KS. PROF. HENRYK WITCZYK: - 19 listopada 2001 r. został opublikowany w Watykanie najnowszy dokument Papieskiej Komisji Biblijnej pt. "Naród żydowski i jego Święte Pisma w Biblii chrześcijańskiej" . Dlaczego akurat taki temat Papieska Komisja postanowiła opracować?

KS. PROF. RYSZARD RUBINKIEWICZ: - Najogólniej rzecz ujmując, chodziło o ukazanie recepcji Biblii Starego Testamentu w Nowym oraz o wykazanie, że - jak to formułuje sam dokument: "Bez Starego Testamentu Nowy Testament byłby księgą nie do odszyfrowania, rośliną pozbawioną swoich korzeni i skazaną na uschnięcie" (nr 84) . Korelatywnym niejako do tego tematem jest kontekst historyczny XX wieku, holokaust Żydów. Czy w obliczu tego niezaprzeczalnego faktu chrześcijanie mogą jeszcze twierdzić, że są prawowitymi spadkobiercami Biblii Starego Testamentu? A z tym wiąże się drugie pytanie: Czy sposób, w jaki sam Nowy Testament przedstawia Żydów, nie przyczynił się do powstania wrogości wobec tego narodu?

- Jakie w takim razie są główne tezy omawianego dokumentu?

- Dokument zawiera trzy zasadnicze rozdziały. Rozdział pierwszy ukazuje Święte Pisma narodu żydowskiego jako podstawową część Biblii chrześcijańskiej. Papieska Komisja Biblijna podkreśla w nim, że Nowy Testament uznaje autorytet Świętych Pism narodu żydowskiego, a to wszystko, co odnosi się do Jezusa Chrystusa, spełniło się właśnie zgodnie z tymi Pismami. W swej argumentacji Nowy Testament często korzysta w tym względzie z metod egzegetycznych ówczesnego judaizmu. Drugi rozdział poświęcony został podstawowym tematom Pism narodu żydowskiego i ich recepcji w wierze chrześcijańskiej. Ukazane zostało chrześcijańskie rozumienie stosunków między Starym a Nowym Testamentem oraz wspólne podstawowe tematy teologiczne. Rozdział trzeci omawia postawę tekstów Nowego Testamentu wobec Żydów współczesnych Jezusowi i czasom rodzącego się chrześcijaństwa. Po wnikliwej analizie tekstów Nowego Testamentu autorzy dokumentu stwierdzają, że: "W Nowym Testamencie zarzuty skierowane do Żydów nie są ani częstsze, ani mocniejsze niż oskarżenia skierowane do Żydów w Prawie i u Proroków. Nie powinny zatem służyć odtąd za podstawę antyjudaizmu. Wykorzystywanie ich w tym celu sprzeciwia się ogólnej orientacji Nowego Testamentu. Prawdziwy antyjudaizm, to znaczy postawa pogardy, wrogości i prześladowania Żydów, jako Żydów nie istnieje w żadnym tekście Nowego Testamentu i jest nie do pogodzenia z nauką Nowego Testamentu".

- Jaka zatem na tle tego dokumentu zarysowuje się perspektywa dalszego dialogu między judaizmem a chrześcijaństwem?

- Zamiarem twórców dokumentu było stworzenie, opartego na rzetelnej analizie tekstów biblijnych, odpowiedniego klimatu dla dialogu międzyreligijnego. Postawiono pytanie, czy przypadkiem chrześcijanie nie zawłaszczyli Biblii żydowskiej, czytając ją w taki sposób, że żaden Żyd nie dostrzega siebie w tego rodzaju lekturze. Czy zatem nie powinni oni czytać Biblii hebrajskiej, tak jak to robią Żydzi? Na to ostatnie pytanie dokument odpowiada przecząco, gdyż tego rodzaju lektura oznaczałaby akceptację autorytetu Pism i tradycji rabinackich, które wykluczają wiarę w Jezusa jako obiecanego Mesjasza i Syna Bożego. Gdy chodzi o pierwsze pytanie, sytuacja jest inna. Chrześcijanie mogą przyjąć, że żydowski sposób czytania Biblii jest lekturą możliwą, że jest ona "dalszym ciągiem lektury Świętych Pism żydowskich epoki Drugiej Świątyni, lektury analogicznej do chrześcijańskiej, która rozwinęła się paralelnie. Każda z tych dwóch lektur solidaryzuje się z odpowiednią dla niej wizją wiary, której jest wytworem i wyrazem" .

- Jak Ksiądz Profesor, jako członek Papieskiej Komisji Biblijnej, widzi szansę promocji tego dokumentu u nas, w Polsce?

- Dokument ten przetłumaczyłem podczas wakacji, zresztą na życzenie kard. Josepha Ratzingera i przekład czekał jedynie na oficjalną publikację przez Watykan. W tych dniach polski przekład dokumentu ukazał się nakładem ITB VERBUM w Kielcach. Mam nadzieję, że profesorowie i wykładowcy Pisma Świętego, którzy należą do kierowanego przez Księdza Profesora Instytutu Teologii Biblijnej VERBUM, żywo zainteresują się nim oraz ukażą swoim studentom, słuchaczom i czytelnikom to, co jest w nim nowe, służące pogłębianiu dialogu między chrześcijaństwem a judaizmem. Poza tym ufam, że ITB VERBUM, kontynuując rozpoczętą serię jednodniowych sesji biblijnych, które odbywały się już w różnych ośrodkach akademickich w Polsce, w najbliższym czasie zorganizuje kolejne takie sesje z wykładami i dyskusjami na tematy podjęte w dokumencie. Rzetelna analiza tekstu dokumentu, żywe dyskusje (z udziałem przedstawicieli judaizmu) mogą sprawić, że zostanie osiągnięty ważny cel: lepsze ukazanie więzi i jedności między Starym a Nowym Testamentem, a co za tym idzie lepsze rozumienie relacji istniejącej między ludem i religią starego Przymierza (judaizmem) a ludem nowego Przymierza ( Kościołem) i chrześcijaństwem.
Z pewnością dokument ten zdominuje tematykę najbliższego sympozjum biblistów polskich, które odbędzie się w tym roku we wrześniu w Lublinie. Cieszyłbym się, gdyby materiały z tego sympozjum (wraz z innymi opracowaniami) zostały zamieszczone w specjalnym wydaniu ogólnopolskiego czasopisma biblijno-teologicznego Verbum Vitae, aby mogły trafić do szerokich rzesz jego czytelników, wyczulonych na punkcie poprawnej i twórczej interpretacji tak Starego, jak i Nowego Testamentu.

- Dziękuję za rozmowę.