CBOS przypomina w badaniu, że już w marcu, w czasie pierwszej fali zachorowań, pojawiły się odruchy buntu zarówno przeciwko wprowadzonym przez rząd ograniczeniom, jak i wobec samej epidemii, często ostentacyjnie ignorowanej lub wręcz uznawanej za niebyłą. Internet, a zwłaszcza jego kontestacyjna część zwana alt-internetem, stał się główny forum łączącym koronasceptyków i antycowidowców.

Koronasceptycyzm, jak się wydaje, miał na świadomość Polaków największy wpływ na przełomie września i października, gdy ponad połowa badanych uznawała, że epidemia koronawirusa nie jest niczym wyjątkowym, a tylko jedną z wielu epidemii przydarzających się w najnowszej historii.

Podziel się cytatem

Miesiąc wcześniej, w sierpniu - okresie złagodzonych obostrzeń i niewielkiej skali zachorowań - Polacy byli podzieleni co do tego, czy epidemia rzeczywiście stanowi zagrożenie dla zdrowia. Niespełna połowa uważała, że jest ona realnym zagrożeniem (48%), a niewiele mniej ankietowanych uznawało, że koronawirus jest zagrożeniem wyolbrzymionym (38%) lub wręcz fikcyjnym (dalsze 8%, w sumie 46%).

Inaczej było już w listopadzie, niemal w szczycie drugiej fali zachorowań. Większość badanych była skłonna uznać, że epidemia koronawirusa stanowi faktyczne zagrożenie dla zdrowia Polaków (60%, wzrost w stosunku do sierpnia o 12 pkt procentowych), zaś mniejszość (w sumie 33%) twierdziła, że to zagrożenie wyolbrzymione (31%, spadek o 7 pkt) lub fikcyjne (3%, spadek o 5 pkt).

Wiek

Czynnikiem najbardziej różnicującym postrzeganie zagrożenia epidemicznego jest wiek. O tym, że koronawirus jest zagrożeniem wyolbrzymionym lub wręcz fikcyjnym, przekonanych jest aż 62% ludzi młodych od 18. do 24. roku życia.

W każdej kolejnej grupie wiekowej odsetek osób uznających zagrożenie epidemiczne za przesadzone lub fikcyjne jest mniejszy. W grupie 25-34 lata jest to 45%, wśród 35-44-latków - 44%, w grupie 45-55 - 34%, w grupie 55-65 lat - 25%, a powyżej 65. roku życia - 17%.

W skrywane działania lobby farmaceutycznego i powiązanych z nim polityków oraz mediów, polegające na pogłębianiu poczucia zagrożenia w stosunku do tego, jakie rzeczywiście ta epidemia stwarza, najczęściej wierzą ludzie młodzi do 24. roku życia – tę opinię aż 67%.

Ponadto we wpływ lobby farmaceutycznego na ogólnoświatowe postrzeganie epidemii koronawirusa, a tym samym strategie rządów w walce z epidemią, wierzy ponad połowa osób w wieku od 25 do 44 lat (od 25 do 34 lat – 55%, od 35 do 44 lat – 52%).

Wykształcenie

Wykształcenie tylko w niewielkim stopniu różnicuje opinie na ten temat. I, co ciekawe, CBOS podaje, że o tym, iż pandemia jest realna i stanowi prawdziwe zagrożenie dla zdrowia, nieco częściej przekonane są osoby najmniej i najbardziej wykształcone.

Wierzy w to aż 66% respondentów z wykształceniem podstawowym lub gimnazjalnym, a jedna czwarta (26%) lekceważy epidemię. Wśród osób z wyższym wykształceniem 61% jest przekonanych o niebezpieczeństwach, które stwarza epidemia, zaś 35% je bagatelizuje.

Natomiast o tym, że epidemia nie jest tak groźna, jak się ją przedstawia lub w ogóle stanowi fikcyjne zagrożenie, częściej przekonane są osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym i średnim (odpowiednio 36% i 38%), jednak większość (po 58%) również wierzy w jej realność i grozę.

Poglądy polityczne i religijność

Interesująco przedstawiają się różnice w opiniach w zależności od poglądów politycznych. Śledząc rodzimy alt-internet według CBOS można odnieść wrażenie, że wśród Polaków, w odróżnieniu od reszty świata, grupę covidowych kontestatorów zdominowała prawica. Tymczasem to osoby o poglądach lewicowych częściej wyrażają sceptycyzm co do zagrożenia, jakie stwarza epidemia.

Wśród osób o poglądach lewicowych 42% powątpiewa w realność zagrożeń, podczas gdy wśród prawicowców odsetek ten wynosi tylko 27%. Podobnie częściej swoje wątpliwości zgłaszają osoby rzadko lub wcale nie uczestniczące w praktykach religijnych, natomiast w mniejszym stopniu w realność zagrożenia epidemią koronawirusa wątpią osoby biorące udział w praktykach religijnych co najmniej raz w tygodniu.

- Być może prawicowość jest w polskim społeczeństwie bardziej skorelowana z wiarą w autorytety, aniżeli poglądy, które określa się potocznie jako „wolnościowe”. Pod pewnymi względami poglądy te wydają się iść w poprzek tradycyjnego podziału na lewicę i prawicę - zauważają w raporcie CBOS autorzy badania, Agnieszka Cybulska i Krzysztof Pankowski.

Potwierdzają to zróżnicowania opinii w elektoratach poszczególnych ugrupowań. Najczęściej nie wątpią w realność zagrożenia epidemią osoby deklarujące chęć głosowania na PiS (76%), a powątpiewa 19%. Elektorat Koalicji Obywatelskiej w 69% wierzy w ostrzeżenia epidemiologów, a 31% zgłasza jakieś wątpliwości.

Wśród wyborców PSL odpowiedzi to odpowiednio – 66% i 33%, zaś Lewicy – 65% i 35%. Relatywnie bardziej podzieleni w tej kwestii są zwolennicy Polski 2050 Szymona Hołowni, ale także wśród nich 50% uznaje epidemię koronawirusa za realne i poważne zagrożenie, a niewiele mniejszy odsetek (45%) uważa, że jest ono przesadzone lub fikcyjne.

Na tle zwolenników wszystkich partii, a także osób niezdecydowanych i niegłosujących wyróżniają się wyborcy „wolnościowej” Konfederacji, którzy jako jedyni w zdecydowanej większości kwestionują realność epidemicznego zagrożenia (75%).

"Pokolenie najmłodszych dorosłych, wychowane na mediach społecznościowych, w największym stopniu skłonne jest doszukiwać się manipulacji, skrywanych działań i ukrytych celów w obecnym kataklizmie, którym jest pandemia koronawirusa. Można sądzić, że przekonanie o przecenianiu w oficjalnym przekazie niebezpieczeństwa, jakie stwarza ta epidemia, ma związek z mniejszym wśród ludzi młodych poczuciem zagrożenia tą chorobą, a zwłaszcza jej ciężkim przebiegiem" - komentują autorzy badania.

Natomiast wzrost poczucia zagrożenia epidemią w październiku i listopadzie, a także wyraźnie częstsze w listopadzie uznawanie jej za realne i poważne niebezpieczeństwo dla zdrowia, wydają się przede wszystkim skutkiem szerszej obecności tej choroby w przestrzeni społecznej, a nie, jak wcześniej, jedynie symbolicznej, czyli przede wszystkim w mediach. - Mówiąc metaforycznie: Polacy po prostu zobaczyli tę epidemię na własne oczy i dopiero wtedy (choć nadal nie wszyscy) uwierzyli, że jest prawdziwym zagrożeniem - podsumowują badacze z CBOS.