Stosowanie norm prawa powszechnego w Polsce

Znając prawo powszechne dotyczące nadzwyczajnego szafarza Komunii św., możemy zastanowić się nad stosowaniem tego prawa w naszym kraju. W Polsce przepisy dotyczące szafarza nadzwyczajnego Komunii św. ulegały pewnym zmianom, które jednak nie były takie same, jak w prawie powszechnym.

Po opublikowaniu motu proprio Ministeria quedam przez papieża Pawła VI 15 sierpnia 1972 r. i zezwoleniu w tym dokumencie akolitom na udzielanie Komunii św. biskupi polscy zebrani na 134. Konferencji Plenarnej w Warszawie postanowili, że z uwagi na charakter polskiego duszpasterstwa nie zezwalają akolitom na wykonywanie powyższych uprawnień dotyczących Eucharystii.

W wyniku powziętej uchwały Konferencji Episkopatu Polski akolici w naszym kraju nie udzielali Komunii św. aż do wydania nowej instrukcji w tej samej sprawie. Otóż, jeszcze przed wejściem w życie Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r., a mianowicie 4 maja 1982 r. biskupi polscy zebrani na 184. Konferencji Plenarnej postanowili, że: akolita jest szafarzem nadzwyczajnym udzielania Komunii św.w przypadku, gdy ci, którzy są do tego zobowiązani na podstawie kan. 845 Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1917 r. - obecnie kan. 910 2 - albo nie mogą tego obowiązku wypełnić z powodu choroby czy podeszłego wieku, albo zajęci są posługą duszpasterską, albo też, gdy liczba przystępujących do Komunii św. jest tak wielka, że odprawienie Mszy św. znacznie by się przedłużyło. W takich okolicznościach akolita od maja 1982 r. może udzielać Komunii św. tak w czasie Eucharystii, jak i poza nią.

Jeżeli chodzi o możliwość udzielania Komunii św. przez wiernego świeckiego, to pierwszy raz biskupi polscy zajęli się tym problemem po opublikowaniu instrukcji Immensae caritatis z 29 stycznia 1973 r. Zakazując udzielania Komunii św. akolitom, nie zezwolili też na udzielanie Eucharystii wiernym świeckim.

Udzielając 4 maja 1982 r. zezwolenia akolitom na komunikowanie, nie wspominano o możliwości udzielania Komunii św. przez wiernych świeckich. W tym czasie podobno niektóre domy zakonne zwracały się do biskupów, by w przypadku nieobecności kapłana któraś z sióstr mogła podać Komunię św. swoim współsiostrom. Dały się też słyszeć głosy, że w Polsce można myśleć o udzielaniu Komunii św. przez wiernych świeckich, szczególnie ludziom obłożnie chorym, przebywającym w domach, którzy pragną często, a nawet codziennie przyjmować Eucharystię, a duszpasterze nie są w stanie takich próśb spełnić. Mówiono też, że udzielanie zezwoleń wiernym świeckim na rozdzielanie Komunii św. można by rozpocząć od większych sanktuariów, w których komunikuje się całymi godzinami. Czynią to zwykle prezbiterzy odwołani w tym celu z konfesjonałów. Takie odwołanie spowiednika od konfesjonału często nie wzbudza zadowolenia u samego odwołanego, a także u wiernych oblegających konfesjonały.

Biskupi polscy zebrani na 240. Konferencji Plenarnej 2 maja 1990 r. przychylnie ustosunkowali się do próśb poszczególnych biskupów i kapłanów, aby określić warunki - zgodnie z kan. 910 2 i kan. 230 3 Kodeksu Prawa Kanonicznego - powoływania wiernego świeckiego jako nadzwyczajnego szafarza Komunii św. Konferencja Episkopatu Polski postanowiła w tej sprawie, co następuje:

1. Biskupi diecezjalni mogą powoływać do posługi nadzwyczajnego szafarza Komunii św. mężczyzn w wieku 35-65 lat.

2. Kandydaci powinni odznaczać się nieskazitelnym życiem moralnym, pobożnością i poważaniem wśród duchowieństwa i wiernych.

3. Kandydat, poza wykształceniem przynajmniej średnim, winien znać podstawowe prawdy teologiczne, zwłaszcza odnoszące się do Kościoła, Mszy św. i Eucharystii. Biskup może polecić kandydatowi udział w kursie teologicznym lub zażądać egzaminu.

4. Biskup diecezjalny powołuje do posługi nadzwyczajnego szafarza kandydata, którego poznał osobiście po poleceniu go przez księdza proboszcza i dwóch kapłanów, na jeden rok.

5. Przed powołaniem, jak również przed każdym przedłużeniem powołania, kandydaci winni odbyć co najmniej trzydniowe rekolekcje.

6. Braci zakonnych, którym biskup może obniżyć wiek do 30 lat, obowiązują te same postanowienia.

7. Posługa szafarza jest bezinteresowna. Wynagrodzenie może dotyczyć kosztów przejazdu lub rekompensaty w przypadku, gdy na skutek wykonywania posługi uszczupliły się dochody z pracy zawodowej szafarza nadzwyczajnego.

8. Szafarz nadzwyczajny podczas posługi winien być ubrany w albę i przepasany cingulum.

9. Szafarz nadzwyczajny wykonuje posługę wtedy, gdy liczba kapłanów wobec komunikujących jest za mała. Może on - w ramach ważności powołania - świadczyć pomoc na terenie całej diecezji, poza diecezją - tylko za zgodą biskupa tamtej diecezji.

10. Szafarz nadzwyczajny może, za zgodą księdza proboszcza, zanieść Komunię św. do domów tylko osobom, których stan duchowy jest znany, zachowując przepisy liturgiczne.

Uchwałę tę rozesłał biskupom diecezjalnym Sekretariat Prymasa Polski w dniu 5 maja 1990 r.

cdn.