyklęka trzymając w lewej dłoni banderolę ze słabo dziś czytelnym gotyckim napisem: AVE MARIA GRATIA PLENA (Zdrowaś Maryjo, łaskiś pełna), a prawą wskazuje na modlącą się Dziewicę. Poniżej skrzydeł Archanioła widać małą postać pazia podtrzymującego szatę Zwiastuna. Obraz dzieli na dwie części wysoki pulpit klęcznika, na którym widnieje otwarta Księga. W prawej części obrazu widzimy klęczącą Maryję Pannę, która zwraca się w stronę Archanioła z rozłożonymi rękami. Nad Jej głową otoczoną aureolą dwaj aniołowie podtrzymują dużą, ozdobną koronę. Charakterystyczne dla tego obrazu jest to, że w lewej górnej jego części uwidoczniony jest Bóg Ojciec, który posyła w stronę Dziewicy z Nazaretu klęczące Dzieciątko Jezus na drodze promienistej. Scena Wcielenia Zbawiciela rozgrywa się w pomieszczeniu, które ma posadzkę składającą się z zielonych i jasnoszarych, żółtawych prostokątów. Cały obraz jest ujęty w drewnianą, polichromowaną ramę o ciemnoczerwonym profilu zewnętrznym.

W roku 1966, staraniem ówczesnego proboszcza ks. Józefa Winnickiego dokonano gruntownej konserwacji obrazu. Prace konserwatorskie podyktowane były koniecznością zlikwidowania żerujących w deskach drewnojadów oraz wzmocnienia najbardziej zniszczonych partii podobrazia i warstw malarskich. Już pobieżny przegląd lica obrazu pozwolił stwierdzić, że jest on w znacznej mierze przemalowany. Mogło to mieć miejsce podczas wcześniejszych renowacji (jedna była pod koniec XIX w., o czym świadczy napis na odwrocie: "rest. Kopystyński 1878", a druga w roku 1912). Przeprowadzający konserwację obrazu prof. Wojciech Kurpik przywrócił go do stanu pierwotnej świetności, określając ( na podstawie badania warstw malarskich i stylu) czas jego powstania na koniec wieku XV lub początek XVI.

Biorąc pod uwagę te badania można wysunąć przypuszczenia, że obraz Matki Boskiej czczony od XVII w. w kościele parafialnym w Zagórzu znalazł się tam jako wyraz kontynuacji szczególnej czci miejscowego ludu dla Najświętszej Maryi Panny oraz osobistej pobożności króla Polski Kazimierza Wielkiego.

Trudno jest o dokładne przedstawienie początków kultu obrazu z Zagórza. Najważniejszym przekazem źródłowym jest napisane po łacinie dzieło jezuity Michała Krasuskiego, wydane w Kaliszu w 1669 r. i zatytułowane: Regina Poloniae Mater Dei, Maria. Autor opisuje tu swoją pielgrzymkę, jaką odbywał w intencji Ojczyzny oraz na podziękowanie za ocalenie podczas wojny. Oprócz znajdujących się tam opisów piękna bieszczadzkich krajobrazów odnajdujemy najstarszy opis zagórskiego obrazu oraz tytuły: "Pani Bieszczadzka", "Nadzieja upadających na duchu" i "Przyjaciółka dla wszystkich" - jakimi określa autor przedstawioną na nim Matkę Bożą.

Wyrazem kultu są nie tylko łaski otrzymywane i prośby zanoszone do Pani Zagórskiej, ale także troska o piękno Jej sanktuarium, wyrażana przez dary i ofiary wiernych na ten cel. Widoczne to było zwłaszcza od czasu, gdy parafia Zagórz stała się samodzielną placówką. Z różnym powodzeniem kult rozwijał się do czasów II wojny światowej. Wybuch wojny był trudnym sprawdzianem dla ośrodka zagórskiego: mieszkańcy zostali rozproszeni, a proboszcz ks. Władysław Wójcik został wywieziony do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, gdzie został zamordowany w 1940 r.

