Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje tzw. wspólność ustawowa Oznacza to, że wszystkie dobra materialne, które małżonkowie zgromadzą, będą od tej chwili ich wspólną własnością. Jest to jednak wspólność łączna, to znaczy, że dopóki trwa małżeństwo, nie ma podziału na "moje" i "twoje". Majątek, który każdy z małżonków nabył przed małżeństwem, należy wyłącznie do niego i stanowi tzw. odrębny majątek, którym może on dowolnie dysponować. Wspólność ustawowa dotyczy wyłącznie małżeństwa i trwa od chwili jego powstania do unieważnienia lub ustania związku.
Małżonkowie mogą jednak zawrzeć odpowiednią umowę majątkową, która wspólność majątkową: * wyłączy; * ograniczy; * rozszerzy. Polskie prawo przewiduje zawarcie przed małżeństwem tzw. intercyzy - umowy, która rozdziela majątek małżeński z chwilą zawarcia związku. Wówczas dobra materialne nabyte w trakcie małżeństwa przez każdego z małżonków będą należały wyłącznie do nabywcy. Jest to wyłączenie wspólności ustawowej. Intercyzą możemy wspólność ustawową w małżeństwie rozszerzyć na majątek przedmałżeński (np. dom małżonka, który był jego własnością przed zawarciem związku małżeńskiego, przez rozszerzenie może stać się również własnością małżonki) lub ograniczyć (powiedzmy, że jeden z małżonków zarabia bardzo dużo i chciałby zabezpieczyć się przed utratą tych pieniędzy w przypadku rozwodu - może więc część swoich dochodów wyłączyć ze wspólności ustawowej w drodze intercyzy; to, co odłoży, będzie jego własnością).
Wspólność ustawową można znieść w trakcie trwania związku małżeńskiego.
Gdy jeden z małżonków jest nieodpowiedzialny i zaciąga pożyczki, których nie jest w stanie spłacić, albo jest alkoholikiem i nie pracuje, a zatem nie przyczynia się do pomnożenia majątku, a wręcz przeciwnie - trwoni go, możemy przed notariuszem spisać odpowiednią umowę, na mocy której od tej chwili wspólność ustawowa przestanie istnieć. Taka rozdzielność majątku wymaga jednak zgody współmałżonka. Jeśli wyrazi zgodę - umowę spisujemy u notariusza, jeśli nie - możemy wystąpić do sądu z pozwem o zniesienie wspólności ustawowej. W wyjątkowych przypadkach sąd może orzec rozdzielność majątku z datą wcześniejszą niż wydane orzeczenie.
Pamiętajmy, że rzecz podarowana małżeństwu jest objęta wspólnością ustawową, czyli oboje małżonkowie będą jej właścicielami, chyba że w akcie darowizny wyraźnie napiszemy, iż darujemy ją tylko jednemu z nich.

Zarządzanie wspólnym majątkiem

Majątek małżeński jest własnością obojga małżonków i oboje mają obowiązek wspólnie nim zarządzać. Nie oznacza to jednak, że w każdej najdrobniejszej sprawie muszą wspólnie podejmować decyzję. Prawo przewiduje tzw. zwykły zarząd majątkiem i czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu (art. 36 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Do czynności zwykłego zarządu zaliczamy zaspokojenie bieżących potrzeb rodziny, a zatem: zakup żywności, odzieży (ale zwykłej - futro kupione w "szmateksie" owszem, ale to z salonu mody - już nie, chyba że rodzinie znakomicie się powodzi), przedmiotów domowego gospodarstwa, płacenie bieżących rachunków, drobne podarunki i drobne pożyczki. By ocenić, czy mamy do czynienia z zakresem zwykłym, najlepiej zadać pytanie, czy czynność (wydatek) zaspokaja bieżące potrzeby i czy nie uszczupla zbytnio domowego budżetu?
Pamiętajmy, że na czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu majątkiem wspólnym musimy mieć zgodę współmałżonka.
Bez tej zgody czynność nie jest ważna. Zgoda taka jest więc potrzebna przy zaciąganiu kredytu, sprzedaży wspólnego dobra, np. samochodu... Jeśli okaże się, że zgoda była konieczna, a małżonek jej nie uzyskał, w świetle prawa nie dochodzi do przeniesienia własności. Nabywca zatem zapłaci za coś, co nie będzie jego własnością. Jeśli jednak kupimy już w ten sposób rzecz ruchomą i potrafimy udowodnić, że kupiliśmy ją w dobrej wierze - w drodze wyjątku na podstawie art. 169 kodeksu cywilnego - możemy stać się właścicielem tej rzeczy. Czy będzie zatem potrzebna zgoda męża na sprzedaż drogiego futra, które podarował żonie na urodziny? Nie! Futro, choć kosztowne, należy do przedmiotów zaspokajających osobiste potrzeby i należy do majątku odrębnego, nawet jeśli zostało kupione za wspólne pieniądze.