Lata powojenne przyniosły nowe ożywienie kultu Matki Bożej. Mimo nowej sytuacji polityczno-religijnej w kraju, migracji ludności i przybycia na teren parafii przeszło połowy mieszkańców z innych części Polski - kult Najświętszej Maryi Panny rozwijał się nadal. Wprawdzie nie było już licznych pielgrzymek z odległych miejscowości, ale mieszkańcy okolicznych parafii tłumnie nawiedzali sanktuarium podczas dorocznych odpustów: na Zwiastowanie (25 marca), Nawiedzenie ( tradycyjnie 2 lipca) i Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny (15 sierpnia). O rozwój kultu troszczyli się kolejni, powojenni proboszczowie: ks. Adam Fuksa (1940-1965), ks. Józef Winnicki (1965-1995), ks. Adam Michalski (1995-1999). Obecny proboszcz, ks. Józef Kasiak kontynuuje wysiłek jeszcze większego ożywienia kultu, a także podjął starania o uroczystą koronację Wizerunku.

Zagórska Pani, podaj nam dłoń,

Bądź zawsze z nami od złego chroń

Gwiazdą przewodnią w ciemności bądź,

Matko, Królowo, Ty nami rządź!

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Podziel się:

Oceń:

2002-12-31 00:00

Wybrane dla Ciebie

Abp Jędraszewski na Międzynarodowym Kongresie dla Małżeństwa i Rodziny: Potrzeba nowego, prawdziwie chrześcijańskiego humanizmu

2024-11-13 18:32

Archidiecezja Krakowska

- Potrzeba nowego, prawdziwie chrześcijańskiego humanizmu i w nowym kontekście współczesności odczytania wołania Jana Pawła II z Mszy św. inaugurującej jego pontyfikat 22 października 1978 r.: „Otwórzcie, otwórzcie na oścież drzwi Chrystusowi” - mówił abp Marek Jędraszewski. Metropolita krakowski przewodniczył Mszy św. w kościele księży misjonarzy na Stradomiu podczas III Międzynarodowego Kongresu dla Małżeństwa i Rodziny, który w dniach 13-15 listopada odbywa się w Krakowie.

Więcej ...

Nie będzie dużej choinki w Watykanie na święta? "Anachroniczna hańba"

2024-11-12 08:49

Włodzimierz Rędzioch /Niedziela

Około 40 tys. osób podpisało się pod petycją do papieża Franciszka, Gubernatoratu Państwa Watykańskiego i lokalnych władz we włoskim Trydencie, by odstąpiono od planów ścięcia liczącej 200 lat jodły, która ma być ustawiona przed Bożym Narodzeniem na placu Świętego Piotra.

Więcej ...

W Wiedniu rozpoczęła się tradycyjna oktawa św. Stanisława Kostki

2024-11-14 14:28

Joanna Lukaszuk-Ritter

W austriackiej stolicy kult św. Stanisława Kostki jest nadal żywy

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Śląska Samarytanka

Święci i błogosławieni

Śląska Samarytanka

Bp Muskus zaprzecza informacjom o kompromisie z Rządem ws....

Kościół

Bp Muskus zaprzecza informacjom o kompromisie z Rządem ws....

Całe życie chrześcijańskie powinno być przepojone...

Wiara

Całe życie chrześcijańskie powinno być przepojone...

Biskupi odpowiadają pokrzywdzonym w Kościele. Wkrótce...

Kościół

Biskupi odpowiadają pokrzywdzonym w Kościele. Wkrótce...

Nie żyje ciężko pobity ks. Prałat Lech Lachowicz

Kościół

Nie żyje ciężko pobity ks. Prałat Lech Lachowicz

Archidiecezja przemyska: Oświadczenie w sprawie ostatnich...

Kościół

Archidiecezja przemyska: Oświadczenie w sprawie ostatnich...

Pilne: 47-latek podpalił się przed krakowską kurią

Wiadomości

Pilne: 47-latek podpalił się przed krakowską kurią

Siostra zakonna z szalikiem poszła na mecz Legii.

W wolnej chwili

Siostra zakonna z szalikiem poszła na mecz Legii. "Bałam...

Nie będzie dużej choinki w Watykanie na święta?...

W wolnej chwili

Nie będzie dużej choinki w Watykanie na święta?...